Kıbrıs'taki İngiliz egemenliğinin sona ermesi ve Yunanistan'a katılmak için çeşitli saldırılar düzenleyen EOKA'nın açılımı ve anlamı araştırılıyor. Peki EOKA nedir, açılımı ne demek?
Kıbrıs'taki İngiliz egemenliğinin sona ermesi ve Yunanistan'a katılmak için çeşitli saldırılar düzenleyen EOKA'nın açılımı ve anlamı araştırılıyor. Peki EOKA nedir, açılımı ne demek?
EOKA, Kıbrıs'ta, Britanya sömürge yönetimine karşı koyan ve adanın Yunanistan'a bağlanmasını hedefleyen bir Kıbrıslı Rum silahlı örgütüdür.
EOKA'nın açılımı Ethniki Organosis Kyprion Agoniston'dur. Yunan ordusundaki Rum bir subay olan Yeoryos Grivas tarafından kurulan EOKA birliği, Yunanistan'da eğitim almış ve 1958 yılından sonra Kıbrıs Türklerini hedef alarak saldırılar başlatmıştır.
EOKA'nın tetiklediği çatışmalarda, 364 Kıbrıslı Türk hayatını yitirmiştir. Ayrıca, 174 Kıbrıslı Rum da bu olaylarda yaşamını kaybetmiştir. Toplamda 103 köy hedef alınmiş bu durum, köy sakinlerinin göç etmek zorunda kalmasına neden olmuştur. Ayvasıl'da Türklere yönelik saldırıların ardından yapılan kazılar sonucunda da 14 günlük bir bebeğin de dahil olduğu 21 kişinin cesedi bulunmuştur.
EOKA militanlarının katliamda öldürdüğü 364 şehitten biri olan Erenköylü Lütfi Celül'ün İngiltere'de yaşayan yeğeni Nejla Clements, verdiği bir ropörtajda yaşanılanları anlattı. Clements, amcasını son kez şehit düşmeden iki ay önce Ekim 1963'te gördüğünü, amcasının kendisini otobüsüyle Kıbrıs'taki havalimanına bıraktığını ve İngiltere'ye geldiğini ifade ederken yapılan saldırının bir soykırım olduğunu aktardı.
Nejla Clements, 'Tabii ki bence genocide (soykırım) çünkü anladığıma göre, okuduğuma göre bir gecede ellerinden gelseydi tüm Kıbrıs Türk halkını öldüreceklerdi, adamları, önlerine kim geçse öldüreceklerdi. Böyle bir planları vardı. O belliydi. Evet bence genocide (soykırım) ama yapamadılar işte.' diye konuştu.
Nejla Clements, Türkiye'nin müdahalesinin Kıbrıs'ta bir dönüm noktası olduğunu dile getirerek sözlerini şöyle sürdürdü:
'Türkiye'nin yardımı olmasaydı KKTC (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti) olmazdı. Kıbrıs Türkü bilmem belki birkaç tane bulunurdu ama o günleri yaşayanlar bilir ki Kıbrıs Türkü'nün ne çektiğini o zamanın insanı çok iyi bilir. Annem, babam, kardeşlerim. 1958'de EOKA tarafından baskı yapıldı bize. Bombaladılar. Bizim köyün ailelerinin hepsi bir insan kaybetti. Kıbrıs Türkü kalır mıydı? KKTC diye bir devlet, memleket olur muydu? Bence olmazdı. Biz Erenköylülerin hepsi bunu anlıyor.
Bence Türkiye olmasaydı şimdi Kıbrıs'ta Kıbrıs Türkü zor bulunurdu. Onun için çoğumuz buraya (İngiltere'ye) geldik. Babamız bizi buraya getirdi. 6 çocuğu vardı, 6 kardeştik biz. Ben, annem ve kız kardeşim 1958'de neredeyse ölüyorduk. Yine Lütfi Amcamın arabasıyla kaldığımız yerden köye doğru yola çıkarken gece EOKAcılar arabaya saldırdılar, yaralandık. Neredeyse ölüyorduk. Onun için buraya geldik. Çok sayıda Kıbrıs Türkü buraya kurtulmak için geldi. Bence Türkiye olmasaydı Kıbrıs Rum olacaktı. Herkes öyle anlamıyor mu? Bazen şaşırıyorum. Herkes bunları nasıl anlamıyor diyorum ama işte Erenköylüler bunu çok iyi anlıyor, biliyor.'