Kimi zaman bir yapıyı incelediğinizde mimarın aklından geçen kullanım alanlarını anlamak biraz zor olabilir. Her kültürün, iklimin ihtiyaçlarına göre tasarımların değişebileceği de göz önüne alınınca, aklınızın karışması çok da garip değil.
Gelin dünyanın çeşitli ülkelerinde karşılaşılan farklı mimari özelliklere bir göz atalım:
20. yüzyılın başlarında Avrupa'da ikili kullanımlık radyatörler popülerdi. Bu radyatörler insanların yemeklerini ısıtlamalarına ve kıyafetlerini kurutmalarına yardımcı oluyordu. Günümüzde ise bu 'kutular' neredeyse hiçbir yerde bulunmuyor, çünkü yerlerini modern teknoloji almış durumda. Günümüzde evler sıcak su ve buharla sağlanan aşırı enerji kullanan yöntemler yerine elektrikle ısınıyor.
60'larda inşa edilen ve Ruslar'ın 'Khrushchev Evleri' dediği bu evlerde mevsimlik buzdolapları bulunur. Evlerin kalın duvarları, mimarların ev sahiplerinin kış günlerinde kolay bozulur ve konserve ürünleri saklaması için bir niş tasarlamasına olanak sağlamıştır.
Büyük Britanya'daki kapalı pencereler kanunların bir kültürü ne kadar şaşırtıcı şekilde etkileyebileceğini kanıtlar nitelikte. 17. yüzyılda Britanyalılar ve İskoçlar evlerindeki her pencere başına para ödüyorlardı. Bu yüzden sadece zengin insanlar büyük pencelerin camdan olmasını karşılayabiliyordu. Öyle ki bu durum modern zamanlarda yatlar ve özel jetlere sahip olmakla aynı bile sayılabilir. Bunun tek nedeni ise zamanında cam elde etmenin oldukça zor ve pahalı olmasıydı.
İnsanlar vergi ödemek istemedikleri için pencerelerini tuğlalarla kapattılar. Fakir olan insanlar ise hiç pencereleri olmadan karanlıkta yaşadılar.
Stockholm'de bazı binaların kapılarının üzerinde anka kuşu sembolü asılıdır. Bu madalyonlar 18. yüzyılda bir servet değerindeydi. Bu madalyonun asılmaya başlamasının nedeni ise eski şehirde evlerin birbirine çok yakın inşa edilmesiydi. Öyle ki, yangın çıktığı anda bütün bölgenin yok olma ihtimali oluyordu. Bu yüzden itfaiyeciler öncelikle kapısında bu madalyonun bulunduğu evleri söndürürken, fakir insanların oturduğu evler yangın içinde sıralarını beklerdi.
Anka kuşu madalyonları yangın sigortası gibiydi. Zamanında bu madalyonları satan itfaiye şirketi günümüzde halen açıktır.
Wiesbaden, Almanya'daki bu insan deliği çok gizemli görünse de, aslında sadece Salzbach kanalının zindanına bir giriş sağlıyor. Zamanında kanal olarak kullanılan bu yapı şimdi turlar için kullanılıyor.
Vahşi Batı'da saygı gören her barın en belirgin özelliği iki tarafa da açılabilen kapıları olmasıdır. İlk bakışta bu hiç pratik görünmese de, aslında bu kapıların gayet net amaçları bulunmakta.
Bu amaçlardan ilki havalandırma. İkincisi ise dinsel bir kaynağa dayanıyor: Barların içinde yaşanan 'ahlaksızlıkların' dışarıdaki dindar halk tarafından görülmemesi. Ayrıca bu kapılar barın içindeki ışığın oldukça uzaktan görülmesine yardımcı olarak, uzaktaki insanların barın açık olduğunu anlamasına yardımcı oluyordu. Diğer bir neden ise daha çok reklam amaçlı: Adına 'yarasa kanadı' denen bu kapılar sayesinde barlar tabela olmadan da tanınabiliyordu.
Çöplerden çabucak kurtulmaya yarayan bu araç ilk kez Vladivostok'taki bir ev için 1938 yılında tasarlanmış. İlk başlarda evlerin içinde olan bölmeler, daha sonra hijyen amaçlı her katın merkezine yerleştirilmiş. Fakat bu da çok yardımcı olmamış. Günümüzde apartman sakinleri bu çöp kanallarının neden olduğu hijyenik olmayan koşullardan dolayı kanalların kaynakla kapatılması için hizmet alıyorlar.
