Dünyada ilk kez uygulanacak bir deneyin startı 1 Ocak'ta Finlandiya'da verildi. Burada işsizlere koşulsuz verilecek bir temel gelir denemesi yapılacak. Rastgele seçilmiş 2 bin kişi, iki yıl boyunca her ay 560 Euro alacak. Temel gelir alıcıları, bu ücretten hiçbir kesinti olmadan başka gelir de elde edebilecekler.
Temel Gelir, ya da daha doğrusu Evrensel Temel Gelir (ETG), 'Vatandaşlık maaşı' olarak da isimlendirebileceğimiz bir sosyal güvenlik kuramıdır.
Bir devletin tüm vatandaşlarına diğer gelirlerinden ya da servetlerinden bağımsız olarak 'toplumun bir bireyi olmaları nedeniyle' düzenli bir gelir sağlamasıdır diyebiliriz.
Çünkü gelir ve sosyal güvence dediğimiz kavramlar daima karmaşık bir etkileşim
halindedir. Bu etkileşimde her şey birbirine bağlıdır ve dolayısıyla bürokrasi alabildiğine bezdirici hale gelir; her ülkede.
Fakat önceden belediyeler tarafından uygulanıyordu ve her yerde yapılamıyordu. Şimdi ise belediyelerin yetkisinden alınarak Finlandiya Sosyal Güvenlik Kurumu 'Kela' tarafından yürütülecek.
Böylelikle sosyal yardım alan Fin vatandaşlarının %90' dan fazlasının Kela yardımlarından faydalanması bekleniyor. Vatandaşların bağlı oldukları belediye göz önüne alınmaksızın, mümkün olduğunca adil şekilde yardımlardan yararlanmaları öngörülüyor.
Deneyin destekçilerine göre, evet. Destekçiler, ETG'nin bireylerin gelir kaygısı olmadan bir işletme açma esnekliğini getirebileceğini, ve devamında da kendilerini geliştirme olanağını sunacağını savunuyor.
Aynı zamanda yardım bağımlılığını ve gelir eşitsizliğini azaltmanın da bir aracı olarak görüyor.
Ocak ayından itibaren, rastgele seçilen yaklaşık 2 bin işsiz için 560 euro bedelinde temel gelir ödemesi yapılması uygulaması başladı.
Ayrıca bu kişiler, bir iş dahi bulsalar maaşlarını almaya devam edecekler.
Amerika Birleşik Devletleri’nden Hindistan’a kadar 1970’li yıllardan bu yana yapılan küçük ölçekli denemelere rağmen Finlandiya sistemi bu kadar büyük bir ölçekte uygulayacak ilk ülke olacak.
İsviçre, geçtiğimiz yıl ülkede yaşayan herkese 2 bin 200 euro temel gelir ödemesi konusunu referandumda oylamıştı. İsviçreliler'in buna cevabıysa hayır olmuştu :/
İskoçya yönetimi 2017 yılı içinde hayata geçirilecek pilot uygulamalar için çalışmalarını sürdürüyor. Çünkü İskoçya’da son yıllarda sağlık sisteminin kullanımında eşitsizlik, ve ayrıca yoksulluk epeyce memnuniyetsizlik yaratmış durumda.
Bununla birlikte öngörülen Evrensel Temel Gelir hem İskoçya Ulusal Partisi’nin (SNP) hem de İşçi Partisi’nin desteğini aldı.
Hollandalı NRC Handelsblad gazetesine göre bu deney iyi niyetli olmakla beraber gerçekçi değil:
'Gelir, bu deneyden kapsamlı sonuçlar çıkarmaya yetmeyecek kadar düşük. Taban tutar, gelirden yararlananların davranışını değiştirmeye yetecek kadar yüksek olmayacaktır büyük ihtimalle. Olsa dahi, bu davranış değişiklikleri yeterince derin etkiler göstermeyecektir, zira katılımcılar bu deneyin yalnızca iki yıl süreceğini biliyor.
Gerçekten yazık aslında. ... Fikir son derece sempatik ama getirilecek en büyük eleştiri, uygulamaya yönelik. Pürüzsüz bir geçiş sağlamak gerçekten zor olacaktır.“
'Böyle bir programın ülke çapında uygulanmasına karar verilecek olursa, bunun finansmanı için vergilerin ciddi oranda arttırılması gerekecek, böyle bir uygulama da bilhassa orta gelir sınıfının belini bükecektir. Aynı orta gelir sınıfı, satın alma gücünün düştüğünü görünce kendini çalışma süresini kısaltmaya, dolayısıyla gelirini düşürmeye mecbur görecek ve bunun sonucunda temel gelir vasıtasıyla edinilen yeni varlık, en azından kısmen vergilere gidecektir.
Tüketim denen olgu, ekonomik büyümenin arkasındaki etmenlerden biri olduğu için bu deneyin tüm ekonomi üzerindeki etkilerinin büyük olacağı söylenebilir.“
'Sosyal güvence kurumu Kela'nın bu deneyi sonucunda, temel gelirin teşvik edici bir etkisi olacağı beklentisi mi gerçekleşecek, yoksa ahlaki bir felaketin içine yuvarlandığımız bir senaryo mu hayata geçirilecek, göreceğiz.
Ama hiç değilse ilk adım atılmış durumda.“
Ve elbette Finlandiya bile uzun ve zaman alacak bir çalışmanın daha sadece başlangıcında.
Ancak sonuç umut verici çıkarsa, bu, birey ile devlet arasındaki ilişkide yepyeni bir döneme damgasını vurabilir.
çok abartılacak bi durum değil çünkü biz bunu Suriyelilere yapıyoruz zaten. Hem kiralarının yarısını da biz ödüyoruz. Biz daha medeniyik finlandiyadan bi kerem. Kendi vatandaşı yerine başka milleti bu kadar düşünen başka ülke olabilir mi ? mümkün deel.
Biz bu finlerle 1000 yıl önce orta asyada beraber yaşıyoduk şimdi bi onlara bak bi de bize şu amına soktuğumun anadolusunda ne bok vardı da buraya göç ettik mk
İşsizsin, para kazanmak zorundasın.. Mezun olduğun bölümden fakülteden alım yok.. "Ne iş olsa yaparım" raddesine gelmişsin. Belki de evleneceksin, kız arkadaşın nişanlın senin iş bulmanı bekliyor. Belki çok idealist birisin ama istediğin işi yapamacaksın. Belki çok iyi bir ressamsın, bir sergi açacaksın, belki bir müzisyensin bir müzik evi açacaksın. Ama işsizsin ve gelirin yok.İdeallerini bir kenara bırakıp Ne iş olsa yapacaksın. Bu proje ile işin olmasa da gelirin olabilecek. O gelir ile hayalindeki işi yapabileceksin, müzik evini sergini açabileceksin, istihdam yaratıp hem ülkene katkıda bulunacak , ilerleyen zamanda yanına maaşlı çalışan alacak daha da istihdam sağlayabileceksin. Bu proje ile aklıma gelen ilk şey bu oldu. Belki de zamanında yapmak isteyip de yapamadığım , ideallerimi bir kenara bıraktığım içindir. Bu projeyi destekliyorum.. İnsanların gelir derdini düşünmeden yapacağı işi özgürce seçebileceği bir dünya umut ediyorum..