“Yeterince gelişmiş herhangi bir teknoloji, sihirden farksızdır.”
Arthur C. Clarke
İnternet ilk keşfedildiği zamanlarda aslında bilgi saklama ve içeriğe ulaşma için tek bir pencereden ve tek yönlü olarak tasarlanmıştı. Zamanla bu deneyim aynı anda bankamızda bir işlem yaparken diğer tarafta sosyal medyada arkadaşımızı takip edip aynı ekranın sol yanında oyun oynamak gibi birden çok pencerede ve keyifle süren bir yolculuk olmaya başladı.
Sabahtan akşama kadar oyun oynayan bilgisayar bağımlılarını ya da “bu aletler yokken biz ne yapıyorduk yahu” diyenleri iğnelemiyoruz.
Günümüzde halen sanal dünyanın gerçek varlıklara yer açabileceği ve insanın yeni bir sürümü ile yeni bir boyutta yaşayabileceği ihtimali kulağa şaka gibi gelse de bizler 2020 yılı itibariyle yaygın olarak NFT ile bir takım dijital varlıklar satın almaya başladık. Örneğin; dijital blok zincirler üzerinden bu yıl bir jpeg dosyasındaki resim, Kiev’de bir konut ve sevimli köpekler milyonlarca dolara satıldı.
Sizce çoktan Web’in yeni sürümüne uyumlanmış bir hayata gözlerimizi açmadık mı?
Tüm olan biten bu gelişmelerin ardından gelen iddialara bakacak olursak “Yavaş yavaş valizinizi hazırlayın” deriz; gezegen değiştiriyoruz!..
Şimdi biraz durup, düşünelim. Bu insanlar milyonlarca dolar sanal parayla aldıkları sanat eserini evlerinin hangi köşesine asmışlardır sizce ya da TechCrunch’ın kurucusu Michael Arrington binlerce dolara aldığı gayrimenkulünde şöyle ayaklarını uzatıp bir demli çay içmiş midir?
Şaka ile karışık durup dururken gerçekleştirdiğimiz bu beyin fırtınasını bir köşeye bırakırsak aklımızdan geçen deli soruların cevapları elbette, “Hayır”. Bahsettiğimiz tüm bu varlıklar maddi değeri yüksek bitcoin, kripto gibi sanal para ile alınır ve NFT dediğimiz aslında gerçekten var olmayan -görebildiğimiz, duyabildiğimiz fakat dokunamadığımız- dijital dosyalardır.
Metaverse adını, tıpkı Universe (Gezegen) kelimesindeki gibi “Meta” yani “Öte Gezegen” karşılığından almaktadır. Metaverse ilk kez Barış Özcan’ın kanalında tane tane anlattığı üzere 1992 yılında Neal Stephenson’ın “Snow Crash” isimli eserinde geçmiştir. Yazar burada öte dünyadan bir adresten söz eder.
Örneğin şimdilerde sanal bir sergi için gerçek mimarlarla çalışılıyor. Burada gerçek kişiler online olarak bir araya gelecek ve sanatsal bir aktivite farklı bir ortamda gerçekleşmiş olacak. Bu aslında şaşılacak bir şey değil. Çünkü bizler yıllardır online ortamlarda sanal görünümlerimizle dolaşıyoruz, yemek yiyoruz, çalışıyoruz ve daha bir sürü şey… Fakat tüm bunları Second life, Minecraft ya da Fortnite gibi oyunlar aracılığıyla yapıyoruz. Yani şimdi sorarım size Zeytinli Rock’da Duman konserine mi yoksa Fortnite'ta Travis Scott konserine bir bilet mi istersiniz?
Bugün toplandığımız online platformlar değil, online oyunlar ve oyunların sunduğu binlerce çeşit deneyimde değil, metaverse. Kavram ile insanın bir dijital astronomiye geçişinden söz edilmiyor. Metaverse dijital evrende yaşayan karakterlerin bulunduğu evren ile iç içe geçmekten bahsediyor.
Yazımıza başlarken Web 2.0’den konuşmuştuk. Taa o yıllardan bu yana ikonik çizgi film ya da oyun karakterlerini düşünün ve kendi aralarında iletişim kurmaya başladıkları, birbirleriyle savaştıkları ya da dost oldukları sahneleri hatırlayın.
Metaverse evreni de bir dijital yol üzerine inşa edilmiş, sanal karakterlerin evrenine yakın bir görüntüde, yolun iki yanında yaşam sürdürülmesi için gerekli oluşumların olduğu bir yer. Bu konu hakkında birkaç yıldır, özellikle teknoloji liderleri, çalışmalar yapıyor. Örneğin Facebook kurucusu Mark Zuckerberg bu yıl ileride yerleşeceğimize tüm kalbiyle inandığı metaverse için büyük yatırımlar yapıyor.
İlerleyen yıllarda bir metaverse evreni oluşur mu?
Yoksa zaten hali hazırda artırılmış gerçeklik ile sanal dünyada gerçekleştirdiğimiz eylemlerimizle bir metaverse deneyimi mi yaşıyoruz?
Bu soruların cevaplarının tamamı teknoloji ve şirketlerinde ya da oyun tasarımcılarında.. Onlarla beraber ekranda gördüklerimiz bir adım daha gelişiyor, çok boyutlu bir görünüm kazanıyor. Her ne kadar ürkütücü gibi görünse de belki de çoktan metaverse’e doğru giden yolculuğumuz başlamıştır, siz de bu trenden bir bilet alsanız çok iyi olabilir!
Bu yazı Gamfed Türkiye Gönüllülerinden Gizem Zalimalioğlu ‘nun katkılarıyla yazılmıştır.