Geçen hafta kripto para borsalarında büyük skandallar izlendi ve halen yankıları sürüyor. Yankı derken, yüze tokat gibi çarpan ses dalgalarından bahsediyoruz. FTX, bir iflastan öteye geçerek büyük bir skandala dönüşürken, iflas eden şirketin istifa eden genç CEO'su da Türkiye örneklerinden hatırladığımız bir Thodex ya da bir Çiftlikbank'a benzetiliyor. Bakalım FTX skandalı neye dönüşecek? SBF hakkında kaçtı iddiaları da uçak izlemeye kadar vardı. Uzmanların yorumlarıysa çok çeşitli.
Binance Kurucusu ve CEO'su Changpeng Zhao (CZ) yatırımcısı olduğu ve en büyük rakiplerinden olan FTX'in piyasaya sürdüğü tokenlerdan kendi elinde bulunan FTT'leri satacağı sinyallerini verince, FTX'in CEO'su Sam Bankman-Fried (SBF) hakkında ortaya atılan 'likidite krizi' ve 'nakit para arayışı' haberleri bomba etkisi yaratmıştı.
CZ ile şirket alımı için görüşmelere başlanması ve akabinde satın almadan vazgeçilmesi ikinci darbeyi getirdi. Yetmedi son darbeyi de ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu (CFTC) ve ABD Adalet Bakanlığı, FTX hakkında soruşturma başlatması vurdu.
Ve beklendiği gibi 11.11.2022 cuma günü FTX iflas sürecini başlattı ve FTX CEO'su SBF istifa etti. Binance CZ de 'kademeli kripto krizi' uyarısı yaptı.
Bahse konu olan token FTT'nin 8 Kasım'da 22 dolar seviyesinden başlayan düşüşü 1 dolar seviyesine kadar sürdü.
Kripto para dünyasının devi Bitcoin de hafta içinde yüzde 25'in üzerinde gerilemeyle yine 8 Kasım'da 20 bin doların üzerinden başladığı düşüşünü 15 bin 588 dolara kadar sürdürürken, 12 Kasım 2020 sonrası gördüğü en düşük seviyeye geldi. Bitcoin, 10 Kasım perşembe günü açıklanan ABD enflasyonunun beklentilerin altında kalmasıyla kayıplarını bir miktar telafi etse de FTX süreciyle haftayı yüzde 19 oranında düşüşle 16 bin 900 dolar seviyesinden tamamladı.
Bitcoin'in yaveri Ethereum da bu hafta yüzde 30'un üzerinde kayıpla bin 74 dolara gerileyerek 13 Temmuz sonrası en düşük seviyesini görürken, haftayı yüzde 18 oranında düşüşle bin 280 dolardan tamamladı.
FlightRadar hesabının yayınladığı bu uçuşun en çok izlenen olma nedeni, SBF'nin iflas ve istifa sonrası Arjantin'e kaçtığı iddiasıydı. Şirket merkezi olan Bahamalardan 9 bin kişinin canlı canlı izlediği uçuş ile uçak Arjantin'e gitti.
SBF, Reuters'ın sorduğu 'Arjantin'e gittiniz mi?' sorusuna 'nope/hayır' cevabını verirken, özel uçak hakkında ise bilgi vermediği belirtildi.
Kaynak: WSJ
Kripto para borsası AAX, internet sitesinde yaptığı bilgilendirmeyle 'sistem güncellemesi' nedeniyle operasyonlarının geçici olarak durdurulduğu belirtirken, sistem yükseltmelerinin 7 ila 10 gün süreceğini öngörerek tüm operasyonlarını geçici olarak askıya alındı.
İş Yatırım Uluslararası Sermaye Piyasaları Müdürü Şant Manukyan, AA'dan Muhammed Said Tanıl'a yaptığı açıklamada, kripto para piyasalarındaki krizin yaklaşık 4 aydır güven krizine dönüştüğünü belirtti. İlk olarak LUNA, sonra da 'merkeziyetçi finans' kaynaklı olduğunu söylediği kriz için, SBF'nin ve şirketinin usulsüz işlemlerinin de kontrolsüz düşüşü tetiklediğini belirtti.
Manukyan, daha önce yaşanan krizlerde kurumlara kredi sağlayan SBF'nin aslen kurtarıcı olarak görüldüğünü, FTX'in sağlam görüldüğünü, sorunun tüm piyasayı etkileyecek bir şüpheye dönüştüğünü vurguladı. Ancak krizin bir düzenlemeyle ve merkeziyetsiz sistemin gerçek anlamda işlemesiyle uzun vadede güçlenmeye neden olacağını söyledi.
Kripto Para Uzmanı Gökçe Çalışan ise, 2022 başında 32 milyar dolar değerlemeyle 400 milyon dolar yatırım bulan FTX'in, müşterilerinin 4 milyar doları üzerinde bulunan fonu, kardeş şirketi Alameda Research'e illegal bir şekilde aktarmasıyla sistemde panik oluştuğunu belirtti.
LUNA'yla başlayan güven krizinin domino etkisi yarattığını belirtirken, Nasdaq ve Bitcoin korelasyonunda son 2 yılda zirve görüldüğünü bunun da FTX süreciyle sekteye uğradığını belirtti.
Stratejist Türker Balkar da kripto sistemindeki krizi, 2008 global finansa krizine benzetirken, güven sorununun altını çizdi. Spekülasyonların henüz durulmadığını belirtirken, Türk borsalarında kullanıcıların varlıkları teminat olarak kullanılmadığından Türkiye'deki yatırımcılar için bir risk gözükmediğini de ekledi.
FTX iflasının kontrol atına alınması halinde işlerin düzelebileceğini söyleyen Balkar, Fed'in aralık ayındaki toplantısının da kripto piyasalarında etkili olacağını belirtti.