Küba'ın efsanevi lideri Fidel Castro (1926-2016), 1959'da Fulgencio Batista'nın askeri diktatörlüğünü devirmeyi başardıktan sonra Batı Yarımkürede ilk komünist devleti kurdu. Küçük kardeşi Raul'e iktidarı teslim edene kadar Küba'yı yönetti. Peki, Fidel Castro kimdir? İşte Fidel Castro'nun hayatına dair merak edilenler; nerede doğdu, kaç yaşında ve nasıl öldü...
Fidel Castro, Küba Devrimi'ni düzenledi ve 2008'e kadar Küba hükümetinin başıydı. Fidel Castro yönetimi altında sağlık ve eğitim alanında iyileştirmeler yapıldı. Castro'nun rejimi, cehaleti azaltmada, ırkçılığı engellemede ve halk sağlığı hizmetlerini iyileştirmede başarılıydı, ancak ekonomik ve politik özgürlükleri bastırdığı için geniş ölçüde eleştirildi. İşte kısaca Fidel Castro'nun hayatı ve ölümü...
FİDEL CASTRO KİMDİR?
HAYATI
Castro 13 Ağustos 1926'da Küba'nın doğusundaki küçük bir kasaba olan Biran'da doğdu. Doğduğunda vaftiz edildi ve bir Roma Katoliği olarak büyüdü, ama ilerleyen yıllardan kendini ateist olarak tanımladı. Babası, Küba Bağımsızlık Savaşı (1895-1898) sırasında adaya ilk gelen zengin bir İspanyol şeker kamışı çiftçisiydi. Annesi aşçı Lina Ruz Gonzalez'di. Fidel Castro evlilik dışı doğan beş çocuğundan ikincisidir. İki erkek kardeşi Raul ve Ramon da dahil olmak üzere altı kardeşlerdir. Fidel 17 yaşındayken annesi ile babası resmen evlendiler.
Castro, Küba'nın yoksulluğunun ortasında zengin koşullarda büyüdü. Havana'daki Cizvit lisesi Belen İlahiyat Okulu'nda öğrenim gördü. 1950'de Castro Havana Üniversitesi'nden mezun oldu ve bir hukuk bürosu açtı.
1947'de Castro, sosyal adalet konusunda gittikçe daha tutkulu hale geldi ve ülkenin diktatörü Rafael Trujillo'unu devirmeye çalışan bir sefere katılmak için Dominik Cumhuriyeti'ne gitti. 1947'de Castro, Küba'da hükümeti reform etmek için kurulan komünizm karşıtı bir siyasi parti olan Küba Halk Partisi'ne (Partido Ortodoxo) katıldı. Castro hükümetin yolsuzluğunu ortaya çıkarmaya kararlıydı. Batista diktatörlüğünü yıkmak için 165 arkadaşıyla beraber harekete geçti. Moncada Kışlası'na baskın düzenlediler ama başarısız oldular. Castro tutuklandı. Castro'ya 16 yıl hapis cezası verilse de Batista otoriter imajını silmek için onu affetti ve 21 ay sonra serbest bırakıldı. Daha sonra Castro Meksika'ya gitti. Orada Batista'ya karşı 26 Temmuz Hareketi adlı bir sefer düzenlemeye başladı.
KÜBA DEVRİMİ
2 Aralık 1956'da Castro ve diğer seksen kişi Oriente Eyaletine indi. Batista'nın kuvvetleri saldırganların çoğunu öldürdü veya ele geçirdi. Ancak Castro, Raul, Guevara kurtulmayı başardı. Çatışmalarda arkadaşlarının çoğunu yitiren Castro, aralarında kardeşi Raul Castro ve Ernesto Che Guevara'nın da bulunduğu 12 arkadaşıyla birlikte Oriente'nin güneybatısındaki Maestra Dağlarına çekildi. Bu dağlarda Castro, küçük devrimci grubu ile Batista'yı ortadan kaldırmaya çalışacağı bir gerilla operasyonunu tasarladı.
Batista, 31 Aralık 1958'de Dominik Cumhuriyeti'ne kaçtı. Castro Küba'nın kontrolünü ele geçirmek için gerilla kampanyasını başarıyla tamamladı ve 1959'un ilk günlerinde Havana'ya girdi. Hukukçu Doktor Manuel Urrutia Leo devlet başkanlığına, Castro da başbakanlığa getirildi.
