Emekli olmasına rağmen çalışmaya devam eden milyonlarca kişi, aklındaki kıdem tazminatı sorusuna dair araştırmalara başladı. Son dönemde emeklilerin promosyon haberi gündeme gelince, kıdem tazminatına dair detaylar da merak konusu oldu. Peki kıdem tazminatını kimler alabilir? Emekli çalışanlar tazminat alabilir mi? Emekli kıdem tazminatı alma şartları neler? İşveren ile çalışanlar anlaşmazlıklara neden olan kıdem tazminatını kimler alabilir gelin birlikte bakalım.👇
Emekli olup çalışmaya devam edenlerin normal çalışanlardan pek bir farkı bulunmuyor. Tüm çalışanlar aynı haklara sahip. Emekli çalışanların bu konuda iki farklı seçeneği var:
Emekli maaşlarından kesinti yapılmaz fakat halihazırda çalışılan işyerinden verilen maaştan Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödemesi yapılır.
Çalışanların aylığı kestirilip prim ödemesi yapılması tercih edilebilir. SGDP hem çalışan hem işveren tarafından ödenir. Kamuda çalışanların emekli aylığından kesinti yapılır. Yapılacak kesintinin toplam tutarı %32 oranındadır. Bunun %7.5 kadarı işçiden, %22.5'i işverenden kesilir.
Emekli olduktan sonra çalışan personelden kısa vadeli sigorta kolları primi kesilmez. Bireysel olarak tarımsal faaliyetlerde bulunan, işçi ya da devlet memuru olarak çalışıp emekli olan ve sonra kendi işini kuran, eğitim kurumlarında ücret karşılığında ders veren, vakıf üniversitesinde görev alan çalışanlardan SGDP kesintisi yapılmaz.
1- Emekli olduktan sonra çalıştığı kurumda devam etmek isteyen çalışanlar; işveren ile anlaşarak emekli olmasının ardından, çalıştığı önceki yılların kıdem tazminatını alır ve kıdemini sıfırlayabilir. İşvereni ile yeni bir sözleşme yaparak çalışmayı sürdürür. Ya da emekli olup kıdem tazminatını almadan aynı işyerinde çalışmayı sürdürebilir. Kıdemi sıfırlanmayan çalışan, işten çıkartılırsa; emekli olup da tazminatını aldığı tarih sonrası için yeniden tazminat talep edebilir.
2- Emeklilik dolayısıyla kıdem tazminatı aldıktan sonra, Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeme şekliyle çalışmaya devam eden personel, kendi isteğiyle işten ayrılma istediği takdirde kıdem tazminatı talep etme hakkı yoktur. SGDP ödemek yerine aylığını kestirmeyi tercih edip çalışanlar, kendi isteği ile işten ayrılırsa, kıdem tazminatı isteme hakkı vardır. Aynı zamanda emekli olarak çalışmaya devam eden personelin işten çıkmasına işveren karar verirse, bu da kıdem tazminatı vermesi gerektiği anlamına gelir.
3- Emekli olmasının ardından kıdem tazminatı almadan çalışmayı sürdürenler; sağlık gibi zorunlu durumlardan işten kendi istekleri ile ayrılır ya da işveren tarafından sözleşmesi sonlandırılırsa, işveren hem emeklilik öncesi hem de emeklilik sonrası çalışma süresini hesaplayarak kıdem tazminatı ödemek durumundadır.
4- Emekli olup kıdem tazminatı almadan çalışmayı sürdüren personel, kıdem tazminatı hak edecek herhangi bir durumu olmadan kendi istekleri ile işten ayrıldığı taktirde; Yargıtay'ın kararına göre, '(6.11.2019 tarihli Yargıtay 9. Hukuk Dairesi kararı) çalışanın haklı gerekçe göstermeden işten ayrılması nedeniyle kıdem tazminatını alamayacağına, ancak emeklilikle sona eren ilk döneme ait tazminat ödeneceğine, tazminatında da emekli olduğu tarihteki giydirilmiş ücreti üzerinden ödeneceğine hükmediyor.'.
5- Bir işyerinde çalışmaya devam edildiği esnada emeklilik için gereken süre ve prim günü sayısı dolmuş olmasına rağmen, yaştan dolayı emekli olamayanların kıdem tazminatı durumu farklı. Bu durumdaki vatandaşlar işten ayrılmak şartı ile kıdem tazminatı alabilir. İşe başlama tarihi 8 Eylül 1999 tarihinden önce olup, sigortalı olarak 15 çalışma yılını dolduran ve 3600 prim gün sayısını tamamlayanlar kendi istekleri ile işten ayrılıp kıdem tazminatı alma hakkına sahip.
İlk sigortalı olduğu tarih 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında olanlar, 15 yıl çalışıp 4500 prim gününü doldurduktan sonra kıdem tazminatı alma hakkı kazanır. Veya çalışma hakkına bakılmadan 7000 prim günü dolanlar, kıdem tazminatı alıp işten ayrılabilir.
30 Nisan 2008 - 31 Aralık 2008 tarihleri arası ilk kez sigortalı işe girenler 4600 prim günleri dolduktan sonra kendi istekleri ile işten ayrılıp, kıdem tazminatı alma hakkı kazanabilir.