Dünyanın Çeşitli Yerlerinde Anlatılan 13 Yaratılış Efsanesi

24.09.2022 - 17:42

Hepimiz dünyanın çeşitli yaratılış hikayelerine sahip olduğunu biliyoruz. Birkaç tanesini çok iyi bilsek de bilmediğimiz birçok yaratılış hikayesi mevcut. Uygarlığın ilk günlerinden itibaren insanlık evrenin başlangıcı üzerine çeşitli teoriler üretmiştir. Sözlü gelenek, bu teorilerin bize ulaşmalarını sağlamış ve bizim bugün bildiğimiz efsanelerin günümüze kadar taşınmasına yardımcı olmuştur. Her coğrafyanın farklı efsanesi olmasına rağmen birçoğunun ortak noktalara sahip olması da şaşırtıcıdır. Dünyanın çeşitli yerlerinden yaratılış efsanelerini sizler için derledik. Gelin birlikte bakalım!

1. Väinämöinen

Väinämöinen; güçlü ve sihirli bir sese sahip olan, Fin mitolojisinde sihirli güçleri olduğu iddia edilen yarı tanrı bir şamandır. Efsaneye göre ilk başta yalnızca ilkel sular ve gökyüzü varmış. Gökyüzünün ise İlmatar isminde bir kızı. İlmatar bir gün suya girmiş ve hamile kalmış. İlmatar sularda çok uzun süreler boyunca hamile kalmış ve doğum yapamamış. Günlerden birinde altın gözlü bir ördek dinlenme yeri ararken uçup İlmatar'ın dizine konmuş. Bu ördek yumurtalarını İlmatar'ın dizine bırakmış. Kuş yumurtalarını kuluçkaya yatırırken İlmatar'ın dizi ısındıkça ısınmış ve sonunda dayanamayarak bacağını hareket ettirmiş. Bunun sonucunda yumurtalar suya düşmüş ve parçalanmışlar. Suya düşen yumurtalardan birinin alt kısmından toprak, birinin üst kısmından ise gökyüzü oluşmuş. Yumurta beyazları aya ve yıldızlara dönüşürken yumurtanın sarısı ise güneşe dönüşmüş.

İlmatar, sularda yüzmeye devam etmiş ve onun ayak izleri balık havuzşları haline gelmiş. Bunun sonucunda kara hatları belirlenmiş. Daha sonra İlmatar, Väinämöinen'i doğurmuş. Väinämöinen, arazi bulana kadar yüzmüş ve yüzmüş. Ancak tüm araziler çorakmış. Bir zaman sonra ise Sampsa Pellervoinen ile

karaya hayat yaymış.

2. Yoruba

Yoruba, Nijerya'nın en büyük etnik topluluğudur. Bu efsaneye göre insanlar yaratılmadan önce bütün yaşam gökyüzündeymiş. O zamanlar gökyüzünde Orisha denen varlıklar yaşarmış. Orisha denen varlıklarla birlikte yaşayan Olorun ise bu varlıklar arasında en güçlüsüymüş. Olorun'un çocuğu Obtala, babasından suların arasında katı toprak yaratmak için izin istemiş. Olorun ise bu izni oğluna vermiş.

Obtala, aldığı bu izin üzerine suların üzerine inebilmek için Orisha'lara altın bir zincir yaptırmış. Bundan sonra aşağı inmiş ve yeri yaratmış. Yarattığı yere ise lfe adını vermiş. Bunun ardından Olorun'un yardımı ile Lfe adını verdiği yerin içine ateş yakmış. Bu sayede ise ilk insan oluşmuş.

3. Moğol

Moğolların yaratılış efsanesine göre dünyayı yaratan bilge kişi Udan'dır. Udan, 500 yaşına kadar yaratılmamış bir dünyada yaşamış bir bilgeymiş. Daha sonra Udan, 1000 yaşına gelmiş ve göğü ile yeri birbirinden ayırmış. Bunun sonucunda Udan, dokuz katlı bir gökyüzü, dokuz katlı bir yeryüzü ve dokuz nehir yaratılmış. Tüm bunların ardından ise insanlık çamurdan yaratılmıştır.

Moğol efsanesine göre bütün insanlar bu ilk yaratılandan oluşmuştur.

