Çin’in Wuhan kentinde başlayan salgın, kısa sürede tüm küreyi etkiledi. Bomboş sokaklarıyla Çin’i izlerken tüm dünyayı bu şekilde etkileyeceği belki de hayal edilemiyordu. Gözle bile görülemeyecek kadar küçük bu virüs tüm dünyada bir ilki yaşattı. İnsanoğlunu eve hapsetti.
Sosyal mesafe kurallarına uyum zorunluluğu insanların arasına set çekerken, iletişim kurabilmenin sosyalleşebilmenin tek yolu da online platformlar oldu. Bu süreçte görüntülü arama, canlı yayınlar, online konferansların yapıldığı internet ve teknolojik gelişmelerin özellikle son 10 yılda insanlığın hizmetine sunduğu sosyal medya platformlarının kullanımı zirveye ulaştı.
Öyle ki Facebook, Instagram gibi platformları kullanmayan 65 yaş üstü bireyler bile bu mecralarda yer aldı. İletişim süreci sosyal medya platformları üzerinden yapılırken, insanların tüketim alışkanlıkları da değişti. Sokağa çıkamayan insanlar internet üzerinden ihtiyaçlarının siparişlerini vermeye başladı.
Bu süreçte önceden e-ticaret alanında çalışmalara başlayan firmalarda karlılık oranları yüksek miktarda artarken, geleneksel yöntemlere dayalı faaliyette bulunan işletmeler maalesef kepenk kapattılar. Sözün özü tüm davranış kalıpları ve iletişim süreçleri dijitalleşti. İletişim sanal iletişim bir başka deyişle dijital iletişim haline dönüştü.
Herkes evinin bir köşesini “iş” alanı olarak yeniden düzenledi. Online toplantılar şirket içi hiyerarşik kademeleri iletişimsel açıdan ortadan kaldırdı. Öyle ki toplantı görüntülerinde bir genel müdür ile çalışan aynı karede yer aldı. Dijitalleşme zaman yönetimini de etkiledi. Toplantılar, eğitimler her şey artık daha bir dakik hale gelmek zorunda kaldı. Geleneksel toplantılarda 5-10 dakikalık bir gecikme normal görülür ve hatta gecikmeden bile sayılmazken, online toplantılarda birkaç dakikalık gecikme bile çok uzun zaman gibi algılanır oldu.
Yapılan araştırmalar sosyal medya ve e-ticaretin her ne kadar pandemi öncesinde de başlamış olsa da covid-19’un bu süreci yaklaşık 100 yıl hızlandırdığını ortaya koymuştur. Neticede dijitalleşme daha önce gelmiş olsa da “dijital devrim” tam da şimdi gerçekleşmiştir.
Dünya var olduğundan beri yeryüzünde birçok pandemi yaşanmıştır. Ancak İlk defa bir pandemi tüm dünya insanlarını eve kilitlemiştir. Yeryüzünde bu şekilde herkesin evde kalmak zorunda olduğu bir pandemi yaşanmamıştır. Çin’in ışıltılı sokaklarından sonra dünyanın en kalabalık yerleri Paris, İstanbul, New York vb. her yerde sokaklar bomboş hale gelmiştir.
Buhar makinesinin o dönemde bulunması işletmelerde atölyelerden fabrikalaşmaya geçmeyi hızlandırmıştır. Daha önce hiç olmayan çalışma ve iş koşulları gerçekleşmiştir. Ücret karşılığında yüzlerce, binlerce kişi makinenin bir parçası olarak çalışan işçi sınıfını oluşmuştur. Yine profesyonel yönetici kavramı ve yüzlerce farklı meslek ihtiyacı bu süreçte ortaya çıkmıştır.
İşletme alanında yaşanan bu devrim kitle üretimi artırırken arz-talep dengesine bağlı olarak daha çok üretmek ve verimlilik kavramları ön plana çıkmıştır. Bu değişim sadece işletme alanında kalmamış edebiyat, sanat ve birçok konuda reform ve değişimler yaşanmıştır. Böylelikle buhar makinesinin bulunması, el yordamıyla üretimi makine üretimi haline dönüştürerek kitlesel üretimin dolayısıyla eski düzenin tamamen yıkılmasına sebep olmuştur. Sanayi devrimi öncesindeki düzen yıkılarak yenidünya düzeni oluşurken, eskiyi terk edemeyenler yok olup gitmişlerdir.
Aslında “popülasyon ekolojisi” denilen ve çevreye ayak uyduramayan işletmelerin entropi (sonlanma eğilimi) yaşamaları anlamına gelen durum o dönemde de yaşanmıştır. Yeni düzene hızla ayak uyduran ve kendini adapte edebilenler başarıya ulaşmıştır. Tıpkı şu an günümüzde yaşanan devrim gibi. Bu devrimin 95 milyon yeni iş alanı ve meslek oluşturacağı konuşuluyor. Post-modern dönemin en önemli konularından biri olan değişim yönetimi, değişime hızla ayak uydurma ve adapte olma konuları şu an kaçınılmazdır.
Tıpkı Sanayi Devriminde olduğu gibi yeni düzene ayak uydurmak için yapılan çalışmalar ve gelecek vizyonunu doğru belirlemek oldukça önemlidir. Belki de Sanayi Devrimi ve Dijital Devrimin hatta tüm devrimlerin tek ve en önemli ortak özelliği budur…
Behzat Ç. sakalini kes die içerik hazırlayan editörümüzü bu içeriği okumaya davet ediyorum. Faydalı bir hipotezin nasıl sunulacağı konusunda ne kapsa kâr... Eline sağlık Fatmaayanoglu..
çok güzel bir yazı. bu süreç gerçekten de iş dünyasında dijital evrimi hızlandırdı.