Öncelikle zam diyarı Türkiye'den herkese selamlar. Ekonomide kafalar karışık ama tek bir yerde net olabiliyoruz: Geçinmekte sıkıntı yaşıyoruz. Peki bizi bunaltan enflasyon mu? Hayat pahalılığı mı? İkisi farklı mı? Teknik detaylarda boğulmadan içinde bulunduğumuz durumu özetleyelim. Belki çıkışı da buluruz.
Sonrasında maaşlara muhteşem zamlar geldi siye sevinirken, Özgür Demirtaş şöyle bir şey söyledi👆 maalesef haklı çıktı.
Prof. Dr. Burak Arzova, Youtube kanalında yayınladığı son videosunda gündemde olan enflasyon ve hayat pahalılığını anlattı. Arzova, hayat pahalılığını herkesin farklı seviyelerde olan yaşam standartlarını korumasında maliyetlerin artışı olarak açıklıyor. Tatile gitmek, sinema tiyatroya gitmek, dışarıda yemek yemek, eğlenmek gibi alışkanlıkları olandan, spor arabaya, hesapsız harcamaya ya da orta seviyede eğitim, sosyal aktivitelere harcamaya, sadece pazar ve market alışverişi yapmaya değişen geniş bir çerçevede herkesin gelir düzeyine ve yaşam zevklerine göre katlandığı maliyete hayat pahalılığı diyoruz.
Gelirle alakalı bir maliyet olduğunu anlatan Arzova, enflasyona gelince de bir ülkede mal ve hizmet fiyatların sürekli artış halinde olması olarak tanımlıyor. Devletin resmi rakamlarının yüzde 73,5 olduğu bir ortamda gelirlerin düşerek, hayat seviyesini etkilemesi olarak enflasyonist ortamda gelirlerin erimesini anlatıyor. Yoksulluğun Türkiye'de son dönemde en önemli sorun olduğuna dikkat çeken Arzova, Türkiye'nin GSYH'nda gelir üzerinden ücretli kesimin giderek daha az pay aldığını da vurguluyor.
Otomobil, ev almanın hayal olduğun bir ortamda, enflasyonla mücadelenin birinci öncelik olduğunu belirtiyor. Sadece gelirlerde yapılacak artışların bu durumda çare olmadığını, enflasyonla mücadelede diğer ülkelerin neden çırpındığına bir bakmak gerektiğini de söylüyor.
Prof. Dr. Emre Alkin de hayat pahalılığından bahsettiği videosunda fiyatların geri gelmeyeceğine vurgu yaparken, cebimizdeki paranın geçen yılki değerine ulaşmayacağını belirtiyor. Döviz ile enflasyon ilişkisine de değinen Alkin, burada nihai alınan malların fiyatlarını açıklıyor. Yaklaşık 1 hafta sonra yayınlanan videoda da enflasyonun uzun süre daha yüksek kalacağını açıklıyor.
Enflasyonla mücadele konusunda herkes hemfikir, bu konuda bir çok uzman ve önemli piyasa aktörleri açıklama yapıyor👇
TÜSİAD Başkanı Orhan Turan, Dünya'dan Duygu Göksu'nun haberine göre, enflasyonla mücadele için gerekirse büyümeden taviz verilmesi gerektiğini söylerken, küresel boyutta yaşanan salgın ve ardından Rusya-Ukrayna savaşı ile global çapta gıda ve lojistik krizi başladığına dikkat çekti. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin bu durumdan çok daha fazla etkilendiğini vurgulayan Turan, bunun aşılması için yüksek katma değerli üretime yönelmek gerektiğini ve enflasyonla mücadelenin gerekirse büyümeden taviz verilerek yapılması gerektiğini kaydetti.
2011-2016 döneminde şu dönem tartışmaların odağı olan TÜİK'in başkanlığını yapan Birol Aydemir katıldığı yayınlarda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarına ve TÜİK bağımsızlığına değindi. Erdoğan'ın konuşmayı metinden okuduğunu, sorunun metni yazanlarda olduğunu belirterek şöyle konuştu:
Cahil olduklarını görebiliyoruz. Bir cümlede o kadar çok yanlış var ki. TÜFE’nin yüzde 73 olduğu bir yerde enflasyon yok nasıl diyebilirsiniz? Hayat pahalılığı ve enflasyonu bana tanımlamalarını isterim. TÜİK'in bağımsızlığı uluslararası bir normdur, isteğe bağlı değildir. Yoksa yayınladığı rakamlara güven kalmaz. İstatistik kurumlarının bağımsızlığı merkez bankalarının bağımsızlığından bile daha önemlidir.
Dr. Fatih Özatay, enflasyon ve asgari ücret ilişkisi için Dünya'daki yazısında, enflasyonla mücadelenin yükselişe engel olmamasının cezasını ücretlilerin çekmemesi gerektiğini ve korunmaları yönünde adımlar atılmasını belirtirken, Türkiye’de, enflasyonun ana belirleyicisinin döviz kurundaki artış olduğunu, faiz silahının kullanılmayıp, dövizdeki yükselişin satışlar ile durdurabileceğinin sanılmasının ücretlere yılda belirli aralıklarla artış gerektirdiğini açıkladı.
Ücretlerin sık sık artırılmasının enflasyonu yükselteceği ve dolayısıyla kısa bir süre sonra ücret artışının eriyeceği belirtiliyor. Türkiye’de enflasyonun ana belirleyicisi ücret artışları olmasa da bu görüşte bir haklılık payı var. Ama gözden kaçan nokta şu: Enflasyonla mücadele etmek asgari ücretlinin işi değil.
Prof. Dr. Öner Günçavdı da PolitikYol'da yazısında, enflasyonla mücadele için daha geleneksel, ortodoks tabir edilen, faiz artışı gibi yöntemlere işaret ederken, TÜİK gelişmeleri için ise şunu söylüyor:
Bugünlerde iktidar enflasyonla alışılmışın dışında “gayri nizami yöntemlerle” mücadele etmektedir. Bilindiği gibi bu araçların en önemlisi şirketlere fiyat artışı yapmamaları yönünde yapılan baskılar, kesilen cezalar. Sanırım şimdi de yeni bir mücadele yönetimi denenmekte ve enflasyon verileri kaynağında yakın gözetim altına alınmakta. Kamuoyunda TÜİK’de bir süreden beri yaşanan personel hareketliliklerinin sebebinin bu olduğu düşünülmektedir.
Eski Ekonomi Bakanı Ufuk Söylemez, Sözcü'den Özlem Ermiş Beyhan haberine göre, Bakan Nebati'nin ‘enflasyonla birlikte büyüme tercihi' açıklamasını hiperenflasyon vurgusu ile enflasyonun halk düşmanı olduğunu hatırlatarak yorumladı. Söylemez, fakirleşmeye de dikkat çekerek, şunları söyledi:
Ekonomi yönetimi çok rahat, ya tehlikenin farkında değiller ya da umurlarında değil. Halk, bugün aldığı zeytinyağını yarın zam gelecek diye 2 tane alıyor. Peki yarın ne olacak? Piyasadaki hareketin sonu ani duruş olabilir diye korkuyorum. Ekonomideki tehlikenin farkında mısınız?
Siz enflasyonla mı hayat pahalılığıyla mı mücadele ediyorsunuz?