Merhaba 😊 Şeker, sağlık için zararlı olmasına rağmen hayatımızın enerji kaynağıdır. Fakat tüm şekerler aynı değildir; meyve ve sebzelerdeki fruktoz veya süt ürünlerindeki laktoz gibi doğal şekerler sağlık riski oluşturmaz. Ancak işlenmiş gıdalardaki eklenen şekerler sağlık için tehlikelidir ve tüketimleri azaltılmalıdır. Fazla şeker tüketimi vücudu olumsuz etkiler. Hadi, fazla şeker tükettiğinizde vücudunuzda olacaklara hep beraber bakalım 👇
Şekerin ana kaynakları genellikle tatlı ürünlerdir; şekerli içecekler, tatlılar, unlu gıdalar ve tatlandırılmış süt ürünleri. Ancak, şeker eklenmiş tuzlu yiyecekler de vardır; ekmekler, domates sosları ve protein barları gibi. Bu durum, tatlı maddelerin aşırı tüketimini kolaylaştırır. Şekerin besin etiketlerinde fark edilmesi, farklı isimlerle listelendiği için karmaşık olabilir; mısır şurubu, hurma şekeri, şeker kamışı suyu veya sukroz gibi. Şekerin adı ne olursa olsun, fazlası vücudunuzda çeşitli olumsuz etkilere neden olabilir. Şimdi, şekerin sağlığınıza nasıl zarar verebileceğini daha detaylı bir şekilde inceleyelim.
Şeker tüketimi, beyninizin dopamin adlı mutluluk veren bir kimyasalı yoğun bir şekilde salgılamasına yol açar. Bu durum, öğleden sonraki saatlerde bir elma ya da havuç yerine şekerli bir atıştırmalığı tercih etme eğiliminizi açıklar. Tam gıdalar, örneğin meyve ve sebzeler, beynin dopamin salgılamasını bu denli artırmaz, dolayısıyla beyniniz aynı mutluluk seviyesini yakalamak için sürekli daha fazla şeker arar. Bu durum, akşam yemeğinin ardından kaçınılmaz bir şekilde hissettiğiniz dondurma yeme isteğini de açıklar.
Şekerli bir atıştırmalık ya da kurabiye, hızlı bir enerji patlaması sağlayarak kan şekeri seviyenizi ani bir şekilde yükseltebilir. Ancak, hücrelerinizin şekeri emmesiyle birlikte düşen seviyeler, sizi gergin ve endişeli hissettirebilir; bu durum genellikle 'şeker çarpması' olarak adlandırılır. Eğer sıklıkla şekerli gıdalara yöneliyorsanız, bu durum özellikle öğleden sonra 3'ten sonra ruh halinizi olumsuz etkileyebilir. Araştırmalar, yüksek oranda şeker tüketiminin yetişkinlerde depresyon riskini artırdığını göstermiştir.
Çocuklukta aldığımız 'Şeker dişlerini çürütür' uyarısı gerçekten doğru. Şeker, ağızda yaşayan bakterilerin asit üretmesine neden olur ve bu asitler dişlerimizi çürütür. Tatlı yedikten sonra ağzımızı çalkalamak veya dişlerimizi fırçalamak, bu asidi nötralize eder ve dişlerimizi korur. Tatlı seviyorsanız, ağız bakımınıza dikkat etmeli ve tatlı yedikten sonra ağzınızı çalkalamayı ya da dişlerinizi fırçalamayı ihmal etmemelisiniz. Sağlıklı bir gülüş, tatlı bir hayatın anahtarıdır.
Eklem ağrılarınızın varlığı, şeker tüketimini gözden geçirmeniz için ek bir sebep olabilir. Çünkü aşırı şeker tüketiminin, vücutta tetiklediği iltihaplanma süreci ile eklem ağrılarını daha da kötü bir hale getirdiği bilimsel çalışmalarla ortaya konmuştur. Bunun yanı sıra, şekerli gıdaların tüketilmesi veya içeceklerin içilmesi, romatoid artrit gibi rahatsızlıkların oluşma riskini de artırabiliyor.
Enflamasyon, cildin hızlı yaşlanmasına neden olabilir. Bu durum genellikle şeker tüketimi gibi faktörlerin birleşmesi sonucu oluşur. Şeker, kan dolaşımındaki proteinlere yapışarak 'AGE'ler' adı verilen ve cildi yaşlandıran zararlı molekülleri oluşturur. Bu moleküller, cildin sıkılığını ve gençliğini koruyan kollajen ve elastin proteinlerine zarar verir, sonuçta kırışıklıklar ve sarkık cilt oluşur. Bu nedenle, cildin genç ve sağlıklı görünümünü korumak için şeker tüketimini kontrol etmek önemlidir.
