Başbakan Tayyip Erdoğan'ın, Facebook ve YouTube'un engellenebileceğini hatta kapatılabileceğini söylemesi kamuoyunda tartışmaya neden oldu. Peki kapatma mümkün mü? Al Jazeera bu sorunun yanıtını araştırdı.
İnternet üzerinde yapılan düzenlemelerle ilgili tartışmalar gündemdeki yerini korurken dün akşam ATV'de katıldığı programda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan gerekirse Facebook ve YouTube gibi sosyal ağların kapatılabileceğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün, 18 Şubat'ta onayladığı ve 'internet yasası' olarak bilinen 5651 sayılı yasanın yürürlüğü girmesi ile internette yeni bir dönem başladı. Yeni yasa ile site kapatma yerine, URL bazlı, yani sadece haberin yayınlandığı adres bazlı engellemeler getirildi. Bu düzenlemeye göre zararlı bir içerik yayınlayan sitenin tamamı değil sadece yayının yapıldığı adres engelleniyor.
Başbakan'ın TV programında sosyal ağları kapatabileceğini açıklaması akla 'site kapatmalar geri mi dönüyor' sorusunu getirdi.
Engellemeler işe yaramaz
Bilişim Avukatı Gökhan Ahi, teknik olarak Facebook, Twitter yada benzeri internet servislerinin kapatılmasının mümkün olmadığını düşünüyor. Ahi'nin bu konudaki yorumu şu: '' Ancak, olsa olsa mevcut 'internet servis sağlayıcılar' tarafından Türkiye’deki abonelere erişimi engellenebilir. DNS sunucularına veya VPN bağlantılarına da erişim engellenebilir. Ancak alternatif erişim yöntemleri dipsiz bir kuyu, bu nedenle bu tür engellemeler pek işe yaramayacaktır .'
Hukuken de kolay değil
Olayın hukuki yönünü de değerlendiren Ahi sözlerine şöyle devam etti: 'Bunun dışında hukuken de sosyal ağlara erişimi engellemek kolay değil. Zira, hem Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar, hem de Anayasa, ifade ve haberleşme özgürlüğünün, haber alma ve haber verme hakkının ancak ve ancak kanunla ve belirli hallerin varlığı durumunda sınırlanabileceğini öngörüyor. Mevcut konjonktürde, temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasını gerektiren bir durum zaten yoktur. Ayrıca yeni çıkarttıkları yasayla da bir sitenin tamamen erişime engellenmesinin önünü kapadılar. Dolayısıyla, hukuken Youtube’un ya da Facebook’un tamamen erişime engellenmesi de şimdilik mümkün değil. Ancak, bu konuda yine tuhaf bir yasa çıkarılırsa o zaman durum farklı olacak, tabii teknik olarak alternatif erişim yöntemleri ile erişim yapılabilecek. Örneğin, Çin’de Facebook engelli ama birçok Çinli farklı bir isimle ve alternatif yollarla erişebiliyor.'
Kuzey Kore ve İran usulü sansür gelir
Tüm İnternet Derneği Başkanı Füsun Sarp Nebil ise aksi görüşte. Nebil, sosyal ağların teknik olarak kapatılabileceğini ifade ediyor. Nebil, 'Ama başka yollarla erişilebilir. Öte yandan 5651 sayılı kanunda yapılan yeni düzenlemelerle ISS'ler de bu tip durumlarda sorumlu tutuluyor. VPN gibi alternatif çözümler de yasaklanabilir. Tamamen de kapatılabilir ve teknik olarak da yapılabilir. Fakat bu Kuzey Kore ve İran usulü bir sansür anlamına gelir' diyor.
URL bazlı engellemenin henüz uygulanamadığına dikkat çeken Nebil, You Tube'daki ses kayıtlarına hâlâ erişilebileceğinin de altını çiziyor. İnternet servis sağlayıcılarının URL bloklama sistemini daha kuramadığını ifade eden Nebil, 'Sistemin kurulması 2 ayı bulacak gibi görünüyor' dedi.
Bakan Elvan: Gerçek hayatta suç olan her şey, sanal hayatta da suçtur
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Facebook ve Twitter ile ilgili sözleri için bir ülkenin başbakanına, bakanlarına, ailesine, küfürler, hakaretler ve ağza alınmayacak ifadelerin hepsinin internet ortamında yer aldığını söyledi ve yeni bir düzenlemenin olacağını belirtti: ' Dünyanın hiçbir ülkesinde bu tür uygulamalara müsaade edilmez.' Elvan sözlerine şöyle devam etti: 'Düşünün; bir ülkenin başbakanına, cumhurbaşkanına küfürler edilecek, olmadık hakaretler yapılacak, yasa dışı birtakım görüntüler alınıp servis edilecek ve bunları da biz içimize sindireceğiz... Böyle bir şey mümkün değil. Sadece bizim değil, muhalefet partilerinin de bu konuda tepki göstermesi gerekiyor ama maalesef onlar, bunu bir siyaset aracı olarak kullanıyorlar. Bu son derece yanlış. 'Elimize malzemeler geçti, biz bu malzemeleri kullanalım, eh yarına Allah kerim'... Böyle bir anlayış olamaz. Gerçek hayatta suç olan her şey, sanal hayatta da suçtur .'
Yasaklı siteler için çözüm var
Bir ülkenin altyapısı içinde istenen siteyi engellemek teknik olarak mümkün olsa da farklı çözümlerle bu engeller aşılabiliyor. Bu yöntemler arasında en yaygın kullanılanı ise VPN (Virtual Private Network). Bu yöntemde internete farklı bir ülkeden giriliyormuş gibi gösteriliyor. Bu sayede engelleme yapan 'internet servis sağlayıcı' istenen siteleri gösteriyor. Aynı zamanda internette iz bırakmadan gezinme imkanı sunan VPN için ücretsiz çözümler olduğu gibi ücretli servisler de bulunuyor.
Kaynak: Özgür Çetin | Al Jazeera