Bermuda Şeytan Üçgeni denilince akla gelen ilk şeyler genellikle kaybolan gemiler ve doğaüstü efsanelerdir. Ancak bilim dünyası için bu bölgenin asıl gizemi suyun üzerinde değil, okyanus tabanının derinliklerinde saklı. Jeologları uzun zamandır meşgul eden soru şu: Bermuda, çevresindeki okyanus tabanına kıyasla neden dev bir yapının üzerinde yüzüyor gibi görünüyor? Normal şartlarda milyonlarca yıl önce sönmüş olması gereken bu yükselti, nasıl oluyor da hala ayakta kalabiliyor?
Detaylar 👇
Hawaii ve Galapagos gibi örneklerde bu tür yapılar, yer kabuğunun altından yükselen sıcak magma sütunları sayesinde oluşur. Ancak Bermuda bu açıdan istisnai bir durumdur; adada yaklaşık 35 milyon yıldır herhangi bir volkanik faaliyet yoktur. Bilimsel modellere göre, iç ısısını ve volkanik desteğini kaybeden böyle bir yapının zamanla çökmüş ve okyanus tabanına gömülmüş olması gerekirdi. Buna rağmen Bermuda, sanki fizik kurallarına meydan okurcasına, bu yükseltinin üzerinde varlığını sürdürmektedir.
Araştırmacılar, uzak depremlerden yayılan sismik dalgaları analiz ederek Bermuda’nın altında, okyanus kabuğu ile manto arasında sıkışmış yaklaşık 20 kilometre kalınlığında dev bir kaya tabakası tespit etti.
Underplating (kabuk altı birikme) olarak adlandırılan bu oluşum, adanın volkanik olarak aktif olduğu dönemlerde mantodan yükselen magmanın kabuğun altına sızması, burada soğuyup katılaşmasıyla meydana gelmiş. Çevresindeki manto malzemesine göre daha düşük yoğunluğa sahip olan bu dev kaya kütlesi, adaya alttan sürekli bir kaldırma kuvveti uyguluyor. Adeta bir mantar gibi okyanus tabanını yukarı iten bu yapı, herhangi bir ek ısı enerjisine ihtiyaç duymadan Bermuda’yı yüzlerce metre yüksekte tutmayı başarıyor.
Bu keşif, okyanus adalarının yaşam süresine dair jeolojik bilgileri kökten sarsmış olsa da, Bermuda’nın bugün karşı karşıya olduğu asıl tehdit yer altından değil, suyun üzerindeki değişimlerden kaynaklanıyor. Ada artık efsanevi canavarlarla değil, iklim değişikliğinin somut ve ölçülebilir etkileriyle mücadele ediyor. NOAA verilerine göre bölgede deniz seviyesi yılda ortalama 2,18 milimetre yükseliyor. Adaların yüzde 20’sinden fazlasının deniz seviyesinden yalnızca iki metre yüksekte olduğu düşünüldüğünde, yerin altındaki o devasa jeolojik destek bile Bermuda’yı yükselen suların istilasından korumaya yetmeyebilir.
Milyonlarca yıl boyunca Bermuda’yı yukarıda tutan bu gizemli yapı varlığını sürdürse de, görünen o ki önümüzdeki yüzyıl ada için en zorlu sınav başka şeyler olacak.