Din veya kültürleri ortak olan toplumların evrenin yaratılışından insanlığın varoluşuna dair sorgulamaları, geleneklere özgü inançların ve uygulamaların sebebini açıklamaya yönelik ifadelerin tümü mitolojiyi oluşturuyor. En kadim uygarlıklardan biri olan Çin de tarihi kadar eski bir mitolojik zenginliğe sahip. İşte Çin mitolojisinden birbirinden ilgi çekici 10 hikâye;
Çin'deki en ünlü maymun şüphesiz Sun Wukong'dur. Bir Çin klasiği olan 'Batıya Yolculuk'un ana karakterlerinden biridir. Başta dünyayı ele geçirmeye hevesli ve çok yaramaz bir maymundur. Hatta Buda, onu evcilleştirmek için çok epey uğraşır.
Sun Wukong daha sonra ise keşiş Xuanzang'un Çin'den Hindistan'a gidip geri geldiği maceralı yolculuğundaki yol arkadaşı olur.
Pan Gu'nun varoluşuna dair iki mit vardır. Bunlardan ilkine göre her şeyden önce biçimsiz bir kaos vardı. Sonra kaos biçimlendi ve kozmik bir yumurta şeklini aldı. Yumurtanın içinde ise Pan Gu vardı ve iyice büyüyünce kabuğunu yırtarak doğdu. Kabuğun bir kısmı arzı (yerküre) bir kısmı göğü oluşturdu. Tekrar birleşmelerini engellemek isteyen Pan Gu ikisinin arasına girdi. Hatta Pan Gu'ya bu görevinde kaplumbağa, qilin (mitolojik bir yaratık), Anka Kuşu ve ejderhanın yardım ettiği rivayet edilir. Dağlardan denizlere hatta insanlara her şey Pan Gu'nun vücudundan gelir.
Diğer mite göre de Pan Gu beş elementten (ateş, toprak, su, ağaç ve metal) doğduktan sonra arzı ve göğü inşa eder.
Çin hikâyelerinde su tanrısı olarak geçen Gonggong; insan başlı, kızıl saçlı, demir alınlı, yılan gövdeli ve kuyruklu tasvir edilir. Her ne kadar adı suyla anılsa da aslında yıkıcı bir tanrıdır.
Gonggong, dünyada hâkimiyetini hep güçlü tutmak ister. Bunun için de dünya su seviyelerini yükseltir, çeşitli fırtınalar, tufanlar yaratır. En çok ateş tanrısı Zhurong ile mücadele etmiştir. Öyle ki bir keresinde çok şiddetli bir kavga sırasında neredeyse dünyayı yok edecek kadar yağmur yağdırmıştır.
Gonggong'un yer aldığı hikâyelerde genelde bu tanrının öldürüldüğü ya da sürgüne gönderildiğinden söz edilir.
Meşhur okçu Hou Yi, pek çok antik Çin mitinde yeteneğiyle anılır. Zamanında Jade İmparatoru 10 oğlunu 10 ayrı güneşe dönüştürür. 10 güneş dünyayı öyle çok ısıtır ki neredeyse her şey buharlaşıp yok olacaktır. İşte okçu Hou Yi, bu güneşlerden dokuzunu vurur ve geriye sadece bir tanesi kalır.
Ayrıca Chang-O ya da olarak bilinen Ay Tanrıçası'yla evlidir. Ölümlü olmasına rağmen tanrılara yardımlarıyla bilinir.
Nuwa'nın insanları yarattığına dair mitler çok çeşitlidir. Bunlardan birine göre Nuwa, insanlar daha olmadan çok kendisini dünyada çok yalnız hisseder. Bir gölette kendi silüetini görür ve kendisine benzeyen arkadaşlar ister. Böylece çamurdan insanları yaratmaya başlar.
