En belirgin özellikleri arasında dürtüsellik, hiperaktivite ve dikkatsizlik yer alan ADHD (dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) semptomları kişiden kişiye farklılık gösterebiliyor. Bu içeriğimizde uzmanlar tarafından, ADHD ile yaygın olarak ilişkilendirilen kişilik özellikleri ve iş yerlerindeki davranışlarını inceleyebilirsiniz.
Uyarı: Bu içerikteki bilgiler, tıbbi öneri niteliği taşımamaktadır.
Cambridge, Massachusetts'ta yerleşik ve Tufts Üniversitesi'nde klinik öğretim üyesi olan psikolog Dede O’Shea, ADHD'li kişiler ile mükemmeliyetçi eğilimlere sahip çalışanlar arasında bir örtüşme olabileceğini söylüyor.
“ADHD, beynin dikkatinizi nasıl yönlendirdiğinizi kontrol eden bir kısmını etkiler. ADHD'li kişilerde bu kontrol alanı düzgün çalışmaz. Bu yüzden dikkatlerini yapmaları gereken işe odaklayamaz, fikirler arasında sürekli gidip gelirler. Bazen bu mükemmeliyetçilik, bununla başa çıkmaya çalışmanın bir yolu olarak ortaya çıkabilir. Tam da bu noktada sorun yaşarlar; çünkü her şey mükemmel değildir. Bu yüzden de işe başlamaları gereken noktaya bir türlü ulaşamazlar.' diye açıklıyor.
NYU Grossman Tıp Fakültesi'nde klinik yardımcı doçent olan Dr. Deepti Anbarasan: 'İş yerlerinde en çok görünen 'erteleme' örneği, yetişkin bir ADHD'linin kendini bir şekilde göstermesiyle oluyor.'
ADHD'li çalışanlar için, işlerini son tarihlere yetiştirememe durumu genellikle kaygıdan kaynaklanabiliyor.
'Bu kişilerin bazıları aşırı kaygıyla erteleme yoluna girerken diğerleri ise ertelemeyle mücadele etmek için 'aciliyeti' bir motivasyon aracı olarak kullanabilir.” diyor klinik psikolog Megan Anna Neff.
ADHD'li kişiler çok çabalasalar da toplantılara ve iş zamanında gitmekte zorlanabilirler. Birçoğumuz ara sıra geç kalırız, ancak ADHD'li kişiler 'zaman körlüğü' olarak bilinen bir durumu yaşarlar. Bu durumda, “Gitmek istedikleri yere ulaşmak için ne kadar zamana ihtiyaçları olduğunu gerçekten ölçmekte zorluk çekebilirler ya da sadece varış zamanını düşünürler.” diyor O’Shea ve ekliyor:
'En büyük problem; işte olmaları gereken saat 09:00 ise akıllarında kalan tek şeyin 09:00 olması ve evden o zaman çıkmaları; çünkü akıllarında kalan tek şey saat 09:00'da bir şeyin yapılması gerektiğidir.”
'Beyninizin prefrontal korteksi dikkatinizi ve duygusal tepkilerinizi kontrol eder ve ADHD'li kişilerde bu alan gelişmemiş olabilir.' diyor O’Shea.
“Çok stresli bir durumda farklı düşünceleri ve duyguları kontrol edemediklerinde bu; düzensizliğe, bir tür zihinsel çöküşe ve duygularını kontrol edememeye yol açabilir. Birçok insan bu düzensizlikle ya tamamen boşluğa düşer ya da bir patlama yaşar ve yoğun baskı ve stres ortamında hem duygusal hem de oldukça sinirli hale gelirler.'
Bu durum iş yerlerinde beklenmedik yeni bir görev veya aksilik olduğunda aşırı tepkiler vermek anlamına gelebilir.
ADHD'li kişiler zaten tepkilerini kontrol etmekte zorluk yaşadıkları için, “Beklenmedik bir şey veya olağan rutinlerinin dışında bir durum meydana geldiğinde, duygularını kontrol edemez hale gelebilirler.' diye ekliyor O’Shea.
O’Shea: 'Beynimizdeki organize olmamıza yardımcı olan yürütücü işlev, ADHD'li kişilerde bozulabilir ve odaklanmaları gereken anlarda zorlanabilirler. Böylece yaptıkları işi hızlıca geçme eğilimindedirler.' diyor ve ekliyor:
'Beyinlerinin, özellikle e-postaları okumak, evraklara bakmak gibi sıkıcı ve daha monoton görevleri yerine getirmek için yeterince uzun süre uyarılmış kalması zordur. ADHD beyni, sürekli uyarılmaya ihtiyaç duyar ve eğer meslektaşlarınız sürekli olarak sizin yaptığınız hataları düzeltmek veya eksik detayları tamamlamak zorunda kalıyorsa, bu ADHD'nin işinizi nasıl etkilediğinin bir işareti olabilir.'
ADHD'liler problemlere yaratıcı çözümler bulma eğilimindedir, ancak bozulmuş yürütücü işlevleri nedeniyle bu kişiler, bu çözümleri hayata geçirmekte de zorluk yaşayabilirler.
O’Shea bu durumu şöyle açıklıyor: “İş yerinde, ADHD'li kişiler problemler için harika çözümler üreten kişiler olarak bilinir ve gerçekten tutkulu, ekipte hayal gücünü harekete geçirecek birileri olarak görülürler. Ama aynı zamanda, projeyi gerçekten yürütmek için nasıl fikirler bulacaklarını bilme ve işleri gerçekten nasıl halledeceklerine odaklanma konusunda zorluk yaşayabiliyorlar.'
İlk olarak, ADHD'li olduğunuzu açıklamadan, güvendiğiniz bir meslektaşınıza ofisteki davranışlarınızı, işlerinizi zamanında yapıp yapmadığınızı ve diğer çalışanların benzer sorunlar yaşayıp yaşamadığını sorabilirsiniz. Bu şekilde, takımınızdaki diğer kişilerin üretkenlik ve stres seviyeleriyle kendinizi karşılaştırabilirsiniz.
Eğer ADHD'li olduğunuzu düşünüyorsanız, öncelikle bir sağlık kuruluşuna gitmek veya yetişkin ADHD konusunda uzman bir klinik psikolog ile görüşmek iyi bir başlangıç olabilir.
Bunların yanı sıra odaklanabilmeniz için daha az dikkat dağıtıcı bir masaya geçmek, proje yönetim yazılımı kullanmak ve yazılı talimatlar sağlamak gibi yöntemlere başvurulabilir.
Mükemmelliyetçilikle dikkat eksikginin psikolojik bağlantısı olması oldukça ilginç fakat açıklamasıda bir o kadar mantıklı bunca zaman bir labirentin içinde dolaşmak gibiymiş mükemmeli aramak megerse mükemmel diye bir şey yokmuş geçen bunca yılıma acıyorum