Fransa'da Picardie Manevralarında Genç, Kaytan Bıyıklı Bir Devrimci: Kolağası Mustafa Kemal Bey

09.03.2021 - 09:15

Daha 29 yaşındaydı ancak dünya siyasetini çok iyi anlıyor, geleceği öngörebiliyordu...

12-18 Eylül 1910'da Fransa'nın Picardie bölgesinde yapılan bir tatbikat, Birinci Dünya Savaşı'nda İngiliz ve Fransız ordularına başkomutanlık yapan Mareşal Ferdinand Foch komutasında yapılır.

Aslında bu tatbikatın sebebi kapıda olan savaştaki rakibin, Almanya'nın Berlin tatbikatlarına cevaptır ve Fransa tarafsız ülkelerden gözlemcileri davet eder. Osmanlı Devleti'nden Binbaşı Selahaddin Bey, Binbaşı Fethi Bey ve Kolağası Mustafa Kemal Bey tatbikatı izlerler ve görüş bildirirler.

Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) Mustafa Kemal'in eleştirileri Mareşal'in dikkatini çeker ve albay rütbesinden düşük olmasına rağmen protokole aykırı olarak Mustafa Kemal akşam ziyafetine davet edilir.

Bu manevralarla ilgili Mustafa Kemal'in yorumunu Ali Fethi Bey şöyle aktarır: 'Bu kadar hazırlık sulh için yapılmaz. Aklımızı başımıza almalıyız. Çıkacak harp, bütün dünyayı ateşe atabilir ve biz bunun dışında kalmalıyız.'

Paris'e dönünce geciktirmeden Harbiye Nezareti'ne gönderdiği raporda Mustafa Kemal özet olarak ülkenin savaştan uzak olması gerektiğini, ülkenin bundan önce düşünmesi gereken buhranlar olduğu belirtir.

İleride 'Ulusun hayatı tehlikeye girmedikçe savaş cinayettir.' diyecek genç asker, o yaşlarında da I. Dünya Savaşı'nın yaratacağı yıkımı tahmin eder ve Osmanlı Devleti'nin bundan uzak kalması gerektiğini düşünür.

O sıralarda Paris'te bulunan gazeteci Abidin Daver, Mustafa Kemal ile bir görüşme yapar. Daver bu görüşmenin ayrıntılarını şöyle aktarır: “Mustafa Kemal’le, 1910 yılının Eylül ayında Paris’te, Luna Park’ta karşılaştım."

'Mustafa Kemal’le, 1910 yılının Eylül ayında Paris’te, Luna Park’ta karşılaştım. Yanında Fethi Bey vardı. Bir süre önce, Fransız ordusunun Picardie’de yaptığı manevraları izlediklerini bildiğimden, çocukluğumdan beri içimdeki askerlik merakı ile kendisinden manevralar konusundaki izlenimlerini sordum.'

Bunun üzerine şöyle der Mustafa Kemal: "Uçaklar savaşta önemli rol oynayacaktır."

'Fransız sahra topçusu mükemmel, fakat Fransız piyadesi kırmızı pantolonlarıyla çok iyi bir hedef teşkil eder. Fransız ordusu, gereğinden fazla ateşli ve saldırgan bir ruhla yetiştirilmektedir.'

İstikbali göklerde gören Mustafa Kemal, o tarihlerde yalnızca gözlem işlerinde kullanılan uçakların savaşlarda etkili olacağından neredeyse emindir.

Ve I. Dünya Savaşı hem bu hem de Osmanlı'nın savaşa girmesi halinde yaşanacak hezimete dair tahmini doğru çıkarır. Kurulan genç Cumhuriyet'in ana hedeflerinden biri ise uçak üretmek olur. Ne diyelim, Atatürk yine haklı çıkar!