Gastronomiden Edebiyata UNESCO Yaratıcı Şehirleri Ağı Listesinde Bulunan İllerimiz

UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı (Creative Cities Network), UNESCO tarafından 2004 yılında oluşturulan, çeşitli bölgelerden farklı gelir seviyeleri, kapasite ve nüfusa sahip şehirleri yaratıcı endüstriler alanında çalışmak üzere bir araya getiren bir girişim. Müzik, tasarım, gastronomi ve daha fazla alanda dünyanın her yanından yaratıcı şehirler seçilmekte. Ülkemizde de bu kategoriler de yer alan illerimizin bazıları sizi cidden şaşırtabilir. Bu şehirleri ve hangi alanlarda yaratıcı şehirler listesinde merak ediyorsanız hadi buyurun yazının devamına…

Gastronomi

1. Gaziantep

Gastronomi denilince akla gelen illerin başında gelen Gaziantep 2015 yılında UNESCO tarafından listeye dahil edildi. Demir çağından itibaren gastronomi alanında tanınan güzelim şehrimiz bu alanda her sene festival düzenlemekte. İpek Yolunun üstünde bulunması ve yüzyıllardır farklı kültürlerin bir araya geldiği; coğrafi tescilli yemekleri ve tatlılarıyla Gaziantep yerli ve yabancı birçok ziyaretçiyi ağırlıyor.

  • Antep baklavası

  • Nizip lahmacunu

  • Beyran

  • Öz çorba

  • Küşleme

  • Alinazik kebabı

  • Malhıtalı köfte

  • Katmer

  • Analı kızlı çorba bu yemeklerin sadece birkaçı.

2. Hatay

2017 yılında listeye giren Hatay Amik Ovasının ortasında gerek kültür gerek yemek gerek milletlerin bir arada olduğu adeta bir mozaik. İpek Yolunun Akdenize açılan kapısı olan Hatay Ortadoğu, Akdeniz ve Anadolu yemeklerinin bir arada yapıldığı bir mutfak adeta… 2008 yılında künefenin belge almasıyla başlayan bu lezzet onayı 2017 yılında tamamen tescillendi.

  • İçli köfte

  • Çökelek salatası

  • Kaytaz böreği

  • Belen tava

  • Borani

  • Döner

  • Tepsi kebabı

  • Kömbe

  • Mutebbel

  • Şişperek

  • Biberli ekmek

  • Erik kebabı

3. Afyonkarahisar

Mermeri ve zengin termal su kaynaklarının dışında gastronomi alanında da ünlü bir şehir Afyonkarahisar. Geleneksel mutfağın özellikle düğünlerde ve dini törenlerde ortaya daha çok çıktığı Afyon özellikle hamur işi alanında oldukça iyi, Orta Anadolu ve İç Ege’nin birleştiği yer olan Afyon’un yemekleri;

  • Çullama Köfte

  • Zürbiye

  • Ağzı Açık

  • Bükme

  • Sakala Çarpan Çorbası

  • Afyon Sucuğu

  • Şebit

  • Paçık

  • Afyon Keşkeği

  • Haşhaşlı Pide

4. Adana

2021 yılında listeye giren Adana özellikle herkesin kabinde yer edinen Adana kebabı başta olmak üzere şalgamıyla da tecilli ürünleri. 2019 yılında başvurusu kabul edilmese de 2 sene sonra artık UNESCO listesinde yer aldı.  Adana lezzetleri;

  • Adana Kebap

  • Şırdan Dolması

  • Analı Kızlı Çorbası

  • Yüksük Çorbası

  • Mumbar Dolması  

  • Fellah Köfte

  • Gül Mantı

  • Adana Böreği

  • Avgan Pilavı

  • Bamya Dolması

5. Balıkesir

Marka şehir başvurusunu gastronomisiyle de birleştiren Balıkesir turizm şehri olarak da daha da ön plana çıktı aslında. Höşmerim, baldo pirinç, kuzu eti ve zeytin gibi beğenilen lezzetleri 2021 yılında listeye girmesinde etkili olmuş. Ünlü yemekleri; 

  • Balıkesir saçaklı mantı

  • Sura

  • Peynirli Patlıcan

  • Bigadiç Güveci

  • Düğün Çorbası

  • Susurluk Ayranı

  • Edremit Köftesi

  • Tirit

  • Keşkek

6. Diyarbakır

Burma kadayıfı, kaburga dolması, armut tatlısı, ekşili dolması ve meyir çorbasıyla Diyarbakır yöreye özgün diğer yemekleriyle UNESCO listesinde geç de olsa 2021 yılında listede yer almayı hak etti. Ünlü Diyarbakır yemekleri;

