Tevfik Fikret’in “fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür” anlayışı, bugün bile modern bir duruşu temsil ediyor. Onun bu duruşu, insan düşüncesinin sınırlandırılmaya çalışıldığı bir çağda daha da anlam kazanıyor. Sosyal medya ve yapay zekânın insan zihnini dar kalıplara sokmaya çalıştığı günümüzde, Fikret’in bu özgürlükçü tavrı, zamanını aşan bir evrensellik içeriyor. Fikret’in şiirleri, insanlığın karşılaştığı yeni sorunlara da ışık tutuyor.
-Haldun Taner’in yüksek kültürü geniş kitlelere ulaştırma çabası, bugünün sanatçılarına nasıl bir model olabilir?
Haldun Taner, yüksek kültürü halka ulaştırmayı başarmış bir sanatçıydı. “Keşanlı Ali Destanı” gibi eserleri, yalnızca yüksek kültürü değil, halkın anlayabileceği bir dille geniş kitlelere ulaştırdı. Onun bu başarısı, sanatçıların halkla buluşabilmesi için mükemmel bir modeldir.
-Osmanlı’nın çok yönlü sanatçılarından biri olan Matrakçı Nasuh, günümüz teknolojileri ve kültürel miras açısından nasıl bir anlam taşıyor?
Matrakçı Nasuh, yalnızca bir ressam ya da matematikçi değil, aynı zamanda tarihe ışık tutan çok yönlü bir figürdü. İstanbul’dan Bağdat’a kadar uzanan coğrafyanın haritalarını onun sayesinde bugüne taşıyoruz. Bu eserler, yalnızca dönemi için değil, bugünün haritalama teknolojilerine bile ilham veren birer şaheser. Nasuh’un sanatı ve mirası, zamansız bir değere sahip.
-Geçmişteki reform hareketlerinden bahsederken Çorlulu Ali Paşa’nın denizcilik alanındaki reformlarına değinmek istiyorum. Sizce Çorlulu Ali Paşa’nın vizyonu, bugünkü Mavi Vatan politikasına ilham verebilir mi?
Çorlulu Ali Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nun önemli bir devlet adamıydı. Denizciliği modernleştirme ve ekonomik yapıyı güçlendirme konusundaki çalışmaları, günümüzde bile örnek alınacak niteliktedir. Tersaneleri yenileyip Fransa’ya olan bağımlılığı azaltması ve Karadeniz’de Rus yayılmasına karşı planlar geliştirmesi, ileri görüşlülüğünün kanıtıdır. Bugünkü stratejik yaklaşımlara ilham verecek bir vizyon ortaya koymuştur.