29 Ekim 1923 günü Ankara’dan yükselen o tarihi karar, birkaç saat içinde dünyanın dört bir yanına ulaştı. Genç Türkiye’nin doğuşu, yabancı muhabirlerin gözünden sayfa sayfa dünyaya yayıldı. Avrupa’dan Amerika’ya, gazeteler yeni devletin yönetim biçimini manşetlerinden duyurdu. 'Yeni Türkiye doğdu' başlıkları atıldı, Mustafa Kemal Paşa’nın liderliği övgüyle anlatıldı.
Gelin, dünya basınındaki o tarihi anlara yakından şahitlik edelim... Hepimizin 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı kutlu olsun! 🇹🇷
Cumhuriyetin ilanı ertesi gün, 30 Ekim 1923’te Amerikan gazetelerinde geniş yer buldu.
The New York Times haberi, 'Ankara’nın oyları Türkiye’yi Cumhuriyet yaptı; Kemal Paşa ilk seçilmiş başkan' başlığıyla duyurdu. Haberde, Ankara Meclisi’nde alınan kararın genç Türkiye’nin yeni dönemini başlattığı vurgulandı.
Washington merkezli The Evening Star ise Mustafa Kemal’in cumhurbaşkanlığına seçilmesini 'Kurtuluş Savaşı’nın kahramanı artık Türkiye’nin lideri' sözleriyle aktardı.
Haberde Türk ordusunun Yunanistan’a karşı kazandığı zaferlere ve Çanakkale Savaşı’na atıf yapılarak, 'Yeni Türkiye’nin temeli savaş meydanlarında atıldı.' ifadesine yer verildi.
İngiltere’nin ulusal gazetesi The Daily News, 31 Ekim 1923 tarihli baskısında kararı 'Yeni Türkiye' başlığıyla duyurdu. Haberde cumhurbaşkanının meclis tarafından seçileceği, başbakanın ise kabinesini özgürce belirleyeceği bilgisi yer aldı.
Haberde Ankara’daki coşkulu kutlamalardan söz edilerek, başkentte gece boyunca süren kutlamalar, top atışları ve halkın sevinci detaylı biçimde anlatıldı. The Guardian gazetesi de yeni yönetim biçimini 'modernleşme yolunda tarihi bir adım' olarak yorumladı.
Fransa’nın önde gelen gazetesi Le Figaro, 31 Ekim 1923 tarihli baskısında Cumhuriyetin ilanını manşetine taşıdı. Haberde, 'Ankara Meclisi Cumhuriyeti ilan etti' ifadesiyle başlayan yazıda, Mustafa Kemal’in alkışlar arasında cumhurbaşkanı seçildiği, İsmet Paşa’nın ise hükümeti kurmakla görevlendirildiği belirtildi.
Bir diğer Fransız gazetesi Le Temps, Cumhuriyet ilan edilmeden günler önce, 12 Ekim 1923 tarihli sayısında 'Türkiye Cumhuriyeti' başlıklı bir makale yayımlamış ve 'Artık yeni bir dönemin eşiğindeyiz' sözleriyle yaklaşan değişimi öngörmüştü.
Türkiye’nin ilk resmi haber ajansı olan Anadolu Ajansı, 29 Ekim 1923 gecesi Cumhuriyet’in ilanını tüm dünyaya duyurdu. Ajans, hazırladığı Fransızca bülten ile yeni Türk devletinin yönetim biçiminin değiştiğini uluslararası basına geçti.
Bültende, Meclis’te gerçekleşen tarihi oturumun detaylarına ve Mustafa Kemal Paşa’nın Cumhurbaşkanı seçildikten sonra yaptığı ilk konuşmaya yer verildi. Atatürk’ün, 'Türkiye Cumhuriyeti, dünya devletleri arasında hak ettiği yeri eserleriyle ispat edecektir.' sözleri o günün en dikkat çekici satırlarından biri olarak tarihe geçti.
Cumhuriyetin 102. yılında bugün hâlâ aynı gurur, aynı heyecan ve aynı inançla kutluyoruz bu büyük eseri! Yaşasın Cumhuriyet!
Milli mücadele kazanıldı, savaşlar bitti, başarılar, övgüler aldık. Herkes rahatız artık zannederken O çok zorlu bir mücadelenin daha başında olduğunu biliyordu. Yoldaşı İsmet’e ‘Bizi yine büyük bir savaş bekliyor.’ dedi. Cehaletle, yoksullukla, eğitimsizlikle, hastalıklarla savaş ve topyekün memleketi kalkındırma, geliştirme devrimleri… Açtığınız yolda ilerlemeye çalışıyoruz hâlâ. İyi ki vardınız, huzurla uyuyun. 🇹🇷🤍