  • Pıçık

  • Duvaklı pilav

  • Nardanaşı

  • Mahlepli Diyarbakır Çöreği

  • Ayvalı kavurma

  • Mumbar dolması

  • Ciğer kebabı

  • Cartlak kebabı

  • Patlıcan dizme

  • Çiğ köfte

  • Sıkma

  • Kaburga dolması

  • Tırşik

  • Hıllorik

  • Gevre

  • Dolma

  • Hıncık

  • Burma Kadayıf

7. Kayseri

Anadolu’nun göbeğinde birçok medeniyete ev sahipliği yapan zaman zaman da durak noktası olan Kayseri pastırması başta olmak üzere Kayseri Yağlaması, Tirit, Çiriş Yemeği  ve tabii ki Mantı gibi yöresel lezzetlerle gönlümüzde taht kurduğu gibi listede de yer alarak artık herkesin gönlünde yer alıyor. Kayseri lezzetleri;

  • Kayseri Mantısı

  • Tepsi Mantısı

  • Kayseri Pastırması

  • Develi Cıvıklı Pidesi

  • Arabaşı Çorbası

  • Pöç Kebabı

  • Sucuk Köfte

  • Çemenli Ekmek

  • Ayvalı Yaprak Sarma

  • Kurşun Aşı Çorbası

  • Tahinli Katmer

  • Yağ Mantısı

  • Şebit (Yağlama)

  • Helise

  • Tandır Böreği

  • Pırasalı Ekmek

  • Aside

  • Nevzine

8. Konya

Konya manevi değerimiz olan Mevlana’nın yanı sıra yemekleriyle de ünlü bir değerimiz olan Konya özellikle etli emmeğiyle beğeniliyor. Selçuklu Devletinin başkenti olan Konya ticaret yollarına yakınlığıyla da bu eski ve köklü medeniyetin izlerini hala taşıyor. Konya’nın ünlü yemekleri;

  • Etli ekmek (Bıçak arası, Mevlana)

  • Arabaşı çorbası

  • Fırın kebabı (Kuzu tandır9

  • Su böreği

  • Sac arası

  • Höşmerim

  • Tirit

  • Kuru bamya çorbası

  • Yağ somunu

  • Pastırma

  • Konya küflü peyniri

  • Zerde

9. Nevşehir

Bu sene UNESCO Gastronomi Şehirleri arasına giren Nevşehir bu zamana kadar hep Kapadokya ile bize turizm olan yüzünü göstermişti. Lezzet olarak da kriterler yeter li gelmiş ki Nevşehir mutfağı artık gastro olarak yaratıcı şehirler arasında. Nevşehir’in yemeklerini merak edenler için;

  • Testi Kebabı

  • Çömlek Fasulyesi

  • Düğü Çorbası

  • Kayısı Çorbası

  • Nohutlu Yahni

  • Dolaz

  • Ayva Dolması

  • Gendime

  • Dıvıl

  • Ağpakla

  • Nevşehir Tavası

  • Soğanlama

  • Sızgıt

  • Elma Çayı

  • Şarap

  • İrmik Tatlısı

  • Sütlü Çorba

10. Tokat

Sadece asma yaprağı ve elmasıyla değil 2023 yılından itibaren yaratıcı gastronomi şehirleri arasında bulunan Tokat’ın bilinen yemekleri;

  • Tokat Tavası

  • Baklalı Dolma

  • Bat

  • Etli Dolma

  • Yavan (Erikli) Dolma

  • Pehlili Pilav

  • Nohut Yahnisi

  • Nivik

  • Bacaklı Çorba

  • Helle Çorbası

  • Toyga Çorbası

  • Gendüme Çorbası

  • Mercimekli Hamur Çorbası

  • Nohut Mayalı Cevizli Çörek

Tasarım

11. İstanbul

Tasarım alanında 2017 yılında seçilen İstanbul binlerce yıllık köklü tarihi, gerek sanat gerek zanaat anlamında potansiyelini yüzyıllardır kaybetmeyen eski başkent, metropol bir şehir. Tabii köken bu kadar eski olunca buna yönelik yapılan çalışmalar ve iyileştirmeler göreceli bir şekilde fikir farklılıkları olsa da istanbul bu liste içinde yer alıyor.

