AKP'den ayrılan eski Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Türkiye'de 36 milyon olarak belirtilen turizm rakamlarında siyasi manipülasyon olduğunu; Türkiye'ye çalışmak için gelen yabancıların da turist olarak sayıldığını, gerçek rakamın 30 milyon turist olduğunu savundu.
Turizmi Geliştirme Platformu tarafından ‘Turizmin Geleceği’ konulu panel ve çalıştay Konyaaltı ilçesi Harrington Park Hotel’de yapıldı. Prof. Dr. Necdet Hacıoğlu’nun başkanlığını yaptığı panele konuşmacı olarak eski turizm bakanları Ertuğrul Günay ve Bahattin Yücel, TÜROFED Başkanı Osman Ayık, POYD Başkanı Ali Kızıldağ, TUADER Başkanı Prof. Dr. Muharrem Tuna, TİYADER Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, TUREB Başkanı Zeki Apalı ve Boğaziçi Üniversitesi’nden İlker Ünsever katıldı.
Türkiye’de eğitilmiş insan emeğinin hakettiği yeri bulamamasının sadece turizmde değil, diğer sektörlerde de yaşandığı görüşüü dile getiren Ertuğrul Günay, bunca hukuk fakültesi olmasına rağmen yeterli hukukçuyu, yeterli uygulama alanında görülemediğini ve hukukta başlayan bu çöküntünün başka alanlara doğru kendini sürdürdüğünü ileri sürdü.
Turizmde 1980’den bu yana alınan yolun da çok başarısız olmadığını belirten Ertuğrul Günay, 1980’de 1 milyon olan turist sayısının bugün 30 milyonlarla telaffuz edildiğini ama 36 milyonu biraz abartılı bulduğunu kaydetti. Günay, “Çünkü Türkiye’ye çalışmaya gelenler de yabancı pasaportla giriş çıkış yaptığı için bu hesabın içine katılıyor ve ortalama kişi başına gelirle çarpılıp Türkiye’nin turizm kişi başına geliri de biraz yükseltiliyor. Burada bir siyasi manipülasyon var. Ama gerçekte biz 30 milyon turist alıyor, 30 milyar dolar da gelir elde ediyoruz” dedi.
Turizm verilerinin bu yıl biraz geriye gidecek gibi göründüğüne de işaret eden Günay, Türkiye için 30 milyon turist, 30 milyar dolar gelirin yeterli olmadığını, 50 milyon turist- 50 milyon dolar gelir hedefine ise bugün gelinen noktada ulaşılmasına yönelik kaygılar olduğunu dile getirdi. Turizmde destinasyonun güven ve barış içinde olması gerektiğinin önemine değine Günay, “Huzurlu bir ülke olması gerekiyor ama bu açıdan son yıllarda bir imaj sorunumuz oluştu” diye konuştu.
Tanıtım eleştirisi
Rusya’daki krizin Türkiye turizmi üzerindeki olumsuz etkilerine de değinen Günay, Türkiye’nin çok iyi bir tanıtım kampanyası yaparak bu açığı kapatabilecekken, son yıllarda karşılaşılan sorunları aşmak için bir tanıtım gayreti de göremediğini kaydetti. Türkiye’nin tanıtımını Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın tekeline aldığını belirten Günay, “Peki bu bir-iki yıl içinde dünyadaki konjektörü iyi okuyamayıp, bakanlık bunu yapamayınca sektör ne yapacak? Sektör kendi arasında 40 parça. Sektörü yukarıdan aşağıya dikey bir örgütlenme tarzında zapturapt altına alacak değil. Ama bir koordinasyon çatısı içinde toplayacak bir düzenleme yararlı olabilir düşüncesini taşıdık biz” dedi. Böyle bir çerçevede bir çatı örgütlenmesi olabilir mi anlayışla görev döneminde bir yasa hazırladığı ve içindeki Rehberlik Yasası’nın çıktığını anlatan Günay, şöyle konuştu:
“Ama turizm çatı örgütlenmesini kuracak olan yasanın ‘Ya yeni bir meslek örgütlenmesi olmasın, karşımıza yeni bir sivil toplum gücü çıkmasın. İşte Tabipler Birliği, TMMOB falan var. Oradan zaten başımız ağrıyor’ anlayışında bazı arkadaşların direnciyle karşılaştık. Biz de doğrusu o hükümet içerisinde biraz koalisyon yapısı gibiydik ve ne yazık ki benim temsil ettiğim taraf azınlıkta kaldı. Ne yazık ki bu yasa çıkmadı.”
1.6 milyon kayıtsız çalışan
Ülke ekonomisi için ‘bacasız fabrika’ hükmünde olan ve döviz girdisinde lider sektör olmasına rağmen turizmin merkezi yönetimler tarafından gerekli ciddiyette muhatap alınmadığını belirten Turizmi Geliştirme Platformu Başkanı Musa Uyar, 2015 Temmuz ayı itibariyle 899.200’ü sigortalı, 1,6 milyon civarında da kayıtsız olmak üzere, toplamda 2,5 milyon turizm işçisinin Türkiye genelinde hizmet ürettiğini kaydetti. Milyonlarca dolarlık yatırım yapılarak açılan otellerde asgari ücretle işçi istihdam edilerek müşteri memnuniyeti sağlanmaya çalışıldığını anlatan Uyar, mutlu olmayan bir insandan yüzünün gülmesinin de beklenemeyeceğini vurguladı. Turizm çalışanlarının yüzde 52’sinin ilkokul mezunu ya da diplomasız kişilerden oluştuğunu vurgulayan Uyar, şu rakamları paylaştı:
“Turizm fakültelerinden mezun olanların yüzde 4’ü, lise veya yüksekokul mezunlarının ise ancak ve ancak yüzde 8 civarı sektörde istihdam edilmekte. Bugün 81 il turizm müdüründen hiçbirisinin turizm mezunu veya sektörel tecrübesi olmaması sektörün gelişmesinin önündeki en büyük dezavantajlardan biridir. Bugün turizm işkolundaki sendikalılık oranı da, yüzde 3.5 ile 20 sendika içinde sondan ikinci durumda olmasının vebali sadece patronlara yüklenmemeli, sendikalarımızın da bir özeleştiri yapması gerekmektedir.”
Turizm eğitimi alanların yüzde 10’u sektörde
Balıkesir Üniversitesi’nden Prof. Dr. Necdet Hacıoğlu, ise “Türkiye’de bugün itibariyle 418 tane turizm okulu var, bunların 100’ü fakülte, 176’sı MYO, diğerleri de lise düzeyinde. Yani ortalama yılda 100.000 gencimiz de turizm eğitimi görüyor. Ancak yüzde 10’u sektörde çalışıyor. Demek ki o kadar mezunu sokağa bırakıyoruz, yasal korumaya alınması gerekiyor” dedi.
DHA