4. Avustralya Aborjinleri

Avustralya yerli halkı, dünyadaki her şey uykudayken tüm ruhların babasının uyandığına ve güneş anayı uyandırdığına inanıyorlar. Bu efsaneye göre, tüm ruhların babası güneş anaya aşağı inmesini ve dünyaya ruh vermesini emretmiş. Güneş ana bunun sonucunda bitkileri, böcekleri, mağaraları ve dünyada yer alan her şeyi uyandırmış. Tüm ruhların babası, güneş ananın yaptığı her şeyden memnunmuş ve ileriki zamanlarda güneş ana, sabah yıldızı ve ay isimli iki çocuk dünyaya getirmiş. Bu iki çocuk, daha sonraki zamanlarda insanlığın atası olacak çocukları doğurmuş.

5. Genesis

Sırada en meşhur yaratılış hikayelerinden biri var! Genesis yaratılış hikayesi.

Hristiyan İncil'indeki Yaratılış kitabında yazanlara göre başlangıçta Tanrı, yerleri ve gökleri yaratmıştır. Dünya ilk başta şekilsizdi ve tanrının ruhu suyun üzerinde dalgalandı. Daha sonra tanrı ışık olsun dedi ve ışık göründü. En sonunda ise tanrı, insan dahil her şeyi tam tamına altı gün içerisinde yarattı. Yedinci gün ise tüm bunları kutsadı ve dinlenmeye çekildi.

6. Babil - Enuma Eliş

Bu efsane, Mezopotamya tabletlerinden günümüze kadar ulaşsa da kaynağının çok daha eskilere dayandığı düşünülüyor. Enuma Eliş'e göre başlangıçta kaotik denilen bir su varmış ve bu su; tanrı Apsu olarak bilinen tatlı su ve tanrı Tiamat olarak bilinen tuzlu su olarak ikiye ayrılmış. Bu iki tanrı ise başka tanrıları dünyaya getirmiş. Dünyaya gelen bu tanrılar başlarını birçok belaya sokmuş ve Apsu'yu çok üzmüşler. Bu durum ise Apsu ve Tiamat arasında anlaşmazlıklar yaşanmasına neden olmuş. Bu anlaşmazlıkların yaşandığı sırada Marduk adında bir savaşçı, Tiamat'a bir ok atmış ve Tiamat ölmüş. Daha sonralarda ise Tiamat'ın cesedinden gökler ve yeryüzü yaratılmış.

7. Unkulunkulu

Güney Afrika ve çevresinde yaşayan bir halk olan Zulular, sömürge öncesinde hayvanlar ve insanlar var olmadan önce dünyada yalnızca karanlığın ve büyük bir tohumun var olduğuna inanıyorlarmış. Sonra bu tohum toprağa batmış ve bunun sonucunda Uthlanga isminde uzun sazlıklar ortaya çıktı. Bu sazlıklardan biri, ilk insan ve her şeyin yaratıcı olan Unkulunkulu'ya dönüşmüş. Sazlıklardan erkekler, kadınlar ve hayvanlar gibi birçok varlık oluşmaya başlamış ve Unkulunkulu, onları koparmış. Sonra Unkulunkulu; akarsuları, vadileri, dağları ve gölleri yaratmış. Unkulunkulu; erkeklere ve kadınlara avlanmayı, ateş yakmayı öğretmiş.

8. Cheonjiwang Bonpuri

Bir Kore efsanesi olan bu hikayeye göre ilk başlarda yer ve gök yokmuş ve tüm bunların yerine yalnızca bir boşluk varmış. Ancak günün birinde bu var olan boşluktan başka bir boşluk daha meydana gelmiş. Bu boşluktan daha hafif olan her şey yukarı doğru yükselmeye başlamış ve gökyüzü meydana gelmiş. Bu boşluktan daha ağır olan her şey ise aşağı doğru düşerek yeryüzünü meydana getirmiş. Daha sonra gökten mavi bir çiy damlası düşerken dünyadan koyu bir çiy damlası yükselmiş. Bu iki damla ortada buluşmuş ve birbirine karışmışlar. Bunun sonucunda güneş, ay ve yıldızlar dışında var olan her şey oluşmuş. Hatta bu iki damla sayesinde insanlar ve tanrılar meydana gelmiş.

