Yeni bir araştırma, Facebook bağımlılarının sosyal ağdaki eylemlerinin beyinde belirgin izler oluşturduğunu, bunun da davranışlarda kontrol zorluğu yarattığını ortaya koydu.
Bilim insanları, Facebook'ta sıkça yapılan davranışların beyinde tespit edilebilen izler oluşturduğunu belirledi. Bir kedi videosunu beğenmek veya lise arkadaşlarınızın profillerinde gizlice gezinmek gibi 'dürtülerin', uyuşturucu bağımlılarında görülenlere benzer beyin faaliyetlerini tetiklediği belirtildi.
Dürtüleriyle hareket ederek Facebook'ta gezinen kullanıcılarının bu davranışı kontrol eden beyin bölgelerinin, uyuşturucu bağımlılarına kıyasla normal çalıştığı belirtildi.
California State Üniversitesi'nden psikolog Ofir Turel'in başını çektiği araştırmada, Facebook kullanıcılarının sosyal ağ ile bağlantılı pozitif dürtülere cevap vermeye duyarlı hale gelmiş olabileceği ifade edildi. Livescience sitesine açıklama yapan Turel, 'Facebook bağımlıları davranışlarını kontrol edebiliyor. Ancak dürtülerle doğan davranışlarını kontrol edecek motivasyonları bulunmuyor. Bunun nedeni de sonuçların kötü olacağına inanmamaları' ifadesini kullandı.
'Fırsatı kaçırma korkusu'
Facebook hakkında geçmişte yapılan birçok araştırma, sosyal ağın insanlar üzerinde büyük bir etkisi olduğunu, hatta depresyona girmelerine neden olabildiğini göstermişti.
Facebook'un neden olduğu etkilerden biri de 'fırsatı kaçırma korkusu' olarak tanımlanan FOMO. Bu durum, arkadaşlarınızın bir partide çekilen fotoğraflarını veya yedikleri güzel bir yemeğin görüntüsünü paylaşmaları gibi durumlarda beliriyor. Araştırmacılar, son yıllarda giderek artan 'Facebook bağımlılığının', istenmese bile sürekli ne olup bittiğini kontrol etmek olduğunu ifade etti.
Trafik ışıkları daha önemsiz
Yapılan deneyde, 20 üniversite öğrencisine Facebook kullanımı ile bağlantılı soruların yer aldığı anket verildi. Ardından Facebook logoları ve trafik işaretleri gösterilen deneklerin beyin faaliyeti manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) yöntemiyle gözlemlendi. Öğrencilere bu esnada fotoğrafları gördüklerinde önlerindeki tuşa basmaları veya basmamaları söylendi.
Deneyde, denekler Facebook fotoğraflarına çok daha fazla ve hızlı bir şekilde bastı. Sonuçlar, Facebook işaretlerinin trafik işaretlerine kıyasla beyinde çok daha dürtü yaratan bir etkisi olduğunu gösterdi.
Turel ortaya çıkan sonuca bakıldığında, Facebook bağımlısı bir insanın trafikte ilerlerken yol işaretlerine değil, gelen Facebook mesajına daha fazla dikkat edeceğini söyledi.
Daha fazla araştırma gerekli
Araştırmacılar, Psychological Reports: Disability and Trauma dergisinde yayımlanan çalışmanın küçük bir homojen grup üzerinde yapıldığını ve daha fazla gözlemin gerektiğini belirtti.
Facebook araştırmacısı Nir Ayal ise sosyal ağın insanları dört ana faktörle kendisine çektiğini belirtti. Bunlar yalnızlık, stres veya sıkıntıyı temsil eden dürtü; Facebook'a girmek gibi bir aksiyon; haber akışında eğlenceli içerikler bulmak gibi beklenmedik veya değişen bir ödül; fotoğraf paylaşmak veya birisinin fotoğrafını beğenmek gibi yatırım olarak ifade edildi.
Ayal, Facebook'un kancasından kurtulmak için site bloklama gibi önlemler kullanılabileceğini belirtti.
Kaynak: Al Jazeera