Modern metropolleri tanımlayan gökdelenlerden geçmişte inşa edilen piramitlere ve diğer kalıntılara kadar insanoğlunun izini gezegenin her yerinde görüyoruz. Peki ya bunlar gerçekleşmemiş olsaydı? İnsanoğlunun hiç var olmadığı bir dünyanın nasıl görüneceğini merak ediyorsanız içeriğimize buyurun. 👇
Vahşi doğa el değmemiş yapısını koruyacak, bildiğimiz hayvanlardan daha önce adını duymadıklarımıza kadar çeşit çeşit canlı hâlâ yaşıyor olacaktı. Hayvan çeşitliliği inanılmaz bir seviyede kalacak ve dünya genelindeki bitkilerin sayısı çok daha fazla olacaktı.
Neandertaller gibi soyu tükenmiş akrabalarımız hâlâ varlıklarını sürdürüyor olabilirdi. Elbette onlar da dünyada bazı şeylerin değişmesine neden olurdu. Ama canlıları avlayan ve yaşam alanlarını fütursuzca tahrip eden insanoğlunun olmasa, Dodolardan Tazmanya kaplanlarına kadar pek çok tür bugünlerde varlığını sürdürüyor olacaktı.
Bu oran, 66 milyon yıl önce kuşlar haricindeki dinozorlar da dâhil olmak üzere, dünyadaki hayvanların yaklaşık %80’inin neslini tüketen Kretase-Tersiyer yok oluşundan bu yana bu kadar yüksek olmamıştı. Bir diğer deyişle, gezegene gök taşı gibi çarpan insanoğlu, doğayı ve diğer canlıları yavaş yavaş yok ediyor.
Örneğin, boyutu 3.6 metreye ulaşabilen moalar gibi canlılar hâlâ çayırlarda koşuşturuyor olabilirdi. Ama insanlar Yeni Zelanda’ya ayak bastıktan sonra bu devekuşuna benzeyen canlıların 9 türünün, bunları avlayan Haast kartallarının ve adada bulunan 25 diğer omurgalı hayvan türünün daha neslini tüketti.
Büyük hayvanlar doğa üzerinde büyük etkiye sahip olduğundan, insansız bir dünya nasıl olurdu sorusuna verilen cevaplarda büyük bir yere sahipler. Son birkaç bin yıl içerisinde yok olan büyük memelilerin bu makus talihinde insanların rolü büyük.
2015’te yapılan bir çalışmada, insanların olmadığı bir Dünya’nın ekosisteminin, günümüzde Afrika’da bulunan Serengeti’ye benzeyeceği öne sürüldü. Yani filler, gergedanlar ve aslanlar dâhil bugün Afrika’da bulunan hayvan, nesli tükenenlerle birlikte Avrupa’nın her köşesinde görülebilir olacaktı. Tabii Afrika aslanı yerine yaklaşık 12.000 yıl önceye kadar Avrupa’da yaşayan mağara aslanları var olacaktı. Aynı şekilde fillerin akrabaları ve devasa ayılar da yaşıyor olacaktı.
Yani gerektiğinde en yukarıdaki dallardaki taze yaprakları yemek için ağaçları devirmekten çekilmezler. Büyük memelilerin sayısının oldukça fazla olduğu bir dünyada, ağaçlık bitki örtüsü oranında azalma görülmesi çok olası.
Pleistosen’in son buzul çağında (2.6 milyon yıl önceden 11.700 yıl önceye kadarki dönem) dünyamız megafauna açısından zengindi. Ancak buz çağı sona erdikten sonraki bin yılda bu canlıların çoğu yok oldu. Bilim insanları geçtiğimiz yüzyılda bu canlıların can vermesinin ana nedeninin doğal iklim değişikliği mi yoksa aşırı avlanma gibi insan faaliyetleri mi olduğunu tartıştı.
Çalışmaya göre yünlü mamutlar gibi megafaunaların nesli iklim değişikliği yüzünden tükendi. Zira yedikleri bitkiler, havanın ısınması sonucu oluşan iklim koşullarında hayatta kalamadı. Elbette insanlar da mamutları avladı. Bazı bilim insanları kimi mamutların iklim değişikliği sonrasında da yaşamını sürdürdüğünü, insanlar olmasaydı günümüzde hâlâ hayatta olabileceklerini düşünüyor.