Aşırı şeker tüketimi, genellikle fruktoz veya yüksek fruktozlu mısır şurubu şeklinde, karaciğer üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilir. Fruktoz, karaciğerde metabolize olur ve büyük miktarlarda alındığında karaciğer hasarına neden olabilir. Fruktozun karaciğerde yağa dönüşmesi, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD), aşırı yağ birikiminin karaciğerde görüldüğü bir durumdur. Alkolsüz steatohepatit (NASH) ise karaciğer yağlanması, iltihaplanması ve karaciğerin skarlaşması durumudur. Bu durumlar zamanla karaciğerde kan akışını engelleyebilir, çoğu zaman siroza dönüşebilir ve karaciğer nakli gerektirebilir.
Aşırı şeker tüketimi, kan dolaşımınızda insülin seviyelerinin artmasına neden olur. Bu fazla insülin, vücudunuzun dört bir yanındaki atardamarları olumsuz etkileyebilir. Atardamar duvarlarının iltihaplanmasına, kalınlaşmasına ve sertleşmesine yol açar. Bu durum, kalbinizi sürekli olarak yorar ve uzun vadede kalp sağlığınızı olumsuz etkiler. Bu durum, kalp yetmezliği, kalp krizi ve felç gibi ciddi kalp hastalıklarının ortaya çıkmasına zemin hazırlar.
Beslenme esnasında, pankreasınızın insülin salgıladığını biliyor muydunuz? Ancak, aşırı şeker tüketimi durumunda, vücudunuzun insülin tepkisi düzgün işlemez ve pankreasınız daha fazla insülin üretmeye zorlanır. Bu durum, sürekli olarak yüksek seviyede çalışan pankreasınızın zamanla yıpranmasına ve işlevini yitirmesine neden olur. Sonuç olarak, kan şekeriniz artar ve bu durum sizi tip 2 diyabet ve kalp hastalığı riski ile karşı karşıya bırakır. Bu durum, sağlıklı bir yaşam sürdürmek adına dikkat etmeniz gereken önemli bir noktadır. Bu bilgiler ışığında, sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek ve şeker tüketimini kontrol altında tutmak büyük önem taşır.
Diyabet hastalığınız varsa, yüksek oranda şekerin böbreklerinize zarar verebileceğini bilmelisiniz. Böbrekleriniz, kanınızdaki toksinleri ve atıkları filtreleme görevini üstlenir. Ancak kan şekeri seviyeleri belirli bir seviyeyi aştığında, böbrekleriniz gereğinden fazla şekeri idrarınıza boşaltmaya başlar. Eğer bu durum kontrol altına alınmazsa, diyabetin böbreklerinize verdiği zarar, onların kanınızdaki atıkları etkin bir şekilde filtreleme yeteneğini kısıtlayabilir. Bu durum, zamanla böbrek yetmezliğine yol açabilir. Bu nedenle, diyabet hastalarının kan şekeri seviyelerini düzenli olarak kontrol etmeleri ve böbrek sağlıklarını korumak için gereken önlemleri almaları son derece önemlidir.
Şeker tüketiminin kilo alımına doğrudan etkisi olduğu bir gerçektir ve bu, çoğunuz için yeni bir bilgi olmayabilir. Bilimsel araştırmalar, şekerli içecekler tüketen bireylerin, tüketmeyenlere nazaran daha hızlı kilo aldığını ve tip 2 diyabet riskinin de daha yüksek olduğunu kanıtlamıştır. Hatta, diyetlerine ekstra şeker ekleyen bireylerin, sadece 2 aylık bir süre zarfında yaklaşık 1,7 kilogram ağırlık kazandığı bir çalışma ile ortaya konmuştur. Aşırı şeker tüketimi, yağ hücrelerinin aşırı aktif hale gelmesine ve kilo artışına yol açan kimyasalların salınmasına neden olabilir.
Erkek bireylerin, romantik bir buluşma esnasında tatlı tüketimini gözden geçirmeleri önerilir. Çünkü şeker, ereksiyon sürecinde kritik öneme sahip olan olaylar zincirini olumsuz yönde etkileyebilir. Şekerin vücutta yarattığı etkiler, kan dolaşımını düzenleyen ve ereksiyonun gerçekleşmesi ve devam ettirilmesi için kusursuz bir işleyişe ihtiyaç duyan dolaşım sisteminizi olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle, tatlı tüketimi konusunda dikkatli olmanız, sağlıklı bir cinsel yaşam sürdürmeniz açısından önemlidir.
İçkim yok sigaram yok. Şekerim de olsun artık.