9. Sümer

Sümer efsanesinin birçok farklı versiyonu var. Ancak Sümer mitolojisinin bir türüne göre her şeyin başlangıcında yalnızca tanrıça Nammu varmış. Nammu Enki'yi, Enki ise Enlil'i yaratmış. Enlil ise evreni ikiye bölmüş. İkiye böldüğü bu evrende An'ı gökyüzü, Ki'yi ise yeryüzü tanrıçası yapmış. Bunlarından ardından birçok farklı tanrı var olmuş ve pek çok şeyi yaratmaya başlamışlar.

Daha sonra, Enlil tanrılara hizmet edebilmeleri için daha aşağı seviyedeki varlıklar yaratmak istemiş. Tanrılar arasında bilgeliği ile öne çıkan Geştu kurban edilmek üzere seçilmiş. Doğum tanrıçası olan Nimmah, Geştu'nun eti ile kanını karıştırmış ve tüm tanrılar Geştu'nun parçalarının üzerine tükürmüşler. Sonrasında ise Geştu'nun bedeni çamura dönüştürülmüş. Bu çamurdan ise tüm insanlığın atası olan yedi kadın ve yedi erkek meydana gelmiş.

10. Çerokiler

Sıradaki efsanemiz Çerokiler'in yaratılış efsanesi. Çerokiler için dünya yalnızca büyük bir okyanusta yüzen adadan ibaretmiş. Bu ada dört ipten sarkarmış ve gökyüzü yeri oluştururmuş. Ancak bu var olan karanlık hayvanların görmesini imkânsız hale getiriyormuş ve güneş bu sebeple hayvanların yollarını bulmalarına yardımcı olmuş. Sonra tanrı hayvanlara, yedi gün ve yedi gece uyanık kalmalarını söylemiş. Bu söylemden sonra bazı hayvanlar uyumaya devam etse de bazıları tanrının sözünü dinleyerek uyanık kalmış. Yedi gün ve yedi gecenin sonunda tanrı, uyanık kalan hayvanlara görme yeteneği vermiş.

11. Mande

Batı Afrika kültüründe yer alan Mande yaratılış efsanesine göre başlangıçta yalnızca Mangala varmış. Bu mangala ise devasa bir var oluş olarak biliniyormuş. Mangalanın içerisinde ise dört tane bölüm yer alırmış. Bu bölümler; haftanın dört günü, dört temel element ve dört ana yönmüş. Mangala, kendisinden bir parça koparmış ve dünyayı oluşturması için bir tohumun içine yerleştirmiş. Ancak bu tohum patlamış. Mangala pes etmemiş ve ilk tohum daha meydana getirmiş. Bu iki tohumun sonucunda ise hayvanlar ve insanlar meydana gelmiş.

12. Jainizm

Jainizm şimdiye kadar anlattığımız efsaneler arasında en ilginç olanı. Jainlere göre evrende var olan hiçbir şey yaratılmamıştır ve var olan hiçbir şey de yok olmaz. Var olanlar yalnızca form değiştirebilirler. Yani Jainlere göre evrenin bir başlangıcı ya da sonu yoktur. Jainizm'e göre zaman döngüseldir.

13. Antik Yunan

Antik Yunan efsanesine göre başlangıçta yalnızca her şeyin tanrıçası olan Eurynome vardı. Eurynome bir gün bir kaosun içinde çıplak şekilde yükselmiş ve deniz ile gökyüzünü birbirinden ayırmış. Bundan sonra ise Eurynome denizin dalgaları üzerinde dans etmiş. Eurynome, bir kuzey rüzgarını yakalamış ve elleri arasında ovuşturarak yılan Ofyon'u yaratmış. Eurynome dans ederken Ofyon onun vücuduna sarılmış ve birlikte olmuşlar. bu birlikteliğin sonucunda Eurynome hamile kalmış. Bu hamilelikten güneş, ay ve yıldızlar meydana gelmiş.

Bu varlıklar Olimpos dağını yurt olarak belirlemişler ancak Ofyon; evreni kendisinin yarattığını iddia etmiş. Bu iddiaların sonucunda ise Eurynome, topuğu ile Ofyon'un kafasını yaralamış ve onu dünyanın en derin yerine göndermiş.