Bilim insanları günümüzdeki büyük hayvanları yemek ve dışkılama yoluyla tohum ve besin maddelerini nasıl bir yerden başka yere taşıdığını inceliyor. Megafaunaların neslinin tükenmesiyle yaşam için kritik olan fosfor, kalsiyum ve magnezyum gibi elementlerin mevcudiyeti %90’dan fazla azaldı. Araştırmacılara göre insanlar olmasaydı bu elementler dünya üzerinde eşit bir dağılıma sahip olacaktı. Yani ekosistemler daha üretken, topraklar daha verimli olacaktı.
Bundan ötürü bu alanlar zamanla vahşi doğadaki topraklara kıyasla verimsizleşti. Verimliliğin yüksek olması, bitkilerin kaynaklarını meyve ve çiçeklerine daha fazla tahsis etmesi, bu da dünyanın daha canlı görünüp daha fazla hayvanı besleyebilmesi anlamına geliyor. Toprakların verimsizleşmesinde iklimin farklılaşmasının da etkisi olabilir ama megafaunanın iklimde ne tür değişikliklere neden olduğunu söylemek mümkün değil.
Fosil yakıt yakılması gibi faaliyetlerin neden olduğu küresel ısınma aracılığıyla 20. yüzyılın başından bu yana Dünya’nın sıcaklığını ortalama 1 santigrat derece artırdık. Biz olmasaydık dünya daha serin olacaktı. Ayrıca 2016’da yapılan bir çalışma, insanlar yüzünden bir sonraki buzul çağının en az 100.000 yıl ertelenebileceğini ortaya koydu. Biz olmasaydık bu buzul çağı günümüzden en az 50.000 yıl sonra başlayacaktı.
Biz olmasaydık Neandertal akrabalarımız çok daha başka yerlere gelebilirdi. Bilim insanları yaklaşık 40.000 yıl önce Neandertal soyunu tüketenin ne olduğundan emin olmasalar da, Homo sapiens ile çiftleşenlerin DNA’larının bir kısmı bazı soydaşlarımızda varlığını sürdürüyor. Neandertaller muhtemelen birden çok nedenden ötürü yok oldu ama her zamanki gibi baş şüpheliler biziz.
İnsanoğlu 45.000 ila 50.000 yıl önce Neandertallerin yaşadığı Avrupa’ya göçmeseydi muhtemelen hâlâ hayatta olacaklardı. Neandertaller, modern insanlara benzer şekilde karmaşık yaşamlar sürdürüyordu, fakat iklim değişiklikleriyle baş etmekte zorlandılar ve sayıları nispeten az olduğundan genetik çeşitlikleri düşüktü. Bu durum, akrabaları ile çiftleştikleri ve hastalıklarla boğuştukları anlamına geliyor ki bu, hiçbir tür için iyi haber değildir. Kısacası zaten zor durumdaydılar, insanlar da gelip son darbeyi vurdu.
Görünüş olarak modern insanlardan çok Neandertallere benzeyen Denisovalılar, devasa azı dişleriyle Neandertallerden ayırt ediliyor. 2012’de yayımlanan bir çalışmaya göre, Yeni Gine gibi Okyanusya’daki adalarda Denisovalı DNA’sının bulunması, insanoğluyla iç içe yaşadıklarını kanıtlıyor.
Sibirya’da bir Denisovalı-Neandertal melezinin fosilleşmiş kalıntıları bu durumu doğruladı. Ayrıca Fosiller, Denisovalıların Neandertallerden daha geniş bir coğrafyada yaşadığını gösteriyor. Neandertallere kıyasla daha farklı iklimlere adapte olmalarına ek olarak, muhtemelen genetik çeşitlilikleri de Neandertallerinkinden daha genişti. Yani hayatta kalma olasılıkları Neandertallere kıyasla daha fazlaydı.
Son buzul çağı sona erdiğinde insanoğlu gibi avcı-toplayıcı hayatı bırakıp tarıma geçmeleri ve bizimkine benzer bir yol çizmeleri olasıydı. Ayrıca evrim aracılığıyla olası entelektüel eksikliklerini gidererek bugünküne benzer bir dünya yaratabilirlerdi. Yani yaptığımız tüm hataları yapmış olabilirler, küresel ısınmaya sebep olabilirlerdi… Kim bilir?