Tuz Gölü Nerede ve Nasıl Oluştu? Tuz Gölü'nün Oluşumu ve Eşsiz Faunası

01.06.2023 - 15:34

Tuz Gölü, Van Gölü'nden sonra ülkemizin ikinci büyük gölü ve dünyanın en tuzlu ikinci gölü olma özelliğine sahiptir. Ülkemizin tuz ihtiyacının %70'ini karşılamaktadır. Tuz Gölü'nün ortalama derinliği 50 cm altındadır. Tuz Gölü'nde 85 çeşit kuş türü, 4 tanesi endemik olan 129 böcek türü, 15 memeli ve 38 tane endemik bitki türü yaşamaktadır. Gölde 6 bin kadar kuş yuvalama alanı vardır. Uluslararası ölçütlere göre A sınıfı bir sulak alan ve Türkiye'de ki biyolojik çeşitliliğin korunması için önemli bir sulak alandır. Tuz Gölü, UNESCO tarafından Dünya Miras Geçici Listesi'nde yer almaktadır. Peki, bu kadar canlıya yuva olan Tuz Gölü nerededir?

İşte, Tuz Gölü'nde gezilecek yerler ve Tuz Gölü'nün oluşumu...

Tuz Gölü Nerede?

Tuz Gölü, Türkiye'nin Ankara, Konya ve Aksaray illeri arasında yer alan büyük bir tuz gölüdür. Türkiye'nin iç kesimlerinde, Orta Anadolu Bölgesi'nde yer alır. Coğrafi olarak, gölün doğusunda Ankara, batısında Konya ve güneyinde Aksaray illeri bulunur. Tuz Gölü, ülkemizin en büyük ikinci tuz gölüdür ve tuz üretimi açısından da önemli bir kaynaktır.

Turistik açıdan da ilgi çeken bir bölge olan Tuz Gölü, ziyaretçilerine farklı deneyimler sunar. Tuz odaları, tuzdan yapılmış heykeller, tuz terapisi gibi aktiviteler ve tuzun sağlık faydaları hakkında bilgilendirici turlar gibi etkinlikler düzenlenir. Ayrıca, Tuz Gölü çevresinde yer alan doğal güzellikler ve tarihi mekanlar da ziyaretçileri cezbeder.

Tuz Gölü, hem coğrafi hem de turistik açıdan önemli bir noktada bulunur ve Türkiye'nin güzelliklerinden biridir. Ankara, Konya veya Aksaray bölgelerine seyahat edenler, Tuz Gölü'nü ziyaret etmek için bu bölgeye uğrayabilirler.

Tuz Gölü'ne Nasıl Gidilir?

Konya, Aksaray ve Ankara il sınırları içinde yer alan Tuz Gölü, Van Gölü'nden sonra Türkiye'nin en büyük ikinci gölüdür. Derinliği ortalama 40 cm'dir. Bölgede yıllık ortalama yağış miktarının düşük olması nedeniyle göl alanı yaz aylarında önemli ölçüde azalmaktadır. Gölün ortasında Konya ve Ankara illerini birbirine bağlayan doğal bir yol bile var. Bu yol tuz çıkarma tesisleri için kullanılmaktadır. Yaz aylarında göl dibe kadar kuruduğunda yüzeyde yaklaşık 30-40 cm'lik bir tuz tabakası bırakarak göle girmenizi sağlar. Bu tuz her yıl değişmekle birlikte ulusal sofra tuzu talebinin yaklaşık %50'sini karşılamaktadır. 2017 yılında Tuz Gölü bölgesinde bir yeraltı doğalgaz depolama tesisi de inşa edilmiştir.

Google Haritalar konum bilgisi için tıklayınız.

