Firavunlar Hep Erkek Değildi! Timsah Kraliçesi Olarak Anılan Mısır'ın İlk Kadın Firavunu Sobekneferu

18.02.2023 - 12:52

Merhabalar. Mısır firavunlarını gözümüze hep erkek krallar olarak gelir ancak firavunlar arasında kadınlar da vardır. Tarih bize onları hep erkekmiş gibi gösterse de Sobekneferu yani Mısır'ın ilk kadın firavunu bu açıdan benzersizdir. Kadınsı özellikleri kendinde unvan olarak toplasa da hüküm sürdüğü dönemde erkek kıyafetleri giymiş ve kadınların da erkekler kadar güçlü olabileceğini göstermiştir. Bu içerikte Sobekneferu'nun Mısır tahtına nasıl çıktığının hikayesini bulacaksınız.

İyi okumalar dilerim.

Mısır hükümdarlarının tarihi araştırılırken kadınlar büyük ölçüde dışlanır ve bir firavun her zaman bir erkek olarak resmedilir. Peki ya kadın yöneticiler?

Mısır kraliyetinin yapısı erkeklere yönelikti. Firavun, erkek tanrı Horus'un dünyevi tezahürü olarak görülüyordu ve tahta kralın yerine en büyük oğlunun geçmesi bekleniyordu. Ancak kader, ara sıra bu sistemin başarısız olduğunu ve bir kadının kendisini Eski Mısır tahtında bulduğunu gösterirdi.

Firavun unvanı, eski Mısır uygarlığının ihtişamıyla eşdeğer bir anlama sahiptir. Hiyerogliflerde “büyük ev” anlamına gelen firavun, Mısır İmparatorluğunu yöneten yöneticilere verilmiştir. Popüler tarihte Kral Tut ve 2. Ramses gibi erkek firavunlara daha çok rastlasak da aslında bu unvanı kazanan birkaç etkili kadın da vardı.

Tarihte bu unvanı almaya hak kazanan ilk kadın firavun ise Sobekneferu'ydu. Kardeşi 4. Amenemhat varissiz ölünce taht boş kaldı ve kan yoluyla tahta en yakın olan Sobekneferu başa geçti. Saltanatı sadece dört yıl sürmesine rağmen tam kraliyet unvanını almıştır.

Bazı kaynaklar onun 4. Amenemhat’ın karısı olduğunu yazsa da Sobekneferu bunu ima edecek ‘kralın karısı’ unvanını hiç kullanmamıştır. Sobekneferu kralların papirüs üzerine yazılmış bir kaydının tutulduğu Torino Kral Listesi'ne kaydedildiği bilinen ilk kadın hükümdardı.

Sobekneferu, M.Ö. 1800’lü yıllarda Orta Krallık'ın On İkinci Hanedanlığının son hükümdarıydı. Firavun 3. Amenemhat’ın kızlarından biriydi, ancak kralın hangi karısının annesi olduğu bilinmiyor.

Mısır bilimci Kara Cooney, eski Mısır'ı, kadınların resmi ve mutlak güç elde etmelerine izin verme konusunda benzersiz olarak görüyor. Kadınların kriz dönemlerinde medeniyete yön vermek ve toplumsal düzeni sağlamak için tahta çıktıklarını öne sürüyor.

Firavun olduğunda Sobekneferu, firavunlar tarafından kullanılan ve beş isimden oluşan geleneksel adlandırma kuralını benimsedi. İlk adını yani firavun gücünü, doğurganlık ve askeri hünerle ilişkilendirilen timsah başlı tanrı Sobek'e dayandırdı.

Hanedanlığın sekizinci ve son hükümdarı olan Sobekneferu’nun adının anlamı da Sobek'in güzelliği anlamına gelir. Torino Kral Listesi'ne göre M.Ö. 1806-1802 yılları arasında görev yaptığı tahmin edilen Sobekneferu toplam 3 yıl 10 ay 24 gün hüküm sürdü.

Hükümdar olduğu dönem hakkında pek bir şey bilinmiyor, ancak tamamlanmamış bir yapı olan Kuzey Mazghuna piramidinin onun için yapılmış olabileceğine inanılıyor.

Firavun Sobekneferu’nun cesaretli ve güçlü bir karakter olduğun tahmin ediliyordu. Genellikle erkek kıyafetleri giydiği ve regalia yani rütbe ve statü sembolleri kullandığı söyleniyorsa da kadın kıyafetlerini de tercih ettiği olmuştur. Yani bir yandan firavunken diğer yandan kadın olduğunu da göstermek istemiştir.

Antik Mısır'da erkeğin kadından üstün olduğuna inanılan bir dönemde Sobekneferu’nun, firavunluğu temsil eden bir kadın olarak erkek kombinasyonu kıyafetleri tercih etmesinin nedeninin kadın erkek eşitliğini ya da kendinin de erkekler kadar güçlü olduğunu göstermek olduğu akla geliyor.

Öte yandan heykelleri, Sobekneferu'yu bir erkek kralın giyeceği gibi bir kraliyet kıyafeti içinde kraliyet pozisyonlarında poz verirken gösteriyor. Hatta bir görüntüde kın elbise ve erkek eteği giymiş, diğerinde ise sed festivali pelerini giymiş olarak gösteriliyor.

Birçok kişi tarafından alışılmadık bir taç olarak kabul edilen bir taç taktığını gösteren bir resim de var. Bazıları, bu garip başlığın hem bir kralın hem de bir kraliçenin taçlarını birleştirme girişiminden kaynaklanmış olabileceğini iddia etmiştir. Bu heykel günümüzde New York'taki Metropolitan Müzesi'nde tutuluyor.

Günümüzde Sobekneferu'nun mezar yeri kesin bir şekilde doğrulanmamıştır. Mısır bilimcileri Mazghuna'da, kardeşi 4. Amemenhat’ın mezarına yakın olan çok hasarlı bir piramit kompleksinin onun mezarı olabileceği görüşü üzerinde birleşmektedir.

Bunlar da İlgini Çekebilir

Borç Romalının Celladıdır! Antik Roma Döneminde Borcunu Ödemeyenlerin Başına Ne Gelirdi?

Bir Garip Borç Ödeme Yöntemi: Orta Çağ Döneminde İngiltere Halkı Ev Kiralarını Yılan Balıklarıyla Ödüyordu

Hz. İsa'yı Peygamber Olarak Değil Filozof Olarak Gören ABD Başkanı Jefferson'un Kendi İncil'ini Yazma Hikayesi