2022 enflasyon oranlarını takip etmekle geçti. Kimi ülkeler önceden belirledikleri hedefleri tuttururken bazıları tahminlerinde fazlasıyla yanıldı. Peki Türkiye 2022 hedeflerine ne kadar yaklaştı?
Gelin geçtiğimiz yıla dair enflasyon verilerini ülke bazında irdeleyelim! 💸
Ülkecek enflasyonla yatıp kalktığımız şu günlerde, durum dünya genelinde büyük ölçüde aynı şekilde ilerliyor. Ancak bazı ülkelerde söylenenin aksine belirtildiği kadar yüksek fiyat artışları olmamış. Bunlardan biri olan Çin'de 2021 yılında ölçülen enflasyon oranı sadece %0,85 idi ve genel beklenti yıllık artışın %3 civarında olacağı yönündeydi. Çin'in 2022 sonundaki enflasyonu ise %1,3 artarak %2,10'a ulaştı.
Kanada 2021 enflasyon oranı ortalama %3,4 seviyesindeydi ve 2022 için hedeflenen artış %3 olarak belirlenmişti. Ülke hedefinden biraz sapmış olsa da 2022 sonunda enflasyon %3,5 arttı ve son veri %6,9'a ulaştı.
Süper güç olarak nitelendirilen Amerika uzun süredir yüksek enflasyondan en çok şikayet eden ülkelerden biri ancak 2021 yılında %7,1 olan enflasyon 2022 yıl sonunda %7,7'ye ulaştı. Hedeflenen ise artışın maksimum %3 seviyesinde olacağı idi.
İngiltere yıllık enflasyon hedeflerini tutturamayan ülkelerden biri. Kraliçenin ölümü ve cenaze töreni için harcanan masraflar da listeye eklenince ülke tam bir ekonomik açmaza girdi. 2021 yılında %2,52 olarak ölçülen enflasyon, uzun yıllar sonra ilk kez çift hanelere ulaşarak %11,7'ye çıktı. Beklenti ise artışın sadece %2 civarında olacağı yönündeydi.
Diğer Avrupa ülkelerinin çoğunda olduğu gibi Avrupa Merkez Bankası verilerine göre, Almanya'nın 2022 enflasyon hedefi de %2'lik bir artıştı. Ancak işler beklendiği gibi gitmedi ve önceki yıl %3,1 olan enflasyon 2022 sonunda %10,4'e çıktı.
2022'den en kötü etkilenen ülkelerden biri Ukrayna oldu, Rusya ile girilen savaş ise bunun en temel sebebiydi. Aksi halde Ukrayna'nın yıllık bazda beklediği enflasyon %5 civarındaydı ancak savaşın neden olduğu ihracat kesintileri ve kriz sonucu yıllık enflasyon %26,6'ya ulaştı. %17,2 olarak ölçülen bu artış ise Avrupa'nın en yüksek artışlarından biri olarak kayıtlara geçti.
Bütün bunları başlatan Rusya ise nispeten beklenen kadar kötü bir sonuçla karşılaşmadı. 2021 Aralık ayında %8,4 olarak ölçülen enflasyonun sonraki yıl %5 artması bekleniyordu. 2022 verileri ise beklentinin altında kaldı ve enflasyon %4,2 artarak %12,6 olarak hesaplandı.
İran bu yılı çalkantılı geçiren ülkelerden biriydi ve 2022 sonundaki enflasyon %52,2 olarak hesaplanmıştı. 2021 için %42 olan enflasyonun benzer şekilde %40 üzerinde kalacağı ve en fazla %5 artacağı düşünülüyordu. Ancak yıl sonu beklentileri İran için de tutmadı.
Ülkemizdeki enflasyonu hepimiz yakından takip ediyoruz ve aşırı yükselişlerden maalesef etkileniyoruz. Bilindiği gibi, 2021 sonundaki enflasyon oranı %64,27 idi ve sonraki yıl olan 2022 için beklentiler açıklanmıştı. Bu beklenti sadece %5 civarındaydı ve keşke tutsaydı. Ancak işler bizim için de beklendiği gibi gitmedi, hatta daha da kötü hale geldi ve Aralık 2022 verilerine göre enflasyon %84,39 oldu. Sadece araştırma için kurulmuş bağımsız kurum ENAG ise verileri %137,55 olarak açıkladı.
Venezuela 2015 yılından beri üç basamaklı enflasyonla mücadele etmeye çalışan ülkelerden biri ve bu nedenle dünya genelindeki en yüksek oranlardan biri de hala Venezuela'ya ait. Enflasyon 2022 yılında %234 olarak hesaplanmış olsa da önceki yıl sonunda %1.588,0 gibi astronomik bir seviyedeydi ve ülke, yıl sonunda enflasyonu %80'e getirmeyi planlıyordu. Bu hedef gerçekleşmedi ama enflasyon ciddi anlamda düşürüldü.
2022'nin en yüksek enflasyon oranı %269 olarak Zimbabwe'ye ait, önceki yıl ise bu oran %98,5 idi. Ülke, yıl sonu hedefini %213 olarak planlamıştı ancak yanlış ekonomi kararları ve istikrarsız yapı nedeniyle bu hedef de yıl içinde gerçekleşmedi.
Pandeminin ardında doğrulmaya çalışan bir dünyada 2022 sanıldığı kadar iyi geçmedi ve dünya genelindeki ülkelerin %43'ünde enflasyon oranı %10'un üzerinde kaldı, yıllık artış beklentileri ise neredeyse hiç gerçekleşmedi. Ülkemizde hesaplanan oranlar pek çok Avrupa ülkesi için hayal bile edilmeyecek kadar yüksek ancak daha kötü durumdaki ülkelerin verdiği yanlış kararlardan ders alarak durumu hala düzeltme şansımız var.