ABD-KÜBA GERİLİMİ
Castro, ABD'nin adadaki ekonomik baskınlığını sona erdirmek amacıyla fabrikaları ve bazı toprakları (40 hektarı geçen) kamulaştırmak suretiyle geniş kapsamlı reformlar gerçekleştirdi. Halk çiftlikleri olarak işletilmeye başlandı. Bu süreçten zarar gören ABD şirketlerinin baskısıyla ABD hükûmeti, Küba'ya karşı ekonomik ambargo uygulamaya başladı.
Nisan 1961'de ABD tarafından yeni seçilen cumhurbaşkanı John F. Kennedy'nin (1917-1963) önderliğinde desteklenen Castro karşıtları Domuzlar Körfezi'nde Küba'yı işgal etmeye çalıştı. İstila başarısız oldu. Dış ilişkilerde Castro, Sovyetler Birliği'ne yaklaştı. Ekim 1962'de Küba-Sovyet ilişkileri 'Küba Füze Krizi' sırasında kaynama noktasına ulaştı; ABD, Küba'da Sovyet'e ait nükleer silahların varlığı konusunda komünist güçlerle karşı karşıya kaldı. John F. Kennedy'nin Küba'yı deniz ablukasına aldı dünya bir nükleer savaşın eşiğine geldi. İki ülke arasında gerilim ancak ABD'nin Küba'da hükûmeti devirmek için artık girişimde bulunmayacağına söz vermesi ve Sovyetler Birliği'nin Türkiye'deki Amerikan füze rampalarının kaldırılması karşılığında nükleer silahlarını Küba'dan geri çekmeyi kabul etmesiyle atlatılabildi.
1991'de Sovyetler Birliği'nin çöküşünden sonra Küba ekonomisi de bundan büyük zarar gördü. Castro'nun devrimi ivme kaybetmeye başladı. Artıki ucuz petrol ithalatı, Küba şekeri ve diğer mallar için istekli bir Sovyet pazarı yoktu. Küba'da işsizlik ve enflasyon büyüdü. Yine de Castro, zorlu ekonomik zamanlarda hükümetin kontrolünü elinde tutma konusunda çok becerikliydi. ABD'ye ekonomik ambargoyu kaldırması için baskı yaptı, ancak ret cevabı aldı. Castro daha sonra yarı pazar ekonomisini benimsedi ve uluslararası yatırımı teşvik etti. Ayrıca ABD dolarını yasallaştırdı ve sınırlı turizmi teşvik etti.
2001 yılında, Michelle Kasırgası'ndan kaynaklanan büyük hasarın ardından Castro, ABD insani yardımını reddetti, ancak ABD'den bir kerelik nakit yiyecek alımı önerdi. Cumhurbaşkanı George W. Bush yönetimi sevkıyatı onayladı.
KARDEŞİ RAUL'ÜN BAŞA GEÇİŞİ
1990'ların sonunda, Castro'nun yaşı ve refahı üzerine spekülasyonlar ortaya çıkmaya başladı. Hastalıkları da durumu iyice zorlaştırmıştı. Castro 31 Temmuz 2006'da kardeşi Raul'u ülkenin geçici lideri olarak atadı. Raul on yıllardır Castro'nun ikinci komutanı olarak görev yapıyordu ve 1997'de halefi olarak resmen seçildi. 19 Şubat 2008'de 81 yaşında olan Castro, bozulan fiziksel durumu nedeniyle Küba dönem başkanlığından kalıcı olarak vazgeçti. O sırada 76 yaşında olan kardeşi Raul'e iktidarı teslim etti.
EVLİLİĞİ
Castro, Küba'daki zengin bir politik aileden Mirta Diaz Balart ile evlendi. 1949'da Fidel adında bir çocuğu oldu. Çift 1955'te ayrıldı ve Dalia Soto ile 1980 yılında ikinci evliliğini yaptı.
ÇOCUKLARI
Fidel Ángel Castro Diaz-Balart
Alina Fernández-Revuelta
Alexis Castro-Soto
Alejandro Castro-Soto
Antonio Castro-Soto
Angel Castro-Soto
Alex Castro-Soto
Jorge Angel Castro
Francisca Pupo
ÖLÜMÜ
Castro 25 Kasım 2016'da 90 yaşında öldü. Kardeşi ve halefi Raul, ölümünü Küba devlet televizyonunda duyurdu. Castro'nun 25 Kasım 2016'daki ölümünün ardından, Küba dokuz günlük yas ilan etti.