Geçmişten Günümüze İnsanların Her Zaman Korkusu Olan "Şeytan" Nasıl Görünüyordu?

11.06.2023 - 22:02

Şeytan, insanlık tarafından binlerce yıldır araştırılıyor, tartışılıyor ve yeniden tasarlanıyor. İster eski inançları yansıtan efsanevi bir figür, ister karmaşık bir sembol olsun, şeytanın evrimi genellikle kültürlerin karanlık ve çelişkili yanlarını ifşa eder. Şeytan tasvirleri, genellikle toplumun zorluklarıyla ve insanın doğasındaki çelişkili yönlerle nasıl başa çıktığımızı gösterir, İncil'deki şüphe uyandıran bir yılan, Orta Çağ'da ejderhaya benzeyen korkunç bir varlık veya Netflix'in popüler dizisi 'Lucifer' gibi modern portrelerde yakışıklı bir melek...

Şeytanın zaman içinde geçirdiği değişikliği gelin birlikte keşfedelim. 👇

Kaynak: 1

Çok çeşitli tasvirler ile ifade edilen şeytan figürü, kırmızı yüzü ve boynuzları olan yaşlı bir adamdan, cehenneme düşen bir meleğe kadar uzanır.

Orta Çağ Tarihi Profesörü Marina Montesano ve Jan Machielsen, insanların şeytanı görüş biçimlerini sekiz farklı şekilde açıklamaktadırlar.

1. Yılan

Adem ve Havva'yı cennetteki yasak meyveyi yemeye teşvik eden yılan, genellikle şeytanla ilişkilendirilir ancak orijinal metinde meyveyi yemeye ikna eden varlığa bir isim verilmemiştir. Yeni Ahit’te ise şeytana açık bir şekilde yılan olarak atıfta bulunulur.

2. Düşmüş Melek

İncil'de, Tanrı'nın şeytanı cennetten kovmasına doğrudan bir atıf bulunmaktadır. Bu yüzden Erken Orta Çağ kilisesinin din adamları, İncil’deki şeytan figürünü asi bir melek olarak yansıttılar.

3. Canavar Şeytan

Orta Çağ'da şeytan tasvirleri genellikle ejderhaya benzemektedir. Eski bir papa olan Aziz Sylvester, iddiaya göre şeytani bir ejderhayı öldürerek Roma İmparatoru Konstantin’e Hristiyan inancını doğrulattı. Ayrıca o dönemki şeytan tasvirlerinde çatal tırnaklar, kuyruklar ve pençeler bulunmaktadır.

4. Kanatlı Şeytan

Dante'nin 1320 yılında yazdığı 'İlahi Komedya' aslı eserinin 'Cehennem” kısmında başkarakter, cehennemin yedi katını gezer ve sonunda şeytan ile yüzleşir. Dante, şeytanın yelkenliye benzeyen ancak tüysüz olan kanatlara sahip olduğunu belirtir.

5. Boynuzlu Şeytan

6. yüzyıl sonlarında İtalya’da yapılan bir mozaik, şeytan ve keçi arasındaki eski ve belirgin bir bağlantıyı gösterir. Mozaikte bir melek, İsa’nın sağında üç koyunla, diğer bir melek ise İsa’nın solunda üç keçiyle durmaktadır. Bu mozaikte keçiler, cennete giremeyecek olanları temsil eder. Bazı sanat tarihçileri, bu yüzden şeytanın ve yardımcılarının boynuzlu olarak tasvir edildiğini öne sürer ancak bu görüşe herkes katılmaz. Nordik mitlerden ya da pagan tanrısı Pan'dan evrildiğini düşünenler de bulunur.

6. Kaslı Şeytan

Şeytanın kaslı bir bedene sahip olması ilk olarak John Milton’ın 1667’de yayımladığı “Kayıp Cennet” adlı epik şiirinde görüldü. Şiir, şeytanın cennetten çıkarılmasını ve Aden Bahçesi'ndeki Adem ve Havva'yı ayartmasını anlatır. 18. ve 19. yüzyıllarda bu şiire olan ilgi yeniden canlandı. Sanatçı William Blake, Kayıp Cennet'in çıplak şeytanını tamamen insani özelliklere sahip, yakışıklı ve tanrısal bir figür olarak tasvir eden birkaç illüstrasyon üretti.

7. Kırmızı Giysili Şeytan

19. ve 20. yüzyıllarda şeytan imgesi reklamlarda ve karikatürlerde yaygın olarak kullanıldı. 1900'lü yıllarda yapılan bir karikatürde şeytan, kadınların oy hakkını savunan bir aktivist tarafından kovalanıyordu. Şeytanın boynuzları ile keçi sakalı bulunuyordu ve tüm vücudu kırmızıydı. Şeytanın kırmızılığı, aslında tiyatro prodüksiyonlarına dayanır. 1859'da Besteci Charles Gounod, 'Faust' adlı halk hikayesini besteleyerek şeytana kırmızı kostüm giydirdi.

8. Yirminci Yüzyıl Şeytanı

20. yüzyılda şeytan, yazarlar ve film yapımcıları tarafından tekrar şekillendirildi. Şeytan, bazen gizemli yabancı, bazen zeki iş insanı, bazen de çocuk olarak tasvir edildi. Mikhail Bulgakov’un 'Usta ile Margarita' romanında şeytan, yanında konuşan bir kedi olan zeki ve gizemli bir yabancı olarak betimlenir. 1987 yapımı 'Angel Heart' filminde şeytan, iyi giyimli ve gizemli bir iş insanıdır. 1997 yapımı 'The Devil’s Advocate' filminde şeytan, New York'ta bir hukuk firmasının başındadır.