Yıl 1815, Londra...
10 Aralık’ta şair bir baba ile matematik sevdalısı bir annenin kız çocuğu dünyaya geliyor ve adını “Ada” koyuyorlar, bundan yaklaşık 160 yıl sonra geliştirilecek olan nesne yönelimli ilk programlama dillerinden birine, kızlarının isminin verileceğinden habersiz olarak...
Bilenler bilir; bilmeyenleri bilgisayar programcılığının temelini atan kadınla tanıştıralım: Ada Lovelace
Annesi tarafından henüz bebek sayılırken babasından uzaklaştırıldığı, kendisi 8 yaşındayken vefat eden babasını ömrü boyunca görmeden yaşadığı söylenir.
Adeta bilimi bir şiir gibi işledi, sanatı teknolojiye kattı. Üstelik tüm bunları, kadınların bilimsel tartışmalara katılmalarına izin verilmediği ve akademik yayın yapmalarının uygunsuz bulunduğu bir çağda gerçekleştiriyordu...
Annesi onun matematik, kimya ve fizik eğitimi alması için çok çaba göstermişti.
17 yaşındayken, mekanik bir hesap makinesi tasarlamış olan Cambridge Üniversitesi matematik profesörlerinden Charles Babbage ile tanıştı.
Ada, Charles Babbage'in makinesi üzerine yazılmış Fransızca bir makaleyi İngilizce’ye çevirerek kendisine göndermişti. Babbage bu çalışmayı çok beğenmiş, kendisinden, makaleye kendi notlarını da eklemesini istemişti. Ada’nın notları oldukça kapsamlı ve ayrıntılıydı. Öyle ki gönderdiği notlar, orijinal makalenin üç katı uzunluğundaydı.
Ada, makinenin belli ve sonlu sayıda adımdan oluşan bir plan kullanarak Bernoulli sayılarını nasıl hesaplayabileceğini tarif ediyordu.
İşte bu notlar, tarihteki ilk bilgisayar algoritması ve ilk bilgisayar programı olarak kabul edilir.
1843’te yayınladığı bir makalede, böyle bir makinenin uygun programlanması halinde, karmaşık matematik problemlerini çözmek, müzik bestelemek ve grafik çıkarmak için kullanılabileceğini öngördü.
Bugün kullandığımız PC, tablet, akıllı telefon gibi cihazlara baktığımızda Ada’nın geleceği gördüğünü söylemek çok da yanlış olmaz.
O da yalnızca adının baş harflerini yazdırdı. Bunun sonucunda, birçok başka bilim kadınının başına gelen onun da başına geldi ve bir matematikçi olarak yaptığı çalışmalar büyük ölçüde unutuldu gitti.
Baron William King'le 1835 yılında evlenen Ada, özel hayat ve iş hayatını ayıramayarak kendisini bilime adamıştı.
İlerleyen dönemde madde bağımlılığına yakalanan, yoksunluk ve davranış bozukluğu sendromları gösteren Ada, 1852'de rahim kanserinden öldü.
Ada'nın sağlığının genç yaşta kötüye gitmesi, ve sahip olduğu potansiyelden bilim dünyasının bu kadar erken mahrum kalması çok üzücüdür.
Hedy Lamarr (kablosuz internet, bluetooth ve GPS’in mucidi), Top Secret Rosies (2. Dünya Savaşı’nın kadın bilgisayar programcıları) ve Grace Hopper (ilk derleyiciyi geliştiren; COBOL programlama dilinin geliştiricilerinden ve “debugging” olarak bilinen programı hatalardan temizleme konseptinin ilk kullanıcılarından).
Anita Borg, Danese Cooper, Laura Thomson, Marissa Mayer gibi.
Örneğin 2014 yılı rakamlarına göre, aralarında Facebook, Google, Twitter, Apple gibi şirketlerin de bulunduğu Silikon Vadisi firmalarındaki çalışanların yüzde 70’i erkek.
Peki bilgisayar biliminde kadınlar bu derece önemli bir yere sahipken, neden şimdi kadın yazılımcıların sayısı erkeklere oranla oldukça az?
Evdeki PC’yi ise, genellikle erkekler kullanıyordu. Hatta Amiga 500, Commodore 64 gibi kişisel bilgisayarlar, çoğu kez erkek çocuklara 'oyuncak' olarak alınıyordu.
Yani “stereotip” olarak da, aile kültüründe “kız çocuklar, teknik-yoğun erkek dünyasında yoktur” anlayışı vardı ve kız öğrenciler bilgisayara yönlendirilmiyorlardı.
Bilgisayarla çok önce tanışan erkeklerin çoğu, programlamanın / kodlamanın en azından ne olduğu hakkında fikir sahibiyken, kız öğrencilerde bu söz konusu değildi. Dolayısıyla kız öğrenciler geriden başlamak durumunda kaldı. Daha çok çalışmaları gerekti. Ve hatta belki bu durum, cesaretlerini ve motivasyonlarını da kırdı.
Tarih, bize bunun tam tersini gösteriyor.
Kadın öğrencilerin motivasyon ve ilerleme cesaretlerini arttırıcı bir eğitim anlayışını dünya genelinde yaygınlaştırmak, anlamlı ve desteklenmesi gereken bir yaklaşım olur.
2009 yılından beri kutlanan Ada Lovelace Günü, tüm teknoloji ve bilim alanında çalışan ve başarı gösteren kadınları kutlamayı, birbirleriyle tanıştırarak yetişmekte olan nesillere ilham olmayı ve cesaretlendirmeyi hedefler.
Harvard Business Review Türkiye
Tabi her yerde geçerli değil ama kadınlar yazılımcı olamaz demek kadınlar oyuncu olamaz anlamına da geliyor.Lanet olsun böyle düşünce sistemine.
Kadınlar yazılımcı olur olmasına da, piyasada yazılımcıların ağırlıkla erkek olmasının sebebi, çalışma şartlarının görüldüğünden daha ağır olması. Bende aslında yazılım üzerine eğitim almış olmama rağmen grafikerlik yapmayı tercih eden biriyim :) Çalıştığım şirketlerde erkek yazılımcıları görüyorum, ne geceleri var ne gündüzleri. Biz bu duruma ayak uyduramıyoruz. Evleniyoruz, çoluk çocuk. Yemek, temizlik bulaşık ütü.... Hadi bekar olsam nolacak? Gece 2 de işten çıkmaya g.t ister bizim mahallede. Ee işveren de daha uzun süre sömürebileceği alternatifi tercih ediyor. Dışarıdan bakıldığında bütün gün oturuyorlar, iki tık tık bir çıt çıt. Ama işin aslı öyle değil ne yazık ki, keşke o kadar kolay olsa.
Böyle kadınları görmek güzel. İyiki de kendini zengin kocaya değil bilime ve sanata adamış. Ama kahrolası toplumsal baskı! Muhtemelen istemediği bi evlilik yapıp gencecik yaşta kansere yakalanmış. Yazık olmuş.