İnsanlık tarihinin başlangıcından günümüze kadar bitkiler birçok hastalığın tedavisinde kullanılırdı. Dünyada bilinen 21 bin civarında tıbbi bitki türü var. Geniş biyoçeşitliliğiyle Türkiye bu bitkilerin yarısından fazlasına ev sahipliği yapıyor. Türkiye’de toplam 12 bin tür bulunuyor. Peki hangi tıbbi bitkiler hangi ilaçların yapımında kullanılıyor, hangi derde deva oluyor? Gelin hep birlikte bakalım.
Türkiye’de ağırlıklı olarak Ege ve Akdeniz bölgeleri ile İstanbul ve Bursa’da yetiştiriliyor.
Oğul otu ilaç sanayisinde ise mide ve kalp ilaçlarının yapımında kullanılıyor.
Yıldız Anason, adını yıldız şeklinde olan meyvelerinden alan bir bitkidir. Yıldız anason ya da Çin anasonu anavatanı Güney Çin olarak bilinmektedir. Güney Çin, Hint ve Endonezya kültürel mutfaklarında oldukça çok fazla kullanılan bir bitki türü olarak kullanılmakta ve bu bitkinin meyveleri olgunlaşmadan toplanmaktadır ve güneş görmeyen bir yere serilerek kurutularak kullanılmaktadır.
2009’da yaşanan domuz gribi gibi salgınlara karşı bu maddenin yer aldığı ilaçların yoğun kullanımı dünya üzerinde yıldız anason nüfusunda ciddi bir azalmaya yol açmıştır.
Cezbedici kokusu ve görüntüsüyle dikkat çeken lavantanın dünyada bilinen 26 türü bulunuyor. Türkiye’de daha çok Ege ve Akdeniz bölgeleri ile İstanbul civarında yetişiyor.
Lavanta ilaç sanayisinde bazı preparatlara koku vermek amacıyla ve merkezi sinir sistemi düzenleyici ilaçların yapımında kullanılıyor.
Dünya üzerinde bilinen 40 türü bulunan kekik, çalı ya da çalımsı görünümde, güzel kokulu ve çoğunlukla baharat olarak kullanılan bir bitki. Türkiye’de 12’si endemik olmak üzere yaklaşık 37 türü bulunuyor.
Kekik ilaç sanayisinde antiseptik imalinde kullanılmasının yanında, öksürük şuruplarının ve mantar ilaçlarının yapımında değerlendiriliyor.
Ekinezya; yaprağı, gövdesi, çiçeği ve kökleri takviye gıda, sıvı özler ve çay yapmak için kullanılan çiçekli bir bitkidir. Halk arasında kirpi otu olarak da bilinen ekinezya papatya familyasına ait çiçekli ve çok yıllık bir bitkidir. Ekinezya cinsi 9 tür altında toplanmıştır. Türkiye'de Ege bölgesinde yetiştiriliyor.
Geleneksel tıpta solunum ve idrar yolları iltihaplanmalarında ve zor kapanan dış yaralarda kullanılır.
Sinameki, iki çenekli çiçekli bitki familyalarından baklagiller içinde sınıflanan Cassia cinsinin türlerini, bu türlerin meyvelerini ve bu türlerin bazılarından elde edilerek tıpta laksatif olarak kullanılan maddeyi ifade eder. Ülkemizde Güney Ege ve Akdeniz bölgelerinde süs bitkisi olarak yetiştirilir.
Sinameki otu diüretik ve antioksidan bir bitkidir. Bu etkisi sayesinde vücudunuzda biriken zararlı maddeleri kolayca atmanızı sağlar. Kabızlık tedavisinde bitkisel çay olarak önerilmektedir.
Latince adı ‘Origanum majorona’ olan Mercanköşk, ballıbabagiller familyasındandır. Akdeniz havzası bitkisidir. Çeşitli türleri ülkemizde de Trakya, Ege, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde yabani olarak yetişir. Kurak yerlerde, kayalık bölgelerde sıkça rastlanan, çalı görünümlü, hoş kokulu çokyıllık bir bitkidir.
Mercanköşk, soğuk algınlığı, bronşit, ve grip belirtileri gibi solunum problemlerini önemli ölçüde hafifletir. Antienflamatuar ve antimikrobiyal özelliklerinin yanı sıra, mercanköşkte hava yollarında biriken mukusun ortadan kaldırılmasını sağlar.
Deve dikeni, papatyagiller familyasının en süslü üyelerinden biridir. Mor ve beyaz renkli çiçekleriyle hemen ayırt edilebilen bitki, ülkemizde sütlü kengel, deve kengeli ve Meryem Ana dikeni gibi farklı isimlerle de anılır. Ülkemizde de Akdeniz ve Karadeniz iklimlerinin hakim olduğu bölgelerde yetişir. Kendiliğinden yetişen bir bitki olduğunda yol kenarlarında dahi rastlayabilirsiniz.
