Finansal piyasalar bir yandan dünyada ve Türkiye'de artan enflasyona karşı korunma aracı olurken, pandemi ile artan risk kaygısı kişileri yatırıma yöneltti. Türkiye'de bu süreçte özellikle borsada artan yatırımcı sayısı, kripto para piyasalarına yönelen ilgi konusunda uzmanlar uyarıyor. Genç kuşağın da gelecek kaygısıyla kolay ve hızlı kazanma algısı dikkat çekerken, 'finansal özgürlük' kavramı da gitgide artıyor.
İnsanlığın savaşında cephelerin arttığı ortaya çıkarken, ekonomik etkilerle zorlaşan yaşam koşulları diğer yandan kapitalist düzenin ve adaletsizliğin artması.
Enflasyonist etkilerin, gıda ve barınma gibi temel ihtiyaçlarda dahi durumu zorlaştırmasıyla, standartların korunma çabası da etkili olurken, tüm dünyada özellikle pandemide artan 'Gelirimi nasıl artırırım?' sorusu tüm kesimleri ilgilendiriyor.
Kripto paralara artan ilginin de sebebi bu olurken, riskli varlıklarla ek gelir yaratma arayışı hızlanıyor. Başta gençler olmak üzere tüm kesimler borsalara da akın ederken, uzun vadeli yatırıma yönelenlerin sayısı da azımsanamayacak boyutlara ulaştı.
Mart 2022 itibarıyla 2 milyon 380 bini aşan borsa yatırımcı sayısındaki artışa en büyük katkı ise 15-30 yaş arasından geliyor.
Salgın öncesinde 65 bin seviyelerinde bulunan borsadaki 15-30 yaş yatırımcı sayısı, geçen ay sonu itibarıyla 330 bine yaklaştı. Portföylerinin toplam değeri de 1 milyar 398 milyon lira seviyesinden 11 milyar 719 milyon liraya çıktı.
2019'dan bu yana geçen sürede borsadaki genç yatırımcılar 5, portföy toplamları ise 8 katına ulaştı.
Ancak salgın sonrası dünyada da değişen ekonomik trendler ile teknolojik gelişmeler ve sosyal medya kullanımı bunu tersine döndürdü.
Son yıllarda artan borsada yatırımcı sayısı sermaye piyasalarında umut verici olurken, burada kritik unsur ise spekülasyondan uzak durularak, günlük getiri değil uzun vadeli yatırım yapılması oluyor.
Özellikle yeni kuşak iş hayatında ve emeklilikte farklı bir bakış açısı yakalarken, 'finansal özgürlük' öne çıkıyor. Gençler bu bağlamda getirisi az ya da belirsiz de olsa sevdikleri işte çalışabilme serbestliğini kazanmak istiyor.
Öğrencilik döneminde ya da çalışma hayatının başında borsayla tanışan gençlerin yanında doğduğu dönemde ailesi tarafından geleceği için birikime başlanan çocuklar da var. Finansal okur-yazarlık burada öne çıkıyor.
Bunda mevduat faizleri ve sabit getirili araçların getirilerinin enflasyonun gerisinde kalmasının etkili olduğunu belirten Köksal, vatandaşların önce döviz ve altına sonrasında da hisse senetlerine yöneldiğini söyledi.
Yerli yatırımcıların son dönemde teknik analize ile kısa vadeli ve temettü odaklı uzun vadeli yatırımcılar olmak üzere iki ana grupta toplandığını aktaran Köksal, 'Özellikle temettü yatırımcılığı ve finansal özgürlük söylemlerinin yatırımcılar arasında yaygınlaşması oldukça önemli. İyi seçilmiş hisse senetlerine zamana yayılan, risklerin ayrıştırıldığı yatırımlar yapmak uzun vadede genelde iyi sonuçlar doğurur. Uzun vadeli yatırım kavramı ise bireylerdeki öz disiplini geliştirir, onları kısa vadeli piyasa tahminlerinden uzak tutar' dedi.
