Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu (BDDK) takibe alınacak alacakların süresinde bankalara pandemi sürecinde sağlanan esnekliğin sona ermesi etkili oldu. Bu artışta diğer etkiler de enflasyondaki yükseliş ve TL'deki değer kaybı sonrası alım gücünün azalması ile tüketiciler borçlarını ödeyememeye başladı. Ayrıca 50 bin liranın üzerinde tüketici kredilerinde yapılan düzenleme ile vade 36 aydan 24 aya düşürülünce aylık ödemelerdeki artış da etkili oldu.
Bu uygulama 30 Eylül 2021'de bazı istisnalarla kaldırılırken, 2022 Ocak itibariyle tamamen sona erdi. Bu esneklik ortadan kalkarken bankaların tasfiye olunacak alacak oranları ve takipteki kredileri doğal olarak artışa geçti. Bunların içinde en dikkat çekici olanı ihtiyaç kredilerinde göze çarptı.
Türkiye Bankalar Birliği (TBB) verilerinde Şubat 2022'de ihtiyaç kredisinin 478,2 milyar liraya ulaştığı görülürken, 2021 Şubat'ta bu rakam 403,6 milyar lira olmuştu. Son 1 yılda ihtiyaç kredisinde yüzde 18,4 artış görüldü.
Dünya'dan Şebnem Turhan haberine göre, Tasfiye olunacak alacaklar ise yüzde 4,3 oranına ulaşarak 20 milyar 670 milyon lira oldu. Yine 2021 yılı Şubat ayında bu oran yüzde 2,9 seviyesinde gerçekleşmişti. Geçen 1 yılda tasfiye olacak alacak oranı yüzde 48,3 oranında artışla 1.4 puan arttı.
Konut kredilerinde vadelerin hali hazırda uzun olması, enflasyon etkisi ile süregelen sabit ödemeli kredilerde taksitlerin nispeten ucuz kalması ile konut fiyatlarındaki artışla ivme kaybeden talebin de etkisiyle tasfiye olunacak alacak oranında değişim görülmedi.
Taşıt kredilerinde ise yine yükselen araç fiyatları ile tasfiye olunacak alacak oranında iyileşme görüldü. En büyük nedenlerden biri de BDDK'nın taşıt kredilerinde vadeyi uzatmış olması.
Bankacılık kaynakları ihtiyaç kredilerinde faizlerin yüksek olması ile kamu tarafından kredilerdeki büyümenin sınırlandırılmasına yönelik adımların talebi canlı olmasını engellemediğini açıkladı. İhtiyaç kredilerindeki güçlü talebin en büyük nedenlerinden biri yüksek enflasyon! Enflasyondaki yükseliş ile TL'deki değer kaybı vatandaşın varlıklarını eritirken alım gücünü de düşürdü. İhtiyaçlarını karşılamak için kredi talebinde bulunan vatandaşlar ayrıca kredili mevduat hesabına (KMH) da yüklendi.
Krediler büyürken tasfiye olunacak alacak oranı da büyüdü. Artışta BDDK esnekliğinin sona ermesi yanısıra vatandaşın bütçe sorunları da etkili oluyor. Yüksek enflasyon hane halkı bütçesini vururken, kredisi ödemeleri de aksıyor. Kaynaklar, önümüzdeki aylarda da takibe dönüşüm oranının artmaya devam etmesinin beklendiğini belirtti.
Faiz indirimlerinin ana hedef kitlesi olan ticari krediler ise yüzde 51 oranında artışla 4,379 milyar TL olarak gerçekleşti. Ticari kredilerin toplam krediler içinde payı yüzde 80 oranında bulunuyor. Ticari krediler en yüksek paya sahip olan imalat sanayinin payı yüzde 29 olurken, toptan ve perakende ticaret, inşaat ve enerji sektörlerinin de payı yüzde 10 ve üzerinde oldu.
Tasfiye olunacak alacak oranında ise ilk sırayı yüzde 7,5 ile inşaat sektörü aldı. İnşaatı yüzde 5,3 ile enerji sektörü ile yüzde 4,9 ile turizm sektörü takip etti.