Merkez Bankası döviz rezervleri ve bilançosu son dönemde ekonomistler tarafından yakından takip ediliyor.
Dolardaki düşüşte Merkez Bankası rolünün büyük olduğunu ise anlatmaya ekonomist kalmadı.
O zaman bakalım, ekonomistler Merkez Bankası'nın yılın son gecesinde kâra geçmesini nasıl açıklıyor?
Katıldığı bir canlı yayında dün akşam eski bankacı, ekonomist Kerim Rota, ilginç bir açıklama yaptı. Yılın son iki gününde Merkez Bankası büyük miktarda döviz sat-al işlemi yaparak, 60 milyar TL zarardan bir anda 70 milyar kâra geçerek, Hazine'ye aktarılabilecek büyük bir meblağ oluşturmuş.
Rota, ekonomist Haluk Bürümcekçi'nin günlük analizinde bu konuya değineceğini belirtti.
Haluk Bürümcekçi, analizlerinde daha önce de Merkez Bankası rezervleri ve arka kapı satışlarına da değinmişti. Gece yarısından sonra yayınlanan analizde, 'Merkez'in toplam rezervlerinin 31 Aralık haftasında 111.0 milyar dolara çıktığını, net rezervlerinin ise 8,3 milyar dolara gerilediğini tahmin ediyorum. Yüklü zarardan yüklü kâra geçiş operasyonu mu?' dedi.
Ekonomist-gazeteci Uğur Gürses ise yine aynı dakikalarda yayınladığı yazısında Merkez Bankası'nın bir gecede nasıl kâra geçtiğini anlatıyordu.
Merkez Bankası'nın Pazartesi yayımlanan yıl sonu analitik bilançosuna göre, bankanın yaklaşık 60 milyar TL kâr yazdığı görülüyor. Oysa 30 Aralık tarihli bilanço vaziyeti, bankanın 70 milyar TL'ye yakın zarar yazacağını gösteriyordu. 130 milyarlık bir 'ters takla' olmuş.
'Merkez Bankası'nın en son zarar ettiği tarihin 2005 olduğunu, bu tarihten itibaren kâr yazdığını ve aralık başındaki verilere göre 2021'de en az 30 milyar TL zarar yazmaya aday olduğunu' söyleyen Uğur Gürses 9 Aralık tarihli yazısında bu durumun 128 milyar dolarla başlayan rezerv sıkıntısının bir sonucu olduğunu belirtiyor ve devam ediyor:
Banka zarar ettiğinde ise ihtiyat akçesinden, o da yetmezse çoğunluk hissedarı olarak Hazine'nin sermaye transferi yapması gerekiyordu. Önceki yıllarda ihtiyat akçeleri de Hazine'ye aktarıldığından yeterince ihtiyat akçesi kalmamıştı.
Eylül ayında başlayan faiz indirimleri ile kurdaki yükselişin banka bilançosunda zarara dönüştüğünü anlatan Gürses, şöyle devam ediyor:
31 Aralık'ta ne yapılmış?
Tam olarak ne yapıldığını bilmiyoruz. Ama sonuç olarak bir gecede, yaklaşık 130 milyar TL'lik ne olduğu bilinmeyen bir kâr yazılıp, zararda olan netice hesabının 60 milyar TL kârda kapatması sağlanmış.
Böyle bir bilanço hareketi hiçbir dönemde görülmüş bir hareket değil.
Şimdi bu bir gecede yaratılan kâr, Hazine'ye temettü olarak aktarılacak.
Böyle bir bilanço hareketi hiçbir dönemde görülmüş bir hareket değil.
Şimdi bu bir gecede yaratılan kâr, Hazine'ye temettü olarak aktarılacak.
Bankanın bilanço dışında taşınan kur zararı ise gelecek bilanço yıllarına ötelenecek. Yıllara yedirilerek eritilecek.
Zararda olan Merkez Bankası, bir gecede hokus pokus ile gerçek bir kâr olmayan bilanço içi kârı bir işlemle kâr zarar hesabına aktararak para basmış oldu.
Normal koşullarda Hazine'nin, bankanın bilançosu dışında taşınan kur zararını karşılaması beklenirken, tersine matbaada para bastırıp temettü alması da tarihe geçecek bir iş olmuş. Zira Merkez Bankası'nın tarihinde böyle bir gecede kâr yazma operasyonu olmadı.
Umarım bu bir gecede olan; zararı kâra çeviren 'taklanın' bir açıklaması vardır da en kısa sürede kamuoyuna bu açıklama yapılır.
Gürses'in yazısı sonrasında Kerim Rota, kur karı ve zararını Ferhat ve Şirin'e benzeterek bu grafikte buluştuklarını belirtti.
Demek ki Merkez Bankası forex'e girse, ABD'nin ayağından donunu alacağız:)