12. İzmir

‘Ege’nin İncisi’ olmanın kolay olmadığını ve İzmir’i sürekli güzelleştirmenin meyvesini 2021 yılında aldı. Tasarım alanında UNESCO Yaratıcı Şehirlere giren İzmir yapılan çalıştaylarla umarım daha da güzelleşecektir.

Zanaat ve Halk Sanatları

13. Kütahya

Zanaat ve halk sanatlarıyla büyüyen ve gelişen, sanat ve zanaatı ekonomik, sosyal, kültürel ve çevresel sürdürülebilirlik bakımından Kütahya 2017 yılında bu konuda yaptığı çalışmalarla listeye girmeye hak kazanmış.

14. Bursa

Çini ve ünlü Bursa İpeği başta olmak üzere zanaat ve halk sanatları ile bursa bu alanda UNESCO Yaratıcı Şehirler listesine giren ülkemizde ikinci şehir.

15. Kırşehir

Öyle bir şehir düşünün ki nüfusun yarısında fazlası müzik ile uğraşıyor. ‘Abdallar’ olarak bilinen yerel sanatçıların icraları, bozlaklar, türküler ve özgün müzik tınıları 2019 yılında Kırşehir’in UNECO Yaratıcı Şehirler listesine girmesini sağlıyor.

16. Sivas

Aşık ve ozanlar şehri olarak bilinen Sivas tabii ki müzik alanında UNESCO Yaratıcı Şehirler listesinde. 2021 yılında listeye dahil olan Sivas başvuru yapmadan önce “Gelenekten Geleceğe Sivas’ta Müzik” isimli kitap hazırlamış, musicsivas.com web sitesi ve Sivas City Of Music logosu tasarlamış.

17. Şanlıurfa

Şanlıurfa denilince akla müzik alanında tek bir şey gelir o da Sıra Gecesi… Sıra gecelerinde söylenen gazel özellikle bu geleneğin son son temsilcisi Kazancı Bedih ile özdeşleşti. Müslüm Gürses, İbrahim Tatlıses, Nuri Sesigüzel, Mehmet Özbek ve birçok sanatçıyı bağrından çıkaran Şanlıurfa artık ‘Müzik Şehri’ olarak tanıyor.

Edebiyat

18. Kahramanmaraş

Edebiyat alanında Türkiye’de ilk başvuru yapan Kahramanmaraş şehir genelindeki kütüphane ve eserlerle 2021 yılında listeye girdi.

19. İzmir

Edebiyat Festivaliyle ve ‘İzmir’in dağlarından denizlere doğru akan cümleleri’ insanların diline ilk kez tercüme eden İzmirli Homeros’a ithafen İzmir edebiyat alanında da UNESCO’ya başvurmuş ve 2023 yılında Yaratıcı Şehirler listesine kabul edildi.

Film

20. Antalya

Altın portakal Film Festivali 1964 yılından beri ülkemizde bu konuda öne çıkan Antalya UNESCO Yaratıcı şehirler listesinde olması geç de olsa oldu.

Bu içerikler de dikkatinizi çekebilir;

Türkiye’de Bulunan UNESCO Dünya Mirası Listesinde Yer Alan Yerler ve Özellikleri
UNESCO'ya Göre 2023 Yılında Gezip Görmeniz Gereken Yeni Dünya Miras Listesi!

Popüler İçerikler

Teğmen Ebru Eroğlu İle İlgili Skandal Karar: Küfür ve Taciz İfade Özgürlüğü Sayıldı
Zoru Başardık: Karadağ'a Üç Puan Hediye Eden Milli Takım'a Gelen Tepkiler
Montella Görevini Bırakırsa A Milli Takım'ın Başına Kim Geçmeli?
YORUMLAR
18.12.2023

İçerikte hata var. Bu şehirler şu anda listeye girmedi. Mesela Gastronomi'de şu an tescillenen 3 şehir var. Gaziantep - Afyon ve Hatay diğerleri ya başvuru aşamasında ya da ön elemeyi geçtiler. Resmen en iyi yemek şehirleri listesi yapıp UNESCO şehri demişsiniz.

26.12.2023

İçerik Unesco'nun kendi web sitesinden incelenerek oluşturuldu. Unesco'nun web sitesini ziyaret etmenizi öneririm

SEN DE YORUMUNU PAYLAŞ