Bir diğer hikâyeye göre de Pangu evreni yarattıktan sonra ölür. Uzuvları ayı, güneş, denizi, dağları oluşturur. Çürümeye yüz tutan bedenini böcekler sarar ve bunlar insanlara dönüşür. İnsanlar oluşmuştur ama gökyüzünün bir kısmı yerküredeki denizlere düşünce bu tür yok olur. Nuwa ise elleriyle gökyüzü ve yer küreyi ayırır, yani tekrar eski düzeni getirir. Sonra da çamurdan ilk insanları yaratır.
Yeryüzündeki acılardan arınan Guan Yin, dünyadaki tüm canlılar bu duygudan kurtulana dek canla başla yardım etmeye karar verir. Yardıma ihtiyacı olanların sesini duyabilmek için de her sesi duyabilmek gibi bir yetenek geliştirir. Amitabha Buda da ona 11 tane baş ve 1000 tane kol verir.
Şefkat ve merhamet tanrıçası olan Guan Yin' birçok doğaüstü güce sahiptir. Hastalıkları iyileştirebilir, acılara çare olabilir, çocuğu olmayanlara yardım eder. Genellikle sağ elinde içinde su olan bir çömlek, sol elinde söğüt dalı tutar vaziyette bir lotus çiçeğine oturmuş ve beyaz elbiselerle tasvir edilir. Guan Yin'in 11 başlı ve 1000 kollu olarak betimlendiği de görülür.
Çin'de Taoist geleneğin önemli unsurlarından Sekiz Ölümsüz, Penglai Dağı'nda yaşadığı rivayet edilen sekiz kişiyi kapsar. Onlar yaşamlarında Taoist felsefe fikirlerini öyle güzel uygulamışlar ki hayatın özüyle mükemmel bir şekilde birleşip ölümsüzlüğe sahip olma hakkı kazanmışlar.
Bu sekiz ölümsüz; Zhang Guo-lao, Lu Dong-bin, Cao Guo-jiu, Zhong Li-quan, Li Tie-guai, Han Xian-zi, He Xian-gu ve Lan Cai-he'dir. İlk hangisinin ölümsüzlüğe eriştiği bilinmemektedir. Ayrıca onlar hayata sekiz önemli özelliği katarlar. Bunlar: Gençlik, yaşlılık, sağlık, zorunluluk, rağbet, asalet, erkeklik ve dişiliktir.
Tang hanedanlığı döneminde yaşayan He-Xiangu, tüm hayatını dağlarda inzivaya çekilerek geçirir. Günlerden bir gün bir rüya görürür. Rüyasında tanımadığı bir ses ona seslenerek 'bulutların anası' olarak bilinen taşı öğütüp tozunu yutmasını söyler ve He-Xiangu da bu tavsiyeyi aynen uygular. Sonuç olarak ölümsüzlüğü kazanır.
Büyük Tufan'a dair çeşitli hikâyeler var. Bunlardan birinde İmparator Yu'nun adı geçiyor.
Çin mitolojisinde önemli bir yere sahip olan Yu'nun babası Gun Yao, Sarı Nehir taşkınını önlemek için görevlendirilir, ancak 9 yıl bu felaketin önüne geçemez. Bu sebeple öldürülür ve onun yerine oğlu Yu geçer. Hemen nehir taşkınını önlemek için için işe koyulan Yu, birçok kanal açtırıp setler inşa ettirir. Sonuç olarak toplam13 yılda bu büyük tufanı önlemiş olur. Ölümünden sonra 'Büyük' unvanını alan, az sayıda Çin hükümdarından biridir.
İnsanları yarattığı rivayet edilen Nuwa'nın eşi olan Fu Xi, San-huang'daki üç asil imparatordan ilkidir. İnsanlara balık ağları örmek, vahşi hayvanları ehlileştirmek, yetiştiricilik, yemek yapmak, ateş yakmak gibi hayatta kalma becerileri öğretmiştir.
Çoğu mitte eşi Nuwa ile birlikte anılır. Genellikle insan başlı, yılan vücutlu tasvir edilir.