Köksal, piyasaların kısa vadede hangi yöne gideceğini istikrarlı bir şekilde kimsenin tahmin edemeyeceğini vurgulayarak, kurumsal yatırımcıların, bireysel yatırımcılar ve traderlara göre çok daha fazla bilgiye sahip olduğuna dikkat çekti ve şunları kaydetti:
Hisse senedi yatırımları uzun vadede öyle olmasa da kısa vadede sıfır toplamlı oyun niteliğindedir. Traderlar her gün hisse senedi fiyatlarını etkileyen ekonomik, finansal ve siyasal birçok veriye onlardan çok daha hızlı ulaşabilen kurumsal yatırımcılar ve bu bilgileri aldıkları an karar veren ve saliseler içinde işlem yapan algoritmik işlemciler ve robotlar ile aynı arenaya çıkar. Bu dövüşün galibinin kim olacağı en baştan bellidir. Bu nedenle piyasalarda yeterli tecrübesi olmayan hisse senedi yatırımcılarına tavsiyem; kısa vadeli alım-satım işlemlerden kaçınmaları, kesinlikle kaldıraç kullanmamaları, sosyal medyada kısa vadeli alım/satım tavsiyeleri veren kişilere itibar etmemeleri, şirketlerin verilerini inceleyerek uzun vadeli yatırım yapmaları, teknik analiz yöntemlerini öğrenmeleri ama bu yöntemleri asla günlük işlemler için kullanmamalarıdır.
Köksal, piyasalara uzak yatırımcılar için, hisse senedi yatırımlarını fonlar üzerinden ve zamana yayarak yapmalarının en doğrusu olduğunu ifade etti.
Kendisinin ebeveynlere ve gençlere borsa hesabı açıp, temettü ve büyüme hisselerini biriktirmeleri için teşvik edici birçok çalışma yaptığını anlatan Turşucu, 'Birçok aileden mesajlar alıyorum. Çocuğunun eğitim masrafı için hisse biriktirmeye başlayan ve 3-4 yılı geride bırakmış aileler 'iyi ki başlamışız.' diye teşekkür ediyor. Aynı şekilde gençlerin de küçük küçük adımlarla borsa yatırımcılığına başladığına dair geri dönüşler alıyorum. Bunlar çok güzel gelişmeler.' dedi.
Turşucu, borsanın bir oyun yeri veya çok parayla girilen bir mecra olmadığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
'Borsa kısa vadede zengin olabilme yeri de değil. Biz son yıllarda yaptığımız çalışmalarla bu algıları yıkmaya başladık. Borsada günlük bir kahve parası kadar miktarla bile birikim yapıldığını, bu birikimlerin 15-20 yıl sonra inanılmaz bir büyüklüğe ulaştığını ve bundan da temettü geliri alındığını anlatıyoruz. Kısacası varlığınıza dokunmadan bir nakit akışı sağlayabildiğinizi anlatıyoruz. Bu fikir giderek yayılıyor.
Gençler arasında şunu da görüyorum; hemen para artsın ve zengin olayım istiyorlar. Mesleki olarak da kısa sürede bir yere gelmek istiyoruz ama bu işler sabır ve çalışmak gerektiriyor. Biz temettü yatırımını gençlere bugün rahat etsinler diye değil, 50'li yaşlara geldiklerinde daha özgür bir yaşam kursunlar diye öneriyoruz.
Sadece temettü birikimi yaparak hayata devam edeceklerini düşünenler de var... Hayır, siz yine gideceksiniz, üniversitenizi kazanacaksınız, elinize işinizi alacaksınız. İş hayatındaki o zorlukları yaşayacaksınız ama bu birikimi de gelecek için küçük adımlarla yapacaksınız. Finansal özgürlük, yan gelip yatmak değildir. Bu birikim size ilerleyen yaşlarda para için çalışma psikolojisinden çıkmayı ve kendi sevdiğiniz işi yapma özgürlüğünü elde etmeyi sağlayacak.'
Bunun özellikle salgın sonrası kripto paralara yönelimi artırdığını anlatan Şatıroğlu, 'Öyle gençler var ki; kriptoya yatırdığı para 100 katına çıkacak diye gerçekçi olmayan hayaller peşinde. Bu yanlış bir bakış açısı. Az parayla yatırım yapabileceğimiz farklı alternatifler de var. Yatırım fonu alınabilir, BES'e yönelebilir, borsada temettü hissesi biriktirilebilir. Borsa bu anlamda çok makul bir yatırımdır. Sadece fiyatın artacağı beklentisi ile bir şeyi almak yatırım değil, spekülasyondur. Yatırımcılık, çimlerin uzadığını beklemektir, sabır gerektirir.' diye konuştu.
Şatıroğlu, temettü yatırımının sabır istediğini, ancak düzenli temettü dağıtımı yapan ve verimliliği yüksek hisselerden doğru bir portföy oluşturulduğunda, yıllar içinde birikimli getiri sayesinde portföyün hızlı büyüdüğünü ve amaca ulaşıldığını ifade etti.
Borsada al-sat yapmak için profesyonel olmak gerektiğini vurgulayan Şatıroğlu, 'Diğer türlü çok ciddi kayıplarla karşı karşıya kalınabilir. Temettü yatırımında ise sistem zaten bellidir ve başarı oranı yüksektir. Herkes yapabilir.' dedi.