TÜİK verilerinde 2023 yılına dair gelir ve yoksulluk dikkat çekiyor. Gelir dağılımındaki bozulmadan sonra 2023 Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri'nde 'göreli' yoksulluk oranının düştüğü görüldü. Ancak daha genel bakıldığında yoksulluk oranı arttı. Ayrıca ailelerin yaklaşık yüzde 40'ı haftada 2 kez et, balık ve tavuk masrafını karşılayamadığını belirtti.
2023 yılı enflasyonu yüzde 64,77 olarak açıklanırken, temmuzda da zam yapılan maaşlardaki erime fiyat artışlarına yetişemiyor.
Toplumun genel düzeyine göre belirli bir sınırın altında gelire sahip olan bireyler göreli anlamda yoksul sayılmaktadır. Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı 2023 yılında 0,5 puan azalarak %13,9 oldu. Medyan gelirin %60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre hesaplanan yoksulluk oranı ise son yılda 0,1 puan artarak %21,7 olarak gerçekleşti.
Verilerde pandemiyle başlayan verilerdeki bozulma 2022'de yükseldiğinden 2023'te baz etkisiyle oluşan 'görece' düşüşler dikkat çekiyor.
Hanehalkı tipine göre eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hane halklarında yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 3,7 puan azalarak %8,0, tek kişilik hane halklarında ise 2,0 puan artarak %9,5 olmuştur. En az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı 2,1 puan azalarak %17,5, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı ise 0,3 puan azalarak %13,6 oldu.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına göre; okur-yazar olmayan fertlerin %27,8'i, bir okul bitirmeyenlerin %24,7'si, lise altı eğitimlilerin %14,0'ı, lise ve dengi okul mezunlarının ise %7,7'si yoksul olarak hesaplandı. Yükseköğretim mezunları ise %3,2 ile en düşük yoksulluk oranına sahip grup oldu.
Maddi ve sosyal yoksunluk oranı hesabında hane düzeyinde sorgulanan değişkenler; otomobil sahipliği, ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme, evin ısınma ihtiyacını karşılayabilme ve mobilyaları eskidiğinde değiştirebilme durumudur.
Bu oran için fert düzeyinde toplanan değişkenler ise; eskimiş giysileri yerine yenisini alabilme, düzgün iki çift ayakkabıya sahip olabilme, ayda en az bir kez tanıdıkları ile toplanabilme, ücretli boş zaman faaliyetlerine katılabilme, kendini iyi hissetmek için bir miktar para harcayabilme ve kişisel amaçlı kullanım için internet sahipliği olarak belirlenmiştir.
Yukarıda belirtilen on üç maddenin en az yedisini karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan maddi ve sosyal yoksunluk oranı; 2022 yılında %16,6 iken 2023 yılı anket sonuçlarında 2,2 puan azalarak %14,4 olarak tahmin edildi.
Dört yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan sürekli yoksulluk oranı, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60'ına göre son yılda ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsamaktadır. Buna göre, 2023 yılı anket sonuçlarına göre sürekli yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 1,7 puan azalarak %12,3 oldu.
Ülkemizde yaşanan deprem nedeni ile 2023 yılında TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde alan çalışması yapılamadığı için İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) ayrımında verilen bölgesel sonuçlar 25 bölgeyi kapsamaktadır.
İBBS 2. Düzey bölgelerinin her biri için eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'sine göre hesaplanan yoksulluk sınırına göre, gelire dayalı göreli yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölgeler; %16,1 ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan), %14,0 ile TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) ve %13,9 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) oldu.
Göreli yoksulluk oranı en düşük olan İBBS 2. Düzey bölgeleri ise %4,8 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), %7,1 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) ve %8,0 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) oldu.
Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanlar; göreli yoksulluk, maddi ve sosyal yoksunluk ve düşük iş yoğunluğu göstergelerinin en az birinden yoksun olanları ifade etmektedir.
Son yıl sonuçlarına göre fertlerin %31,0'ı yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında kaldı. Bu oran yaş gruplarına göre incelendiğinde; 0-17 yaş grubunda %39,7, 18-64 yaş grubunda %28,0, 65 ve üstü yaş grubunda ise %26,6 olarak tahmin edildi.
Oturulan konuta sahip olanların oranı geçen yıla göre 0,5 puan azalarak 2023 yılında %56,2 olarak hesaplanırken, kirada oturanların oranı %27,8, lojmanda oturanların oranı %0,9, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise %15,1 oldu.
Geçen yıla göre konut alımı ve konut masrafları dışında borç veya taksit ödemesi olanların oranı 1,4 puan azalarak %58,0 oldu. Nüfusun %5,7'sine bu ödemeler yük getirmezken %14,9'una çok yük getirdi. Konut masraflarının çok yük getirdiği hanelerin oranı 0,3 puan artarak %17,5 olurken, bu masrafların biraz yük getirdiği hanelerin oranı 8,8 puan artarak %66,5 oldu. Konut masrafların yük getirmediğini belirten hanelerin oranı geçen yıla göre 9,2 puan azalış ile %15,9 hesaplandı.
Hanelerin %58,8'i evden uzakta bir haftalık tatil masraflarını, %39,2'si iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, %31,8'i beklenmedik harcamaları, %19,5'i evin ısınma ihtiyacını, %64,2'si eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan etti.
Halk sistematik bir şekilde fakirleştirildi,her gün sofrandan birşey kayboldu ,yetmedi çerez meyva tatlı gibi yiyecekler gitti,yetmedi üzerine başına aldığın periyodik giyim ayakkabı vs gitti,yetti mi hayır senede bir hafta eh işte iyi-kötü tatile denize gidiyordun o da gitti ,yetti mi yoooook sağlık masraflarını karşılayamaz oldun özel hastanenin yanından bile geçemiyor çürük dişle geziyorsun,yetti mi ne yetmesi emeklisin sana 10bin tl yi reva gördüler ömrünün huzurlu dinlenerek geçecek günlerini iş arayarak geçiriyorsun ,yetti mi hayır daha da zor günler gelecek diyorlar,ALLAH BÜYÜKTÜR BEN ONA HAVALE EDİYORUM ARTIK....