Atom çağı, 1945’te ABD’nin New Mexico çölünde yaptığı Trinity testiyle başladı. Ardından nükleer güç dünyanın farklı yerlerinde izler bıraktı. Bombalanan şehirler, felaketlerle terk edilen kasabalar ve yer altında gizlenen dev tesisler bugün hala ürkütücü bir şekilde ayakta. Bu yerler, nükleer turizm adıyla da bilinen gezilerin rotalarını oluşturuyor.
İşte dünyanın en ürkütücü 12 nükleer noktası.
6 Ağustos 1945’te Hiroşima’ya atılan atom bombası, tarihin ilk savaş amaçlı nükleer saldırısı oldu. Şehirde yaklaşık 135 bin kişi hayatını kaybetti ve 5 mil karelik alandaki neredeyse tüm yapılar yıkıldı.
Buna rağmen taş ve çelikten yapılmış bir sergi salonu ayakta kaldı. Bugün “Genbaku Dome” adıyla anılan bu yapı, Hiroşima Barış Anıtı Parkı’nın merkezinde yer alıyor. Yıkıntılarıyla olduğu gibi korunan bu bina, insanlığın gördüğü en yıkıcı felaketlerden birinin kalıcı sembolü olarak ziyaretçilerin karşısına çıkıyor.
26 Nisan 1986’da patlayan Çernobil Nükleer Santrali, tarihin en büyük nükleer kazasına yol açtı. Patlamayla birlikte yüzbinlerce kişi bölgeden tahliye edildi. Çevresi hala yüksek seviyede radyasyon içerdiği için yaşamaya uygun değil.
Ancak rehberli turlar düzenleniyor. En çok dikkat çeken yer ise santral işçilerinin aileleriyle yaşadığı Pripyat şehri. Okullarda oyuncaklar, hastanelerde tıbbi aletler ve lunaparkta hiç açılmamış dönme dolap hala duruyor.
Soğuk Savaş döneminde Amerika’da 54 Titan II füze üssü bulunuyordu. 1987’de program sona erdirildi ve bugün yalnızca Arizona’daki üs ayakta. Yeraltındaki dev füze silosu, 31 metre uzunluğundaki Titan II füzesiyle birlikte müzeye dönüştürüldü. Ziyaretçiler hem füzeyi hem de 24 saat görev yapan askerlerin yer altında nasıl yaşadığını görebiliyor.
1965’te kapatılan Titan I üssü, su pompalarının durdurulmasıyla zaman içinde tamamen dolmaya başladı. Bugün 30 metreyi aşan derinliğiyle dalgıçların en ürkütücü keşif noktalarından biri haline geldi.
Dalgıçlar paslanmış merdivenlerden geçiyor, karanlık tünelleri aşıyor ve su altında kalan dev yayları, bozuk asansörleri ve boru hatlarını el feneriyle aydınlatarak inceliyor. Girmek için bile özel sertifika gerektiren bu dalış, yalnızca en cesurların deneyebileceği türden.
Sovyetler Birliği, hizmet dışı kalan nükleer denizaltıları söküp güvenli şekilde imha etmek yerine Barents Denizi’ne batırdı. Bugün Olenya Körfezi’nde yüzlerce denizaltı gövdesi ve binlerce radyoaktif atık konteyneri bulunuyor. Hatta hala yakıt dolu reaktörlere sahip batıklar bile var. Çevre örgütleri, denizin dibinde Hiroşima’ya atılan bombanın altı katı büyüklüğünde radyasyon bulunduğunu söylüyor.
6 Temmuz 1962’de Nevada Çölü’nde 200 metre derinliğe gömülen bir nükleer bomba patlatıldı. Ortaya çıkan Sedan Krateri, 390 metre genişliğinde ve 100 metre derinliğinde devasa bir çukur oluşturdu. Bugün hala çölün ortasında duran bu krater, Amerika’da insan eliyle yapılmış en büyük çukur olma özelliğini taşıyor. Ziyaretçiler için bir gözlem platformu da var.
ABD hükümeti 1950’lerde nükleer testlerin etkisini ölçmek için çölde sahte kasabalar kurdu. Bu kasabalara mobilyalı evler, yiyecekler ve hatta mankenler yerleştirildi. Bombalar patlatıldığında bazı yapılar tamamen yok oldu, bazıları ise kısmen ayakta kaldı. Bugün çölün ortasında hala duran tuğla evler, paramparça bankalar ve iskelet halinde duran Japon tarzı ahşap evler, nükleer testlerin ürkütücü kalıntıları arasında.
1958’de lüks bir otelin altına gizlice inşa edilen bu dev sığınak, Kongre üyelerini nükleer saldırı durumunda korumak için planlandı. İçinde 1100 kişilik yatakhaneler, yiyecek depoları ve geniş koridorlar vardı. 1992’de varlığı açığa çıkınca kapatıldı. Bugün ziyaretçiler bu sığınağın karanlık ve klostrofobik koridorlarını gezebiliyor.
Almanya’da 1962’de başlayan proje, 3000 kişiyi koruyacak kapasitedeydi. Dağların altına 17 kilometrelik tünel ağı kazıldı. Sığınak, Soğuk Savaş döneminde hükümetin en gizli planlarından biri olarak kabul edildi. Bugün turistik ziyaretlere açık. Kimi turlar, ışıkların tamamen kapatıldığı ve ziyaretçilerin sadece el feneriyle ilerlediği şekilde düzenleniyor.
ABD’nin Pasifik’te yaptığı 43 nükleer testin ardından radyoaktif atıklar Runit Adası’na gömüldü. 350 metre genişliğinde beton bir kubbe inşa edilerek milyonlarca metreküp atık burada saklandı. Ancak zamanla kubbede çatlaklar oluştu. Bilim insanları, yükselen deniz seviyesiyle birlikte bu atıkların okyanusa karışma tehlikesine dikkat çekiyor. Yerel halkın “Mezar” dediği kubbe, nükleer çağın en karanlık miraslarından biri.
1975’te yapımına başlanan santral, Çernobil faciasından sonra güvenlik endişeleri nedeniyle durduruldu. Hiç reaktör kurulmadığı için radyasyon riski yok ama dev beton yapılar terk edildiği için çürüyüp paslandı. Bugün boş koridorları, yıkık binaları ve ürkütücü sessizliğiyle adeta bir hayalet yapıyı andırıyor.
Çin’in 1960’larda başlattığı proje, yeraltında nükleer silah üretim tesisi kurmayı hedefliyordu. 1984’te iptal edildi ama geride devasa mağaralar kaldı. 20 kat yüksekliğe ulaşan boşluklar ve yaklaşık 21 kilometre uzunluğundaki tüneller Guinness Rekorlar Kitabı’na en büyük insan yapımı mağara olarak girdi. Bugün neon ışıklarla aydınlatılarak turizme açılan bu tesis, Çin’in Soğuk Savaş yıllarındaki gizli planlarının izlerini taşıyor.
Nükleer tehlike ile bilimin içine ettiniz. Dünya’yı yok etmeden de duracağa benzemiyorsunuz. Hep de ABD, Sovyet-Rusya ve Çin Cidden belasınız.
pripyat turları da muhteşem oluyor. önceden kaçak turlar düzenleniyordu. şimdi legal turlara başladılar.