Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Türkiye Ekonomi Modeli Yeni Adımlar ve Enflasyon Tedbirleri Tanıtım Toplantısı'nda konuştu. Toplantıya video konferans yöntemiyle katılan Cumhurbaşkanı Erdoğan temel gıda ürünlerinde yüzde 8 olan KDV'yi yüzde 1'e indireceklerini ifade etti.
KDV'deki indirimin fiyatlara yansımasını ise ekonomistler yorumladı.
Ekonomistler, Cumhuriyet'e yaptıkları değerlendirmede KDV indirimlerinin yansımasını ve açıklanan paketin etkisi ne yönde olacağını anlattı.
Açıklanan yeni ekonomi paketinin üretici ve tüketiciye olumlu etkisinin olamamakla birlikte fiyat düşüşlerine neden olmayacağını belirten Ekonomist ve maliyeci Prof. Dr. Duran Bülbül, 'AKP iktidara geldiğinden beri bu açıkladığı 24'üncü ekonomi paketi. Bu açıklanan paketin ekonomiye olumlu yansıması asla söz konusu değil. Ekonomi stagflasyona girmiştir. Bir yanda yüksek enflasyon, bir yanda durgunluk. Durgunluğa giren ekonomiyi canlandırma algısı ve çabasıdır. İktidar, zabıta ve müfettiş gönderdiği satıcıyı bu indirimle korumaya almış oluyor. Bu indirim, aracı ve satıcıya yarar' dedi.
Algı yönetiminin fiyatları tekrar yukarı baskılayacağını söyleyen Bülbül, 'Girdi maliyetlerinde ve enerjide indirim olmadığı sürece tüketiciye olumlu bir yansıması olmaz aksine psikolojik etki ve algı yönetimiyle geçici bir süre talep artışı sağlar bu ise fiyatları tekrar yukarı baskılar. Girdi maliyetlerinin yüzde 85'i ithal ve dövize bağlı. Bu durum ithalatçı ve toptancıya ve büyük marketlere yarar tüketiciye olumlu bir yansıması olmaz' ifadelerini kullandı.
Paketin etkisiz bir politika uygulamasını olduğunu vurgulayan Ekonomist Veysel Ulusoy, 'Maliye politikasının en önemli araçlarından birisi vergi oranlarıdır. Vergi oranı temel olarak üretimi, istihdamı ve tüketimi değiştirmek için etkin bir şekilde kullanılır. Bu defa temel gıda ürünlerindeki yüzde 8’lik oran yüzde 1’e indiriliyor. Ama bu etkisiz bir politika uygulamasıdır. Nedeni ise çok açık: KDV’nin fiyatın içinde ve enflasyonun yüksek olduğu bir ülkede böyle bir indirim küçücük bir zamma denk gelmektedir. Dolayısıyla etkili olmayacaktır. İkinci nedeni ise zaten ÜFE ile TÜFE arasındaki farkın çok yüksek olması. Üretici ya da satıcı bu farktan dolayı indirim yapmayacaktır' dedi.
Ulusoy, yeni ekonomi paketi ile yastık altı birikimlerinin finansal sisteme kazandırılacağını ifade eden Bakan Nebati'nin açıklamalarını için ise 'Devlet bununla ne yapacak? Altın stoku ile dış borç alma yeteceğini mi artıracak?' diye sordu.
'Gıda fiyatlarında bir düşüşün olacağını sanmıyorum' diyen Ekonomist Oğuz Demir ise şöyle konuştu:
Bu açıklanan paket bu zamana kadar sanki enflasyon bir sorun değilmiş davranan hükümetin gıda fiyatlarının ne kadar hızlı bir şekilde arttığının kabul ettiğinin göstergesi. Yüzde 8'den yüzde 1'e inen KDV sadece geçici bir çözüm yani bu kalıcı olarak fiyatların aşağıya gelmesini sağlayacak bir çözüm değil. Vergi arttığı için fiyatlar artmıyor, maliyetler arttığı için fiyatlar artıyor. Dolayısıyla başta elektrik, akaryakıt, doğalgaz olmak üzere bu maliyetleri belirleyen birçok unsurda artış devam ediyor. Yakın bir zaman içerisinde elektrik ve doğalgaz faturasındaki artış üreticinin fiyatlarına yansıyacaktı. Şimdi o indirimden ötürü biraz daha sınırlı yansıyacak. Yoksa gıda fiyatlarında bir düşüşün olacağını sanmıyorum sadece gıda fiyatları bir iki ay içerisinde yüzde 5-7 arasında artacakken şimdi yüzde 1-2 civarında artacak.
Manşet enflasyon düşmeyecek ama enflasyonun artış hızı yavaşlayacak. Dolayısıyla kalıcı ve vatandaş rahatlayacak diyebildiğimiz bir çözüm değil. Cumhurbaşkanının talebi olduğu için fiyat etiketlerine geçici olarak göstermelik bir yansıma olacağını düşünüyorum. Bir iki hafta içerisinde bugünkü fiyatlardan daha yüksek bir yere doğru gideceğini tahmin ediyorum.