Karaciğer iltihabı dahil, aşırı alkol ve bazı ilaçların neden olduğu safra yolu iltihabı, siroz ve kronik karaciğer hastalıklarında olumlu katkılar sağlıyor.
Çalımsı karakteri ve güzel kokusuyla çoğunlukla peyzaj amaçlı kullanılan bitki bunun yanında baharat olarak mutfaklarda ve ilaç yapımında kullanılıyor.
Biberiye ilaç sanayisinde spazm çözücü, idrar söktürücü, ateş düşürücü ve astım ilaçları ile antiseptik gargara yapımında da kullanılıyor.
Çok eski bir kültür bitkisi olan anason, Türkiye’de Ege, Akdeniz, Marmara ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde üretilen bitki, koku verici olarak kullanımının yanında ilaç sanayisinde ve bazı içeceklerin hazırlanmasında kullanılıyor.
Anason ilaç sanayisinde, sindirime yardımcı ilaçlar ile iştah açıcı ürünlerin yapımında değerlendiriliyor.
Eski çağlardan bu yana insanlar tarafından çok sık kullanılan bir bitkidir. Özellikle Çin, Kore ve Japonya'da yetişen bu bitki, ülkemizde de Doğu Karadeniz ve Marmara bölgesinde yetişmektedir. Bir diğer ismi Melek otu olan bu bitki, Eylül ve Ekim aylarında toplanarak kurutulur.
Hazımsızlık, iştahsızlık, reflü, astım, bronşit, üst solunum yolu enfeksiyonları, adet sancıları ve menopoz semptomlarına çok iyi gelir. Düzensiz adet kanamalarına olumlu etkileri vardır.
Çivit otunun anavatanı Kafkasya yamaçlarıdır ve uzak doğudan Himalayalar’a kadar yayılmıştır. Günümüzde Kuzey Afrika ve Avrupa’da kültürü yapılmaktadır. Çivit otunun 30’a yakın türü Türkiye’de doğal olarak yetişmektedir.
gribe karşı bağışıklığın güçlenmesine destek olur. Gripten ötürü meydana gelecek nefes darlığı gibi problemler için oldukça yararlıdır.
Çok yıllık otsu bir ot olan çörek otu, daha çok pasta ve böreklerin süslemesinde kullanılmasıyla tanınıyor. Türkiye, Kuzey Afrika ve Güney Amerika’da doğal olarak yetişen bitkinin çoğunlukla bir kapsül içinde yer alan tohumları değerlendiriyor.
Çörek otundan ilaç sanayisinde astım, yüksek tansiyon, parkinson ilaçları ile şeker düşürücü ilaçlarının yapımında faydalanılıyor.
Türkiye'de Güneyde yüksek kesimlerde, Denizli'de ise Çameli İlçesi'nde yetiştirilir. Dış görünüşü sebebiyle bu ismi almıştır. Bu bitkinin dış kısmı değil kökleri kullanılır.
Romatizma rahatsızlıklarını azaltmasından iltihap giderici olmasına; kireçlenmeden sinir hasarı sonucu oluşan veya ameliyat sonrasında kendini gösteren vücut ağrılarına kadar birçok faydası vardır.
Gelincik otu bilimsel adı ile papaver rhoeas olarak bilinmektedir. Gelincik otu ülkemizde en fazla Marmara ve Doğu bölgelerinde yetişmektedir. Akdeniz bölgesinde de yetişmektedir.
Gelincik otunun en önemli sağlık faydaları arasında cilt ve saç sağlığını artırması, bağışıklık sistemini güçlendirmesi, kalbi koruması, kadın doğurganlığını artırması, kan dolaşımını ve sindirimi iyileştirmesi, sinir sistemini düzenlemesi sayılabilir.
Ballıbabagiller familyasından gelen tıbbi ve aromatik bitki türüdür. Uçucu yağ ve baharat bitkisi olan ada çayına ait dünya çapında 5 binden fazla farklı tür bulunur. Orta Doğu ve Akdeniz bölgelerinde yetişen bitkinin ülkemizde de yaygın olarak yetiştirilir. bilinen 90 türü var.
Adaçayı yapraklarının enfüzyonu ilaç sanayisinde boğaz ağrısı ve iltihaplara karşı gargara ve şurupların yapımında, ayrıca mide ve bağırsak spazmı çözücü ilaçların yapımında kullanılıyor.
Kedi otu yaz aylarında hoş kokulu pembe veya beyaz çiçekler açan çok yıllık çiçekli bir bitkidir. Türkiye'de doğal olarak yetişmektedir.
Depresyon tedavisinde, uyku düzensizliğinde kullanılıyor. Aynı zamanda sakinleştirici etkisi bulunuyor.