Japonya Nükleer Düzenleme Kurumunca (NRA) kabul edilen ara soruşturma raporu, iki reaktörde halihazırdaki devreden çıkarılma sürecini olumsuz etkileyecek seviyede radyoaktif atık maddenin saptandığını ortaya çıkardı.
Ara rapordaki veriler, 2 ve 3 numaralı reaktörlerin muhafaza kazanının tepesindeki sızdırmaz conta tapaların en az, erimeye maruz kalan nükleer yakıt artığı kadar lekelendiği ve sarsıntının etkisiyle reaktörlerin içine düştüğü kaydedildi.
NRA uzmanları, büyük muhafaza kazanının tepesinde bulunan 3 katmanlı ve 12 metre çapında disk şeklindeki beton conta tapaların alt tarafının, yüksek seviyede radyoaktif sezyum 137 maddesiyle kaplı olduğunu kaydetti.
Raporda, 1 numaralı reaktördeki hidrojen patlamasının etkisiyle, bu reaktörün kapağının şeklinin bozulduğu, conta tapasının yerinden hafifçe oynadığı ve diğer reaktörlerdekine kıyasla daha az kirlendiğinin tahmin edildiği belirtildi.
Üç reaktör yerleşkesinin içerisinde farklı noktalardaki radyasyon seviyelerini ölçen uzmanlar, kaza anında radyoaktif maddelerin nasıl taşındığını ve güvenlik aygıtlarının nasıl faaliyete geçtiğini test etti.
Test sonuçlarına göre, 2 numaralı reaktörde kazayı önleyecek havalandırmanın hiç devreye girmediği anlaşılırken, güvenlik önlemleri ile ekipman tasarımının yeniden incelenmesi gerektiği vurgulandı.
Muhafaza kazanları reaktör binalarının içerisinde etrafı çevrili şekilde korunduğu için, kapak kirlenmelerinin çevreyi etkilemediği kaydedilen raporda, kirlenmenin reaktörlerin devreden çıkarılma sürecini nasıl etkileyeceğine ilişkin detaylara yer verilmedi.
NRA Başkanı Fuketa Toyoşi, 'oldukça ciddi' şeklinde nitelediği bulguların, eritilmiş yakıtın kaldırılmasını zorlaştıracağını, kapakların nasıl kaldırılacağının 'büyük bir engel' oluşturacağını belirtti.
Nükleer tesis işleticisi Tokyo Elektrik (TEPCO) ile merkezi hükümet, 2 numaralı reaktörden eritilmiş yakıt atığının 2021'de tahliye edilmeye başlanacağını açıklamıştı.
Daha sonra tahliye için İngiltere ile iş birliği halinde geliştirilen robotik kolun üretimin, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) sebebiyle gecikmesi sebebiyle atık tahliyesinin 2022’ye ertelendiği duyurulmuştu.
Mevcut plana göre uzaktan kumanda edilen robotik kol, reaktörün yan kısmından içeri girerek reaktörün beton zemininde erimiş parçalar ile eriyik yakıta ulaşacak. Sonraki süreçte kapakların da çıkarılması planlanıyor.
Reaktörlerdeki büyük çaptaki radyasyon, nükleer tesisler çevresinde yaşayan yaklaşık 160 bin kişinin bölgeden tahliye edilmesine sebep olmuştu. Tahliye edilen 10 binlerce kişi evlerine dönemiyor.
1, 2 ve 3 numaralı reaktörlerden yaklaşık 900 ton eritilmiş yakıt atığının çıkarılmasının 10 yıllar alacağı kaydediliyor.