Renkler, tarih boyunca hem sanatın hem de insanlığın önemli bir parçası olmuştur. Tablolarda ve çevremizde gördüğümüz bu renkler, hislerimizi ve algılarımızı şekillendirerek dünyamızı anlamamızı ve daha iyi ifade etmemizi sağlayan temel araçlardır. Gelin bugün renklerin tarihini beraber inceleyelim.
İlk paletler kırmızı, sarı, kahverengi, siyah ve beyaz olmak üzere beş temel renkten oluşuyordu ve zamanla teknoloji ve insanlığın gelişmesi ile bu renkler artmaya devam etti. Bugünse sayılamayacak kadar farklı ton ve renk bulunuyor.
Bu kırmızı pigmentler mineral açısından zengin kırmızı topraklardan elde ediliyordu. Yüzyıllar sonra, 16. ve 17. yüzyılların en popüler kırmızı pigmentleri Meksika'daki dikenli armut kaktüslerinde bulunan bir böcek olan koşinil'den elde ediliyordu.
Böylece bu kırmızı pigment 'Yeni Dünya' (Amerika) dan ithalat edilen en büyük 3. madde oldu (altın ve gümüşten sonra). Ayrıca kırmızı pigment için toksik olmayan bir kaynak olan koşinil böceği, bugün hala rujlarda ve allıklarda kullanılıyor.
Meryem Ana'nın tablolarında oldukça yoğun mavi tonları kullanılırdı. Başlangıçta bunun sembolik bir sebebi olduğu düşünülse de asıl sebep mavi pigmentlerin oldukça pahalı olmasıydı.
Yüzyıllarca boyunca mavi rengini elde etmek için kullanılan bu değerli maden sadece Afganistan'daki belirli bir dağlık bölgede bulunurdu. Bu yüzden mavi boyanın fiyatı oldukça pahalıydı.
Tarih boyunca sarıyı kullanan çok az sanatçı var. Joseph Mallord William Turner ve Vincent van Goghi ise bunun en büyük istisnalarıdır. Turner, rengi o kadar sevdi ki dönemin eleştirmenleri İngiliz ressamı alaycı bir şekilde 'sarılıkla boğuştuğunu' söyleyerek eleştirdi ve sanatçının bir görme bozukluğuna sahip olabileceğini iddia ettiler.
Daha sonrasında bunun hayvanlara bir eziyet olduğuna karar verilip bu yöntem yasaklandı.
1775'te İsveçli kimyager Carl Wilhelm Scheele, zehirli bir kimyasal olan arseniği kullanarak parlak yeşil bir pigment olan Scheele Yeşili'ni icad etti. Bu pigment, 19. yüzyılda Monet, Cézanne ve Renoir gibi sanatçıların canlı ve zümrüt rengi manzaralar oluşturmalarını sağladı. Ancak hala son derece toksik olan pigment sonunda 1960'larda yasaklandı.
Mor rengini oldukça sık kullanan Claude Monet bir keresinde, 'Atmosferin gerçek rengini sonunda keşfettim,' Mor! Taze hava mor renginde!' demiştir. Bu pigmenti elde etmek çok zor olduğu için sadece asil soylardan aşırı zengin aileler kullanabilmişti.
Böylece sanatçılar artık mor rengini elde etmek için mavi ve kırmızıyı ayrı ayrı taşımak zorunda değildi ve mor renginin popülerliği oldukça yükseldi.
Bu pigmentleri elde etmek için havasız bir kapsülde hayvan kemiklerinin yakılması gerekirdi. İzlenimciler siyah boyadan kaçınırken 50'li ve 60'lı yıllarda Amerikalı sanatçılar siyaha döndüler.
1967 yılında Reinhardt'a neden bu kadar çok siyah rengini kullandığı sorulunca, Japon sanatçı Katsushika Hokusai'den alıntı yaparak, “Eski olan bir siyah ve taze olan bir siyah var. Parlak siyah ve donuk siyah, güneş ışığında siyah ve gölgede siyah.” demiştir.
Kurşun beyazı, beyazın diğer hiç bir tonunun yapamadığı kadar fazla ışık yansıtırdı. Ancak bu pigmentin üretimi hiç de pratik değildi. 17. yüzyılda Hollanda'da bu pigmenti üretmek için kullanılan yöntem, kurşun ve sirke üzerine inek ve at gübresi katmanları eklemeyi içeriyordu ve bu pigment oldukça zehirliydi. 1978'de Amerika Birleşik Devletleri, kurşun beyazının üretimini yasakladı.
Tablolarda daha çok görmeyi umduğunuz bir renk var mı?