Türkiye'de özellikle ''Ermeni soykırımı'' kavramına karşı çıkışıyla tanınan Ortadoğu Tarihçisi Bernard Lewis, 16 Mayıs 2018'de hayatını kaybetti. Dünya çapında tanınan Lewis, bir asırlık ömrüne 30 kitap ve binden fazla makaleyi sığdırmıştı.
Türkiye'de özellikle ''Ermeni soykırımı'' kavramına karşı çıkışıyla tanınan Ortadoğu Tarihçisi Bernard Lewis, 16 Mayıs 2018'de hayatını kaybetti. Dünya çapında tanınan Lewis, bir asırlık ömrüne 30 kitap ve binden fazla makaleyi sığdırmıştı.
31 Mayıs 1916'da doğan Bernard Lewis, Orta halli bir ailenin çocuğuydu. Çok küçük yaşta İbranice öğrendi ve bir süre sonra da babasına İtalyanca gramer kitabı aldırarak bu yabancı dile merak sardı. Lewis, üniversiteye başladığında ana dili haricinde Latince, İbranice, İtalyanca ve Fransızca biliyordu. Buradaki yılları sırasında da Türkçe, Arapça ve Yunanca üzerine çalıştı.
Doktora tezi olarak el attığı Ortadoğu, ileride milat öncesinden modern zamanlara kadar uzanan bir Ortadoğu Tarihi kitabı yazmasıyla sonuçlanacaktı. ''İlk kitabımın baskısı 10 yıl içerisinde zar zor tükendi'' diyen Lewis, tabii olarak bu durumdan yılmadı. Ama tarihçilikle hayatını kazanamayacağını düşündüğü anlar da oldu ve bu sebeple hukuka yönelerek avukatlık diploması da aldı. Fakat kaderi, onun dünyaca ünlü bir tarihçi olmasıyla sonuçlanacaktı.
II. Dünya Savaşı sırasında İngiliz istihbaratında görev yaptı ve özellikle de bazı çevirilerde yardımcı oldu. Daha önce Almanca bilmemesine rağmen bu görev sebebiyle de o dilin üzerine düşmek zorunda kaldı ve kısa sürede kendi işlerini halledecek düzeyde hakimiyet sağladı.
1993'te Paris'te basına verdiği demeçte 1915'te yaşanan olayların II. Dünya Savaşı'ndaki Yahudi soykırımıyla bir tutulamayacağını söylediği için kendisine dava açıldı ve maddi tazminata mahkum edildi. Lewis, temel olarak Osmanlı'da Ermenilerin bir savaş sırasında şiddet olaylarına başvurmalarına dikkati çekerek, dönemin hükumetinin de Ermeni ahaliyi ortadan kaldırmak gibi bir niyeti olmadığı sonucuna varıyordu.
Türkçe'ye de çevrilen bu kitap Lewis'in bir asırlık tecrübelerini ve hayat hikayesini barındırmaktadır. Burada, Ortadoğu ülkelerine yaptığı gezilerden akademik anılarına, ülke liderleriyle görüşmelerinden önemli siyasi toplantılara kadar çeşitli tecrübelerini anlatıyor. Aynı zamanda Türkiye'deki günleri hakkında da izlenimler bulmak mümkün.
Kamuoyunda öyle bi algı oluşturulmuş ki onedioda bile ermeni soykırımı sanki varmışta bu adamın yaptığı yorum sansasyonelmiş gibi başlık atılmış. Ermeni soykırımı ne amk ?
Bernard lewis ermeni katliamı diye bir şeyin olmadığını iddia etmedi.Sadece bunun bir genocide olmadığını yani nazilerin yaptığı yahudi katliamından amaç bakımından farklı olduğunu söyledi.Sonuçta katliam tarihsel bir vaka ama genocide hukuksal dolayısıyla siyasi bir kavram. Üstelik bu adam emergence of the turkey kitabında atatürk'e ayyaş, zampara ve bir bakıma diktatör olduğunu da söylemiştir. Kendisi bilgin ve donanımlı bir adamdı fakat fikirlerinin amerika'nın ortadoğu operasyonlarına ilham verdiğini unutmamak gerek.
Harika bir "Ortadoğu" kitabı vardı bu adamın. Vefat ettiğini ve bu konuyla ilgili böyle bir düşüncesi olduğunu bilmiyordum. Şaşırdım bayağı.