Kemal Sunal'ın oynadığı Tosun Paşa karakterini hepimiz biliriz. Adı da aynı olan bu film gerçekten Yeşilçam güldürüsünün iz bırakmış başarılı yapımlarından birisidir. Peki ya bu karakterin tarihte gerçekten yaşamış birisi olduğunu biliyor muydunuz?
Kemal Sunal'ın oynadığı Tosun Paşa karakterini hepimiz biliriz. Adı da aynı olan bu film gerçekten Yeşilçam güldürüsünün iz bırakmış başarılı yapımlarından birisidir. Peki ya bu karakterin tarihte gerçekten yaşamış birisi olduğunu biliyor muydunuz?
Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın bir tasviri.
Mehmed Ali Paşa, Fransızların taarruzları üzerine destek için gönderilen askerlerin arasında 1801'de Mısır'a ayak bastı. O sırada Ahmed Tosun ve Ağabeyi İbrahim hala Kavala'da henüz yetişme devrelerinde idiler.
Bu sırada Ahmed Tosun henüz 12 yaşındaydı. Fakat babası yaşının küçüklüğüne bakmayarak onu hızla askeri alanda yetiştirmeye başladı. Tabi aynı şey ağabeyi İbrahim için de geçerliydi.
Mehmed Ali Paşa devlet otoritesini sağlamak adına bu grupların gücünü kırmak amacındaydı. Gerçekte ise onlar sahneden çekilince bölgede sadece kendisi hakim olmayı tasarlıyordu.
Bu sebeple 1811'de oğlu Ahmed Tosun'u orduların başına geçireceği ve bunun kutlanacağını duyurarak ileri gelen Memluk beylerini yemeğe çağırdı. Ziyafet hadisesiz geçti fakat konuklar ayrılırken dar bir geçitte pusuya düşürüldü ve üzerlerine kurşun yağdı. Buradan çok azı sağ kurtulabildi.
Görevi buradaki Vehhabileri yola getirip güçlerini kırmaktı. İlk başlarda acemilik çekip birkaç pusuya düştü ve hatta geri çekildi. Fakat her geçen gün coğrafyaya ve askerliğe alışmaya başladı. Aynı zamanda babası onun yanına tecrübeli kumandanlar vermişti.
18 yaşında orduların başına geçen Ahmed Tosun, 1815'e dek bir dizi seferde bulundu. Vehhabileri kesin bir yenilgiye uğratamadıysa da ciddi savaşlar kazandı ve kuvvetlerini büyük ölçüde kırdı. Onun yerine aynı görevi devralacak olan ağabeyi İbrahim Paşa, kardeşinin başladığı işi kesin olarak bitirecektir.
Mehmed Ali Paşa çok sevdiği oğlunun bu beklenmedik ölümü karşısında fevkalade sarsıldı. Neyin nasıl olduğu bir türlü anlaşılamamıştı. Kavalalı, oğlu için şanına layık bir cenaze töreni yaptırdı.
Kahverengi saçlı, güler yüzlü ve hem askerler hem halk tarafından sevildiği söylenen Ahmed Tosun Paşa, aynı zamanda eli açık birisiydi. Hatta babasının kendisine sitem etmesi üzerine bir gün ''Sizin babanız vali değildi. Ama ben Mehmed Ali Paşa'nın oğluyum'' diyerek şanına layık görünmesi gerektiğini söylemişti. Hızlı bir hayat yaşayıp çok genç yaşta ölen Ahmed Tosun Paşa'nın oğlu Abbas ise Mısır'ın 3. valisi olmuştur. Kim bilir belki hayatta kalsaydı Osmanlı-Mısır ilişkileri ve tarih nasıl şekillenirdi?
Kaynak: Gilbert Sinoué, Son Firavun, Doğan Kitap, İstanbul 1999.