İstanbul'un olmazsa olmazı toplu taşımaya hizmet veren emektar otobüslerin geçmişten bugüne yolculuğunda geçirdiği evrimi ele alıyoruz.
İstanbul'un olmazsa olmazı toplu taşımaya hizmet veren emektar otobüslerin geçmişten bugüne yolculuğunda geçirdiği evrimi ele alıyoruz.
İstanbul'da toplu taşıma için kullanılan ilk otobüsler Renault marka Scemia model tahta kasalı ve uzun burunlu otobüslerdi. Bu otobüsler 1927 yılında hizmete girdiler ve sadece 4 adet mevcuttu.
Aslen bir kamyon olan İsveç malı bu araçlardan 15 tane satın alındı ve İETT atölyelerinde kasaları çıkarılıp, yolcuların binebilmesi için şasesine kabin inşa edildi.
Amerikan malı bu otobüsler ithalat sınırlamasının aşılması ile Scania Vabis'ler ile aynı yıl, yani 1943'te 15 adet olarak alındı.
İstanbul burunsuz otobüs ile ilk kez Scania Vabis B41 ile tanıştı. İsveç malı bu otobüsler o ana kadar alınmış en konforlu otobüslerdi. Ancak bir kusurları vardı: İETT sağdan direksiyonlu modellerden alabilmişti. Bu da trafikte sorunlara sebep oluyordu.
1946 yılında Amerikan malı Twin Coach'lardan tam 8 tane alındı. Yolculuk konforu gittikçe artıyordu.
Almanya'dan ithal edilen Bussing'ler tam 100 adetti ve 1951-52 yıllarında hizmete girmişti.
Yine aynı marka Alman otobüslerinin bu sefer daha az kapasiteli ve küçük bir modeli olan 4500 TU.5 tercih edilmişti. 50 adet ithal edilen otobüs ile birlikte İETT filosu tam 202 araçlık kapasiteye ulaşmıştı.
İETT envanterine giren ilk Mercedes'ler O321H modeli idi. 1955'te satın alınan bu otobüsler ile yeni bir döneme girilmişti.
1956 ve 1957'de büyük bir atılım yapıldı ve tam 300 adet Skoda marka RO-706 model otobüs Çekoslovakya'dan ithal edildi ve filoya eklendi.
1958 yılında Almanya ile yapılan anlaşma uyarınca 75 adet Mercedes O321-L otobüslerinden satın alındı. Anlaşma 3 yıl boyunca devam edecekti ve otobüsler zamana yayılarak teslim edilecekti.
Anlaşmanın ikinci parçası olarak da 30 adet Büssing 6500-TU.10 Almanya'dan satın alındı.
Yine Almanya'dan 1960 yılında 30 adet Magirus Saturn-II satın alındı.
Bu otobüsten 100 adet sipariş verilmişti ancak 2 tane alındıktan sonra sipariş iptal edildi. Var olan 2 tane otobüs de 1977 yılına kadar İETT'ye hizmet verdi.
Yine Çekoslovakya'dan alınmış önceki modelin gelişmişi olan RTO-Max'lardan 21 adet alındı. Motor sesi fokurdayan suyu anımsattığından halk bu otobüsleri çaydanlık ismiyle çağırıyordu.
İlk yerli otobüs olarak hizmete giren Tosun, 2014 yılından beri restore edilmiş hali ile belirli saatlerde hizmet vermeye devam ediyor.
İngiltere'den 1968-1969 yılları arasında tam 300 tane ithal edilen bu otobüsler otomatik vitesi sebebiyle halk tarafından büyük ilgi ile karşılanmıştı.
1970-73 seneleri arasında Almanya'da 178 adet Büssing U-47 satın alındı.
Macaristan'dan aldığımız bu otobüsler şehrin simgesi oldular. 305 adet alınan bu otobüs, uzun süre hizmet verdikten sonra emekliye ayrıldı.
İstanbul'un ilk körüklü otobüsleri olan Ikarus IK-280'lerden 195 adet satın alınmıştı.
1980 yılında Mercedes-Benz O302 12.RST otobüsünden 128 adet satın alındı.
1980 yılında Magirus-Deutz E-113 modelinden 34 tane alındı ve hizmete girdi.
1983 ve 1986 yılları arasında tam 650 adet alınan MAN SL-200 o zamana kadar yapılmış en büyük alımdı.
Yine aynı dönemde MAN'ın SG-220 körüklü modelinden 140 adet satın alındı. Bu otobüsün en arkasında seyahat etmek fazla hareketli olduğundan halk tarafından oldukça seviliyordu.
Macaristan'dan alınan Ikarus'ların içinde IK-161 modeli de yer alıyordu. 25 adet alınan bu otobüs sadece Anadolu Yakası'nda hizmet vermişti.
İstanbul'un ilk iki katlı otobüsleri DAF Optare'ler 1993'te hizmete girdi.
İstanbul'un ilk alçak tabanlı otobüsü Berkhoff Premier, Hollanda'dan ithal edildi ve engelli vatandaşların hizmetine sunuldu.
1997 yılında alımına başlanılan Mercedes O345'ler çevreye duyarlı motorları sebebiyle diğer araçlardan ayrılacak şekilde yeşile boyanmışlardı ve toplam 481 adet satın alınmıştı.
Solo tipi gibi yeşil renkte bulunan Mercedes Benz O345/K'dan 82 adet satın alındı. Bu otobüsler ile alçak taban İstanbul'da bir standart haline geliyordu.
2006-2007 yılları arasında 394 adet satın alınan Mercedes Benz Citaro O350'lar halen İstanbul'a hizmet veriyor.
Yine aynı yıllarda Mercedes Benz Citaro O530 G'den 100 adet satın alındı.
Mercedes Benz Capacity O530-GL'ler 2007 yılından itibaren Metrobüs olarak hizmet vermeye başladı.
Hollanda'dan ithal edilen 50 adet Phileas Metrobüs hattında hizmet vermek üzere planlanmıştı. Ancak aracın özellikleri ülkemiz ile pek uyuşmadı. Ülkemize gelen ilk 3 vagonlu ve kapıları çift taraftan açılan otobüs olma özelliğini taşıyan Phileas'lar yüksek fiyatları ile tartışma yaratmıştı.
2012'de 265 adet Mercedes Benz Conecto satın alındı. Hali hazırda araçların bir kısmı Metrobüs hattında çalışıyor.
İETT'nin filosuna en son katılan Otokar marka Kent 290-LF otobüsler konforları ile yolcuların gözdesi konumunda. İstanbul caddelerinde tam 900 adet sarı renkli Otokar dolaşıyor.
2013 yılından beri İstanbul caddelerinin bir diğer gözdesi olan Karsan Avancity'den İETT envanterinde 240 adet bulunuyor.
Solo tipi gibi 2013'ten beri İstanbul'a hizmet veren Karsan Avancity Körüklü'den de 300 adet bulunuyor.
Filonun son üyesi Temsa Avenue'lere sarı renk çok yakışmış.
ikarus'taki mazot kokusu ve bilet yakma makinesinin dumanını çoğu zaman içeri vermesi unutulmaz anılar arasında.
Aklıma OMSI BUS SIMULATOR geldi ya....
Şu şoförü ön tekerlekten daha ileriye koyma olayı, herhalde ilk uygulandığında devrim gibi bir şey olmuştur...