Enflasyon özellikle Türkiye'de 2021 sonunda hızlanırken, tüm dünyada da bir yükseliş trendindeydi. Ancak yıllardır tarım ve hayvancılık politikaları eleştirilen ülkemizde, dünyada düşüş trendine giren gıda enflasyonunda yükseliş sürüyor. Bu da ekonominin ana gündem olduğu seçim ortamında soğanla başlayan gıda tartışmalarının alevlenmesine neden oluyor.
Alım gücünü düşüren bu fiyat artışlarıyla gıda enflasyonu sorun olmaya devam ediyor.
Sözcü'den Sayime Başçı'nın aktardığına göre, halde bile 5-10 liraya sebze meyve bulmak hayal oluyor.
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, 10 liranın altında kalan fiyatların çiftçiyi zarara soktuğunu, soğan ve patateste tehlikeli sürece girildiğini belirtti.
Hasatta ya da deprem bölgesindeki üretimlerde sıkıntı olmazken, bolluğun da ucuzluk anlamına gelmediğini aktardı.
2022'de marketlerde 1-2 liraya kadar düşen soğanda çiftçi yükselen fiyatlara rağmen zarar ediyor. Depolarda patates stoklarının da erdiğini belirten Tavşan, yeni mahsulün de 2 haftadan önce gelmeyeceğini belirtti.
BBC Türkçe'den Merve Kara Kaşka'nın aktardığına göre, küresel gıda fiyatları dünya genelinde düşme eğiliminde olurken, Türkiye'de gıda fiyatları artmaya devam ediyor.
Boğaziçi Üniversitesi tarım ekonomisi uzmanı Prof. Gökhan Özertan, gıda enflasyonunun Türkiye'de 15 yıldır sorun olduğunu ve çözümünün de zor olduğunu belirtti.
Sorunun yapısal olması çözülmesini zorlaştırırken, gıda fiyatlarında kalıcı düşüş için kökten değişiklikler gerekiyor.
Türkiye'de gıda enflasyonun 2003-2020 döneminde kronikleşmesini Cambridge Üniversitesi ile ortak inceleyen Özertan, kur ataklarındaki belirsizlikler, mazot ve gübre giderleri ile maliyetlerin artmasının gıda enflasyonu tetiklediğini belirtiyor.
Kadir Has Üniversitesi'nden Doç. Dr. Hasan Tekgüç de araştırmada yer alan bir ekonomist olarak, tarımda kurdaki oynaklıklara dikkat çekerken, belirsizlik ortamında çiftçilerin 5 yıllık yatırım yapmalarının gerçekçi olmadığını belirtiyor.
Soğan ve patateste tüketici ile üretici fiyatları arasındaki fark 2011 yılından itibaren artmaya başlıyor. Sebebin et fiyatlarındaki gibi üretim maliyetleri olmadığı belirtilirken, üretici fiyatlarının tüketici fiyatlarını takip etmesi ilgi çekiyor.
Türkiye'de tarımsal ürünlerde arz ile talep arasındaki farkın açılması da bir diğer etken oluyor.
Ancak buğday, mısır ve ayçiçeği gibi yağlı tohumlarda, sürdürülebilir olmasa da ithalat ile artışa çözüm bulunmaya çalışılıyor.
Avrupa'da ülkelerine kıyasla Türkiye, asgari ücretle en az kırmızı et alabilen ülke olurken, resmi verilere göre kırmızı et fiyatı son bir ayda yüzde 20, yılbaşından bu yana da yüzde 60 oranında yükseliş gösteriyor.
Sözcü'den Deniz Bilici Göçmen'in aktardığına göre, Türkiye'de asgari ücretle daha az asgari ücret alınan ülkelere oranla dahi daha az et alınabiliyor.
2022 Şubat ayının son günlerinden bu yana Rusya işgali altında olan olan Ukrayna'da enflasyon yüzde 21,3 olurken, asgari ücret 166,23 euro ve 28,07 kilogram kırmızı et alınabiliyor.
Sözcü'nün görüştüğü Antakya Ziraat Odası Başkanı Mehmet Muzaffer Okay, hasatta sorunların büyük olacağını belirtirken, depolamada, yaşanan hasarların TMO devreye girmezse çiftçiye zarar yazacağını belirtiyor.
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez de çiftçilerin kamu bankalarına olan borçlarının yapılandırılmasının be desteklenmelerini gerektiğini açıklıyor ve bunlar için seçim sonrasında geç olacağını söylüyor.
İngiliz Financial Times'ın (FT) aktardığına göre, kuraklığın sürmesinin zeytin rekoltesinde düşüş yaratacağı ve fiyatlarda yükselişin süreceği belirtildi.
Analistler fiyatların 20 yılın zirvesinde olduğunu belirtirken, Akdeniz'in genelinde de sorunun büyük olduğunu belirtiyor.
Tarım ülkesi bir ülkenin gelebileceği en kötü noktalardan biri. pirinç, bulgur, yağ, patates bulamayan duble yolları yiyebilir. Bu alanda bu kadar enflasyon yaşamak utanç olması gerekirken önceki yıllarda olduğu gibi birileri çıkıp "gıda enflasyonunun nedeni RTE'yi devirmek" diyebilir.