Bir zamanlar dünyanın en büyük dördüncü gölü olan Aral Gölü tamamen kurumuş durumda. Bundan henüz 14 yıl önce, şu an yalnızca kum ve tuz olan yerde kocaman bir su birikintisi vardı. Bu devasa gölün 14 yıllık bir süre içerisinde kuruyup yok olması, bizlere geleceğimiz hakkında ciddi kaygılar yaşatıyor. İnsanlık kendisine hayat veren doğa ile birlikte yaşamayı ne zaman öğrenebilecek?
Uydu görüntülerinin gösterdiğine göre Aral Gölü modern tarih boyunca ilk kez tamamen kurudu. Konuyla ilgilenen bilim insanları, Aral Gölü'nün en az 600 yıl boyunca kuru kalacağına inandıklarını söylediler.
Aral Gölü'nün havzası çevresinde 60 milyondan fazla insan yaşıyor. Aral Gölü'nde yürütülen balıkçılık zaten geçtiğimiz yıllarda gölün küçülmesiyle büyük bir darbe almıştı. Günümüzde Aral Gölü ölü gemilerin yattığı bir mezarlık gibi görünüyor.
Eskiden suyun olduğu yerde şu anda tuz yığınları bulunuyor. Tahminlere göre ekmeğini bu gölden elde eden 60.000 insan işsiz kalmış durumda.
Bölgede bulunan iki nehir, Seyhun ve Ceyhun, 1950'li yıllarda Sovyetler Birliği tarafından tersine çevrilmişti. Bu sayede Özbekistan ve Türkmenistan'da bulunan pamuk tarlaları için sulama imkanı yaratılmış oldu. Fakat bu tarihten itibaren Aral Gölü küçülmeye başladı. Yağış yetersizliği de üstüne eklenince Aral Gölü 14 yıl içerisinde tamamen kurudu.
Sovyetler'in uygulamasından sonra Aral Gölü sularında seviye düşüşü yaşanmaya başladı. Bu nedenle göl içerisinde bulunan tuz/su oranında tuz gittikçe yükselmekteydi. Göl küçüldükçe sulardan arta kalan tuzlar etraftaki toprağa yayılmaya başladı ve toprak, sağlıklı kalabilmek için daha fazla neme ihtiyaç duydu.
Aral'ın su seviyesindeki düşüş bölge iklimini de etkiledi. Artık yazlar daha sıcak hale gelmişti ve eskiden bölgede yetişen bazı bitkiler artık yetişmiyordu.
1987 yılında Aral Gölü kuzey Aral ve güney Aral olmak üzere ikiye bölündü. 1995 yılında inşa edilen bir barajla iki bölümün ayrı kalması sağlandı. Seyhun Nehri üzerinde bir takım çalışmalar yürütülerek, kuzey Aral'a su akışında bir sorun yaşanmasının önüne geçilmeye çalışıldı. Çalışmalar başarıya ulaşmıştı, kuzey Aral'ın sularında yükselme meydana gelmişti.
Fakat güney Aral Gölü kaybolmuştu. 2014 yılında uydudan çekilen görüntüler bu acı gerçeği gözler önüne seriyor.
14 yıl önce bu göl işte böyle görünüyordu. Siyah çizgi gölün 1960 yılındaki seviyesini gösteriyor.
2010 yılına gelindiğinde gölün suları artık neredeyse kaybolmak üzereydi.
2011 yılında gölün yok olmak üzere olduğu anlaşıldı fakat iş işten geçmişti.
Gölden geriye kalan yüksek tuz oranına sahip toprak çevre insanları için bir tehdit oluşturuyordu. Artan hava kirliliği bölgede ciddi bir sorun haline geliyor. Aral havzasında yaşayan insanlarda kanser, anemi, böbrek hastalığı ve solunum hastalıkları oranı artmış durumda.
Ekolojistlerin söylediğine göre, Aral Gölü'nün başına gelenler insanlık tarihinde doğaya yapılmış en büyük zararlardan bir tanesi ve sonuçları ilerleyen yıllarda daha da ağır olacak. Aral Gölü'nün gemileri artık yalnızca toprak üzerinde oturabiliyor.