Bulgaristan ve Karadağ'da odaların iç tarafına pervaz inşa etmek alışılmış bir durum değil. Bu durum Bulgaristan'a iş için taşınan insanlara çok pratik gelmeyebilir fakat bunun nedeni Bulgaristan ve Karadağ'daki evlerin duvarlarının iklim nedeniyle çok ince olmasıdır ve bu yüzden pervaz inşa etmek için pek de yer kalmaz. Hatta Karadağ dilinde pervaz için bir kelime bulunmaz bile.
Banyo ile mutfak arasındaki pencere de yine Khrushchev Evleri'nin bir özelliği. Bu evlerde yaşayan insanlar uzun yllar boyunca bu pencerelerin amacını merak etmişlerdi. Öncelikle, bu pencere görsel olarak alanı genişletir, normal bir banyo paneliyse oldukça küçüktür. İkinci neden ise bu pencerenin fazladan ışık sağlamasıdır. Bu mimari çözüm yeni evlerde kullanılmamakta.
Eski Britanya evlerinin banyolarında halen ipli ışık düğmeleri kullanılmakta. Bu tasarım nem ve elektriğin iyi bir birleşim olmaması nedeniyle güvenlik amaçlı yapılmış. Bu yüzden elektrik çarpmasından korkmaları nedeniyle normal düğmeler banyolarda kullanılmamıştır. Tabii normal olanlar banyo dışına yerleştirilebilecek olsa da, bu insanlar bu yolu tercih etmemişler. Sonuç olarak ipli ışık düğmeleri bu evlerin bir parçası haline gelmiş.
Modern dünyada süt almak uğraştırıcı olmasa da, 20. yüzyılın ortalarına kadar sütü evlerimize sütçüler getiriyordu. Bazı evlerdeki duvarlar ise bunun adeta kanıtı. Zamanında sütçüler bu kapıları açar ve duvarların arasına süt şişelerini bırakırdı.
Çapraz pencereler Vermont'taki eski evlerin bir özelliği. Peki onlara neden 'cadı' penceresi deniyor? Eski bir efsaneye göre, bilinmeyen nedenlerden dolayı cadılar uçan süpürgeleri ile çapraz pencelerden içeri giremiyorlardı.
Fakat bu durumun daha gerçekçi bir açıklaması da bulunmakta: Çatı katlarında normal pencerelerin nereye yerleştirileceğine karar vermek zor bir konudur, fakat ihtiyaçları olan ışık ve havalandırma için bir yolunu bulmak zorunda olan insanlar pencereleri 45 derece çevirerek sorunu çözmüşlerdir.
Avlular Rusya'nın kuzeydeki başkentinin bir sembolüdür. Peki bu avluları inşa etme fikri kimden çıkmış , biliyor musunuz? Efsanelerden birine göre binaların Hollanda stilinde inşa edilmesi Büyük Peter'in bir fikriydi, böylece eski evler her yönden güzel görünecekti.
Başka bir versiyona göre ise avluların inşasının nedeni yeraltı sularıydı. Toprağı inşaat için hazırlamak çok maliyetli olduğu için, toprağın her ayağı bir bina içn kullanılıyordu. Başka bir neden ise mülkün fiyatı ile alakalıydı. Şehre ülkenin her yerinden birçok insan gelmekteydi ve her birinin yaşayacak yere ihtiyacı vardı. Bu yüzden bu çok katlı bahçeli evler ortaya çıktı.
Amerika'daki gider sistemleri başka yerde yaşayanları biraz korkutabilir. Tuvaletin suyla dolu olduğu gerçeği giderin tıkandığını düşünmenize neden oluyor. Fakat bu doğru değil. Suyun seviyesinin yüksek olması, tuvaletin duvarlarının kirlenmesi riskini azaltıyor. Bu da Amerikalıların tuvaletleri çok sık fırçalamasına gerek kalmamasını sağlıyor.
7 numaralı çöp kanalı Türkiye'deki birçok yerde mevcut.