Tuz Gölü Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Devasa Tuz Gölü, Van Gölü'nden sonra ikinci sırada yer almaktadır. Bunun nedeni, akarsulara karışmaması ve buna bağlı olarak azalması, kapalı havzalarda mevsimlere göre azalıp çoğalmaktadır. Çünkü Peçenek, Karasu, İnkuyu, Kırkdelik ve Melendiz Çayı gibi gölü besleyen kaynaklardan su gelmiyor. 80 km uzunluğunda ve 100 km genişliğindeki bu alan kış aylarında su seviyesi yükseldiğinde bir göl olurken, yazın mevsiminde ise suyu buharlaşıp gittiği için bembeyaz bir çöle dönüşüyor Sulu veya susuz, bu değişen koşullar estetik bir doku ve fotografik bir arka plan veriyor. Aslında ülkemizin en sığ göllerinden biri olan tuz gölü, sadece ilkbaharda 1,5 metreye kadar derinleşiyor.

Tuz Gölü ne kadar derin sorusuna cevabımız, Tuz Gölü'nün ortalama derinliğinin 40 cm olmasıdır. Bu nedenle kıyıdan kıyıya yürüseniz bile ne eteğiniz ne de pantolonunuz ıslanmaz! Tuz gölünde yüzebilir misiniz diye soruyorsanız yüzmek için uygun bir yer değil. Tuz gölünde yürüyebilir veya ayaklarınıza tuz sürebilirsiniz.
Tuz Gölü, tesisler açısından oldukça sınırlıdır.
Tuz Gölü bazen pembeye dönebilir. Kırmızı beta-karoten üreten algler, özellikle gölün Aksaray-Ankara kesiminde su sıcaklığını yükseltiyor. Algler,Temmuz ve Ağustos aylarında güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak için bu yöntemi kullanırlar. Bazen kararan göl pembeye veya kırmızıya döner.

Tuz Gölü'nün Özellikleri

Ülkemizde ki tuz ihtiyacının %40'ını karşılayan Tuz Gölü'nde tuz oluşumu yağışlar ile gelen suyun toprağın alt tarafına doğru süzülerek tuz damlalarını eritmesi sonucunda gerçekleşmektedir. Az yağış olduğu dönemlerde göl küçülmektedir.

Uzunluk: 80 km
Yüzey rakımı: 905 m
Derinlik: Ortalama 2 m
Alan: 1.665 km²
Havza: 11.900 km²

Yaz mevsiminde özellikle Temmuz ayında sular çekilir ve bunun sonucunda ortaya tuz çölü çıkar. Tuz Gölü, ülkemizin en sığ gölünün derinliği yıl içerisinde 2 metreyi geçmez. Yaz mevsimlerinde ise uçtan uca yürüyebileceğiniz kadar sığ olmaktadır. Gölde tuz seviyesi yüksek olduğundan kış mevsiminde donma yaşanmaz.

Gölün genel rengi geçtiğimiz senelerde buz mavisi ve beyaz bir renge sahipti. Suların azalması ve gölün küçülmesi ile manzara kızıl ve kırık beyaza dönüşmüştür.

Tuz Gölünü besleyen küçüklü büyüklü akarsular mevcuttur. Bu akarsuların bir kısmı yaz mevsiminde kururken, yağışın yoğun olduğu aylarda tekrar dolmaktadır. Tuz Gölü'nü besleyen akarsular şunlardır;

Peçenek Çayı
Melendiz Çayı
İnsuyu Çayı
Karasu Çayı
Kırkdelik Çayı

Tuz Gölü'ne Ne Zaman Gidilir?

Tuz Gölü'ne seyahat etmek için en uygun zamanlar mevsimsel değişikliklere bağlı olarak farklılık gösterebilir. İşte Tuz Gölü'ne gitmek için en ideal zamanlar:

İlkbahar (Mart-Mayıs): İlkbahar ayları, Tuz Gölü'ne seyahat etmek için ideal bir zaman olabilir. Bu dönemde hava sıcaklıkları daha ılıman olabilir ve çevredeki bitki örtüsü canlanmaya başlar. Ayrıca, kuşların göç mevsimi olduğu için kuş gözlemcileri için de ilginç bir dönem olabilir.
Yaz (Haziran-Ağustos): Yaz ayları, Tuz Gölü'ne gitmek için en sıcak dönemdir. Bu dönemde hava sıcaklıkları yükselebilir, ancak bu aylarda göldeki tuz tabakaları daha belirgin olabilir. Güneşli ve açık hava aktiviteleri için uygun bir zaman olabilir.
Sonbahar (Eylül-Kasım): Sonbahar ayları, Tuz Gölü'ne seyahat etmek için tercih edilebilecek bir dönemdir. Hava sıcaklıkları daha ılımandır ve doğada renkli bir atmosfer oluşur. Bu dönemde Tuz Gölü'nün çevresindeki bitki örtüsü de çeşitli renklere bürünebilir.
Kış (Aralık-Şubat): Kış ayları, Tuz Gölü'ne seyahat etmek için daha az tercih edilen bir dönem olabilir. Bu dönemde hava soğuk olabilir ve göl çevresindeki aktiviteler sınırlı olabilir. Ancak, kış manzaralarını ve sakin atmosferi deneyimlemek isteyenler için farklı bir deneyim sunabilir.

