'Evren bizimle barbut oynuyor; ancak zarlar hileli. Ana hedef, hangi kurala göre hile yapıldığını bulmak ve bunları kendi amaçlarımız için nasıl kullanabileceğimizi keşfetmektir.” -Joseph Ford
Muhtemelen şimdiye kadar bir şekilde 80/20 kuralını duydunuz. Duymadıysanız da özeti şöyle; ortaya çıkan etkinin %80'i, etkenlerin sadece %20'sinden kaynaklanır.
İlginç bir şekilde insan hayatının önemli / önemsiz her alanına etki eden bu fenomeni bize açıklayan ise, Pareto ilkesidir.
19. yüzyıl İngiltere’sinin servet ve gelir dağılımını inceleyen Pareto, ülkenin % 80 zenginliğinin, nüfusun % 20'sine ait olduğunu gördü. Daha sonra kendi ülkesi İtalya da dahil, diğer ülkelerdeki araştırmaları da inceledi, ve çok benzer bir dağılımın olduğunu şaşkınlıkla gözlemledi.
Böylelikle bu olasılık kuramının rastgele veya şans eseri meydana gelmesinin mümkün olamayacağını anlayıp, çok önemli bir keşifte bulunduğunu fark ettiyse de, bunu açıklamakta başarısız oldu.
İkinci Dünya Savaşı sonrasında Pareto İlkesi asıl hak ettiği değeri görmeye başladı ve önemli azınlık (%20) ile önemsiz çoğunluk (%80) arasındaki bu ilişki, 80/20 Kuralı, Pareto Prensibi, Asgari Çaba İlkesi veya Dengesizlik İlkesi gibi adlarla, tüm dünya literatürüne kayıt edilmiş oldu.
Sonuçların %80'i, girdilerin sadece %20'sinin etkisiyle oluşur prensibine göre, eğer bir işin en önemli %20’lik kısmını çok iyi yaparsak, işin %80'ini halletmiş oluyoruz.
Pareto ilkesine göre, hayatın her alanında herhangi bir ibreyi %20 hareket ettirebilmek için zamanımızın %80'ini harcıyoruz.
Girdiler ve çıktılar arasındaki dengesizlik ilişkisi 65/35, 75/25, 70/30 veya aradaki sayıların herhangi bir kümesi şeklinde de olabilir.
İlke şunu diyor: Nedenler ve sonuçlar arasındaki dengesiz orantı kaçınılmazdır.
Nedenler ve sonuçların eşit orantılı olduğu yönünde doğal bir beklentimiz vardır. İnsan, bu anlamda sezgiseldir.
Pareto ilkesi ise, bu 50/50 dengesinin çok nadiren doğru çıktığını savunur. Dolayısıyla da, insanın sezgiselliğine karşıttır.
Örneğin kabaca,
Zamanımızın %80'inde, gardırobumuzdaki kıyafetlerin sadece %20'sini giyeriz.
Veya vaktimizin %80'i, tanıdıklarımızın yalnızca %20'siyle geçer.
Türkiye’deki yayınların %80’i, üniversitelerin % 20’si tarafından yapılıyor.
Nobel ödüllerinin % 86’sını, ülkelerin %20’si kazanıyor.
Microsoft en fazla raporlanan hataların %20'sini çözerek, çökmelerin %80’inin engellenmesinin mümkün olduğunu belirtmiş.
Örnekleri arttırmak mümkün.
Yapılan tüm araştırmalara göre, bir şirkette giren paranın kabaca %80'i, müşterilerin %20'sinden geliyor. Yani 100 müşteriden en iyi 20'yi elde tutmakla, ciro ve karlılığın %80’ine hükmedilmiş olunuyor.
Aynı şekilde, satışın kabaca %80'ini, satışçıların %20'si yapıyor.
Yalnızca 'Onaylıyor musunuz?', 'Size de iyi çalışmalar', 'Emin olmak istedim', 'Teşekkürler', 'Sana da', emoji vb, aslında gerekliliği çok da yüksek olmayan onlarca e-mail, mesaj alırız. Çabukça cevaplayıp tam önümüzdeki işe geri döneriz ki, az sonra bir başkası gelir. Ona bakarken telefon çalar, karşı masadaki kişi bir şey sorar.
Böyle böyle gün biter ve elle tutulur hiçbir şey yapmamış oluruz.
Pareto ilkesi, iktisat ve matematik gibi pek çok önemli disipline etki ediyor. Yaşamdaki dengesizlik prensibini anlamamıza yardımcı olduğu kadar, aslında hayatımızdaki ve günlük yaşantımızdaki birçok etkinin yalnızca %20 kadarının gerçekten önemli olduğuna, kişisel zaman yönetimimiz için bu %20'lik kısma ağırlık vermenin gerekliliğine de vurgu yapıyor.