Gerçeklik Algınızı Yitirmenize Neden Olan Halüsinasyonlar Neden Olur?

26.02.2023 - 15:40

28.02.2023 - 02:19

Kaynak: https://science.howstuffworks.com/innova...

Bazen, kimsenin görmediği bir böceği kolunuzdan yukarı tırmanıyormuş gibi hissedebilir, kimsenin duymadığı kötü bir kokuyu duyabilirsiniz. Bunlar muhtemelen gerçeklik algınızı dumura uğratan halüsinasyonlar. Algınızla dalga geçmelerinin yanında halüsinasyonların altında yatan birçok anlam ve tıbbi sebep var. Bilim insanları beynin halüsinasyonları nasıl meydana getirdiğini henüz çözebilmiş değil. 2009'da yapılan araştırmalara göre ilaçlar ve şizofreni gibi bazı psikolojik rahatsızlıklar bunu tetikliyor.

Peki bize bir şeyler anlatmak isteyen halüsinasyonlar neden oluyor ve bize ne anlatmak istiyorlar? Detaylar içeriğimizde...👇

1. Temas halüsinasyonları:

Hiç derinizde bir böcek geziyormuş hissi yaşadınız mı? Bu, temas halüsinasyonlarından biridir. Bunun bir başka boyutu ise sanki organlarınız yer değiştiriyormuş ya da içinizden bir şey dışarı çıkmaya çalışıyormuş gibi bir his yaşamanızdır.

Temas halüsinasyonuna sebep olan birçok etken vardır. Merkezi sinir sistemine etki eden ve nörotransmiterleri etkileyen belli başlı ilaçlar, alkol ve uyuşturucular bu halüsinasyonlarla bağlantılıdır.

Sağlık durumunuz da en önemli etkenlerden biridir.

2016 yılında ankete katılan şizofreni hastalarının yüzde 50'sinden fazlası temassal veya görsel halüsinasyonlar yaşadıklarını bildirmiştir. Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı ve bunama gibi nörolojik bozukluklar da temas halüsinasyonlarıyla bağlantılıdır.

Bu tür halüsinasyonların ciddi örnekleriyle mücadele etmeye çalışan kişiler, genellikle bilişsel davranışçı terapiye yönlendirilir.

2. İşitsel halüsinasyon:

Kafanızda bir radyo açık kalmış gibi arka fonda bir şeyler söyleniyor ve çalınıyor hissiyatına kapılıyor olabilirsiniz. Bu sık sık oluyorsa muhtemelen işitsel halüsinasyon belirtisi.

Şizofreniye sahip insanların yüzde 70'inde işitsel halüsinasyon olduğu biliniyor. Ancak işitsel halüsinasyonu yalnızca şizofreni hastaları deneyimlemiyor.

Bipolar bozukluk, bazı bunama türleri, epilepsi, travma sonrası stres bozukluğu olanlar ve madde bağımlıları da bu halüsinasyonları deneyimleme potansiyeline sahip.

İşitsel halüsinasyonlar aslında çoğu insanın düşündüğünden daha yaygındır ve her zaman hastalıklarla ilişkili değildir.

Ayrılık acısı çeken kişilerin sevdiklerinin seslerini duyması olası bir durumdur. Bu seslerin nereden geldiği ve nedenleri net olmasa da bilim insanları bunun beynin, dil, hafıza ve duygusal tepkilerle ilgili bölgeleri olan 'frontotemporal bölgelerindeki' bir işlev bozukluğuyla ilgili olduğunu düşünüyorlar.

3. Koku varsanısı/halüsinasyonu:

Koku varsanısı/halüsinasyonu, aslında orada olmayan bir kokuyu duyumsama halidir. Çoğu zaman bu kokular, dışkı, kusmuk, sigara gibi kötü kokulardır.

Bunun sebebi, bir travma, virüs, toksin, ilaç hatta beyin tümörü kaynaklı sinir hasarının koku alma sistemine zarar vermesidir. Epilepsi de bir başka sebeptir.

4. Görme varsanısı/halüsinasyonu:

Görme varsanısı/halüsinasyonu, sizin dışınızdaki kimsenin görmediği bireyleri, ışıkları ya da şekilleri görmenizdir. Demanslı hastalarda en sık görülen halüsinasyon türüdür, ancak bilinç bozukluğu olan kişilerde ve parkinson hastalarında da görülür.

Bunların yanı sıra, insanlar migren ya da epileptik nöbetler sırasında sıklıkla yanıp sönen ışıklar ve/veya şekiller görürler; bu da görsel bir halüsinasyon başka bir türüdür.

Uykusuzluk veya narkolepsi gibi uyku bozuklukları yaşayan kişiler de bu halüsinasyonlara müsaittir.

Görsel halüsinasyonlar, bir kişinin beyin yapısındaki bir sorundan, beynin nörotransmiterlerindeki bir bozukluktan, travmatik geçmiş deneyimlerden veya bunların bir kombinasyonundan kaynaklanabilir.

Sebebi tespit etmek çok önemlidir. Yanlış tedavi verilirse, durumu daha iyi değil, daha kötü hale getirir.

5. Propriyoseptif halüsinasyon:

Suda ya da gökyüzünde süzülüyor gibi hissediyorsanız, buna propriyoseptif halüsinasyon veya hal/durum halüsinasyonu denir. Bu halüsinasyonu deneyimleyen kişiler, uçuyor veya yüzüyormuş gibi hatta bazen bedenleri başka bir yerdeymiş gibi hissederler.

Bu deneyimlere duyusal yoksunluk/fazlalık, ilaçlar (özellikle halüsinojenler) ve hatta astronotların ve pilotların karşılaştıkları gibi güçlü çekim kuvvetleri neden olabilir. Aşırı fiziksel efor, ölüme yakın deneyimler, stres, hastalık veya gürültü zamanlarında hafif bir uyku gibi faktörlerden kaynaklı olarak da ortaya çıkabilirler. Özellikle Parkinson hastalarının bu tür halüsinasyonu yaşadıkları bilinmektedir.

6. Tat varsanısı/halüsinasyonu:

Tat varsanısı/halüsinasyonu yaşayan kişiler, yediklerinden ve içtiklerinden bağımsız, ağızlarında hoş olmayan, genellikle metalik bir tat hissederler. Çoğu, sebebini öğrenmek için diş hekimlerine başvursa da, bu tat tomurcuğu değişiklikleri orada nadiren keşfedilebilir. Tespit edilen bir sebep yoksa bunun sebebi kafa travması, virüs, şizofreni ve sistemik alerjiler gibi şeylerden kaynaklanıyor olabilir.

Aspirin, penisilin ve D Vitamini gibi yaygın olarak kullanılan bir dizi ilaç da bu tat sorununu açıklayabilir.