Tuz Gölü Canlı Çeşitliliği

Tuz Gölü, ekstrem tuz konsantrasyonlarına sahip olması nedeniyle çeşitli canlı türleri için zorlu bir yaşam alanıdır. Göl ve çevresinde bir miktar canlı çeşitliliği bulunmaktadır. İşte Tuz Gölü'nün canlı çeşitliliği hakkında bazı bilgiler:

Mikroorganizmalar: Tuz Gölü'nde, tuz toleransı yüksek olan mikroorganizmaların yaşadığı tuzlu ortamlar bulunur. Özellikle tuzlu su mikrobiyolojisi açısından önemli bir habitattır. Halofilik (tuz seven) bakteri ve arkealar gibi mikroorganizmalar, ekstrem tuz konsantrasyonlarına uyum sağlamışlardır.
Tuzlu Su Bitkileri: Tuz Gölü çevresinde, tuz toleransı olan bazı bitki türleri bulunur. Tuzlu ortamlarda yaşayabilen tuzlu su bitkileri, tuzluluğa dayanıklı kök sistemleri ve tuzlu suyu atma mekanizmalarıyla adapte olmuşlardır. Örnek olarak, tuz otu (Salsola spp.), tuzlu adaçayı (Suaeda spp.) ve tuzlu ot (Halocnemum strobilaceum) gibi bitkiler göl çevresinde görülebilir.
Su Kuşları: Tuz Gölü, göçmen kuşların uğrak noktası olması nedeniyle önemli bir su kuşu popülasyonuna ev sahipliği yapar. Gölde flamingolar, pelikanlar, karabatak türleri, kazlar, martılar ve diğer su kuşları gözlemlenebilir. Özellikle göç dönemlerinde kuş gözlemcileri için önemli bir noktadır.
Omurgalılar: Tuz Gölü'nde, çeşitli balık türleri bulunur. Bazıları gölde doğal olarak yaşayan türlerken, bazıları da balıkçılık faaliyetleri için göle bırakılmış türlerdir. Mezgit, sazan, turna, yayın balığı ve diğer tatlı su balıkları gölde bulunan türler arasındadır.

Tuz Gölü Nasıl Oluştu?

Komşu Kapadokya'nın dağ kaya oluşumları gibi, binlerce yıl önce zorlu bir süreçten geçen göl aynı zamanda dünyanın ilk hallerinin tanığıdır. Etrafı platolarla çevrili derin göl çukurları ilk olarak Neojen döneminde oluşmuş, daha sonraki süreçte onları dolduran su yer altına süzülerek dipteki tuz kubbelerinin eriyip beyaz bir renk almasına neden olmuştur. Ancak bazen gölün yüzeyinde pembe veya buz mavisi bir tabaka oluşur. Bu kir değil, bir tür su yosunu olan alg neden olur.

Tuz Gölü Efsanesi Nedir?

Periler ve efsanevi Kapadokya bölgesi ile komşu olan bu beyaz cennetin de söylentileri var. O zamanın ne zaman olduğunu bilinmiyor ancak her şey çok yorgun ve susamış bir keşişin yolunun buraya çıkmasıyla başladı. Tuz Gölü o zamanlar üzüm bağları olan yemyeşil bir bahçeydi. Bahçenin sahibi huysuz, yaramaz yaşlı bir kadın! Keşiş, bağın altında bahçesini gölgeleyen yaşlı bir kadından bir salkım üzüm istedi. Rahip bağdan sarkan üzümleri görmemiş gibi, kadın, 'Bağım bu yıl hiç üzüm vermedi' dedi ve başını salladı. İşte o zaman dervişin ağzından ‘tuzla buz olasın' diye eşref saatine gelen bir beddua dökülmüş. Bunun sonucunda kadın buz, bahçede tuz olmuş.

Tuz Gölü’nde Neler Yapılır?

Temmuz ayında sıcaklıklar arttıkça gölün suları çekilir ve çoğu bölgede sadece tuz kalır. Su kütlesinin derinliği 3-4 cm'den fazla değildir. Gölün ziyaretçileri tuz üzerinde çıplak ayakla yürürler. Bu çok rahatlatıcı bir aktivite olacaktır. Bu aktivite birçok yerli ve yabancı turist tarafından tercih edilmektedir. Tuz Gölü'ne sağlıklı aktiviteler için gelenlerin sayısı oldukça fazladır. Romatizma, artrit gibi hastalıklardan muzdarip birçok kişi bu bölgeye gelmektedir.

Göl kenarındaki sazlıklarda pek çok kuş türü bulunabilir. Kuşlar buraya yaşamak, kışlamak ve yumurtalarını kuluçkalamak için gelirler. Bölgede cılıbıt, flamingo, suna, martı, kaz, iskorbüt, kılıçkuyruk, ördek, kırlangıç gibi birçok kuş türü yaşamaktadır. Hatta Türkiye'nin en büyük flamingo sürüsü kuluçka döneminde Tuz Gölü'ne geliyor. Bölgede flamingo, altı turna olarak da bilinir. Gölün yapısından dolayı burada sadece tuzlu karides olarak bilinen bir canlı yaşıyor. Yaklaşan flamingolar tuzlu karidesle beslenir. Kuş cenneti görünümündeki sazlıklar, özellikle fotoğraf çekmek isteyenlerin en çok rağbet ettiği noktalar arasında yer alıyor.

Tuz Gölü'ne özellikle yaz aylarında gün batımını izlemek için çok sayıda ziyaretçi gelmektedir. Fotoğrafçılar ve düğün fotoğrafı çekmek isteyenler gölde gün batımını tercih etmektedirler. Tuz Gölü'ne giriş ücretsizdir.

Tuz Gölü'nün Faydaları Nelerdir?

Gölde toplam 22 mineral bulunmaktadır. Bu minerallerin ayak kokusuna, egzamaya ve mantara karşı doğal yollar ile fayda sağlamaktadır.

Tuz Gölü Gezgin Yorumları

Tuz Gölü hakkında gezgin yorumları, bölgeyi ziyaret eden insanların deneyimlerini ve izlenimlerini yansıtmaktadır. İşte Tuz Gölü ile ilgili bazı gezgin yorumları:

'Tuz gölü! Harika bir vücut ve yüz peelingi aldım! Oradan aldığım ürünlerden çok memnunum! harika hediyelik eşyalar vardı!'
'Tuz Gölü doğal güzelliği ve göz alıcı beyazlıktaki manzarasıyla hoş vakit geçirilebilecek bir yer. İçinde hediyelik eşya, tuz içerikli bakım malzemeleri satan yerleri ve kafesi olan sosyal tesisleri de mevcut.'
'Eşi benzerine az rastlanır doğa harikalarından biri. Hem rengi hem de doğal güzelliğiyle adeta büyülüyor. Ayrıca tuz gölünde bulunan tuzların insan sağlığına oldukça fazla faydası olduğuna dair de bilimsel çalışmalar yapılmış ve bu durum kanıtlanmış. Mutlaka gezin görün 👍'
'Biz geldiğimiz de tamamen tuzlaşmış bir yapısı vardı ve üzerinde çok rahat gezdik. Gün de batıyordu ve keyifliydi.'

Popüler İçerikler

Zeynep Sönmez'den İlk WTA Şampiyonluğu Geldi

Köylü Fenomenlerin İçerik Kavgası Tartışma Yarattı

TÜİK, Ekim Ayı Enflasyonunu Açıkladı: Yıllık 48,58'e Geriledi! Kira Zam Oranı da Belli Oldu