Yaşadığınız şehirler bisiklete olan bakış açınızdan tutun seçeceğiniz bisiklete kadar her şeyi etkiliyor. Yola çıktığınızda neyle karşılaşacağınızı bilmek zorundasınız ve düzenli bisiklet kullanabilmek için kentinizin şartlarına uymak tek şansınız. Peki ya yaşayacağınız şehri seçebilme şansınız olsaydı? Hangi şehri seçerdiniz, hangisi bisikletle yaşam için daha uygun olurdu? İşte bu hayali fikir üzerine sizin için dünyanın bisiklet dostu şehirlerinden bir derleme yaptık.
Bu mega kenti pek çok yönüyle tanıyoruz aslında. Hollywood sektörü çok çeşitli açılardan New York şehrini hayatımıza entegre etti. Çok kültürlülük, turistik yerler ve müzeler açısından oldukça sevilen ve rağbet edilen bir şehir turistler açısından. Peki nüfusu 9 milyona yaklaşan bu koca kentin bisiklet karnesi nasıl? New York trafiği pek çok eleştiriye malzeme olduğu için belki aklımıza bisiklet kullanıcıları için zorlu bir şehir olduğu gelebilir. Ama kamuoyu yoklamaları gösteriyor ki bisikletle dost kent listelerinde Amerika’da zirvede yer aldığı gibi dünya sıralamalarında da oldukça iyi durumda.
Başkan Michael Bloomberg yaptığı şehir düzenlemeleri sayesinde geçtiğimiz beş yıl içerisinde New York, bisikletçiler için oldukça iyi bir şehir haline gelmiş. Yayalar ve motorsuz taşıtlar için kilit öneme sahip bazı noktalar araç trafiğine kapatılmış. 560 kilometreden fazla bir mesafe boyunca yollar yeşile boyanarak bisikletlilere ait yol yapılmış. Pek çok bisiklet istasyonu 1000’i aşan bisiklet sayısıyla herkese açık bir şekilde hizmette. Belki de tüm bunların içerisinde en önemli şey tüm bu çalışmaların artarak devam etmesi ve toplumun bisiklet kullanımına özendirme çalışmalarının gelecek programında yer alması.
Hollanda’nın bu güzel şehri bisikletle az ya da çok iligisi olan herkesin imrenek bahsettiği bir yerdir muhakkak. Pek çok araştırmada Avrupa’nın ve Dünya’nın bisiklet açısından en iyi şehri olarak görüyoruz Amsterdam’ı. Şehir trafiği bisikletlilerle tamamen entegre bir şekilde. Bunu yayaların güvenliğini korumak için konulmuş bisiklet hız sınırı tabelalarından bile anlamak mümkün. Bisikleti araba gibi hayatınızın doğal bir parçası olarak kullanmak istiyorsanız Amsterdam’dan iyisini bulmak çok zor. Ama bisiklete spor olarak bakıyorsunuz ve heyecan arıyorsanız sıralamalar sizin için birden değişebilir çünkü Amsterdam’da ilgi şehir bisikletleri ve katlanabilir bisikletler üzerine.
Sevilla modern şehir planlamalarında bisiklet açısından gelişen şehirler kategorisinde. Düzenli olarak artan altyapı hizmetleri, bölünmüş yol mesafesi gibi parametreler açısından sürekli yükselişte İspanya’nın bu güzel şehri. Turizm potansiyeli ve ülkenin iklimi de göz önüne alındığında birden fazla bisiklet kategorisinde oldukça cazip bir şehir olacağına kesin gözüyle bakılıyor araştırmacılar tarafından. Hala çözülmesi gereken meseleler olsa da gelecek için büyük umut vaat ediyor gelişmeler.
Yasal düzenlemelerle alt yapı çalışmalaranın paralel ilerlediği şekilde bisiklete olan talep de artmakta. New York’un çıktığı düzenleme çalışmalarında, Chicago şu anda en büyük takipçisi.
Belediye Başkanı Rahm Emanuel ilk etapta 160 kilometrelik bölünmüş bisiklet yolu projesiyle çıkmış yola ve aşamalı bir organizasyonla şehir bu yolda devam edecek gibi gözüküyor. Bisiklet paylaşım istasyonlarında var olan bisiklet sayısı 572 ile biraz az gözükse de şehrin nüfusu ve bisiklet sayısı oranına bakıldığında diğer Amerikan şehirlerinden kesinlikle geride kalmıyor.
Chicago için belki de en ilginç konu yasal düzenlemeler. Şehir’de arabanız olduğunu düşünün. Arabadan inmek için biraz dikkatsizce kapınızı açıyorsunuz ve bir bisikletli açtığınız kapıya çarpıp kaza yapıyor. Böyle bir durumda ödeyeceğiniz cezanın tutarı 1000 dolar. Eski yasalarda 500 dolar olarak tanımlanmış ceza yeni düzenlemelerle iki katına çıkmış. Tabi cezalar tek taraflı değil. Trafik ışıkları gibi bisikletlilerin pek de dikkate almadığı kuralların çiğnenmesi durumunda ise tanımlanan cezalar tam dört katına çıkartılmış. İşte bu tarz hamlelerle şehir sakinleri bisikleti tekrardan keşfetme yolunda bir devrim yaşıyorlar diyebiliriz.
Ülkelerin yüze ihtiyaçları vardır ve taşıdıkları tüm değerleri bu şehirlerde sergileyebilirler. Yapay ya da doğal (tarihsel) olarak oluşur bu yüzler. İşte Bordeaux’da da böyle bir şehirdir Fransa için. Yakın zamana kadar bisikletle ilgili kamuoyu yoklamalarında Bordeaux’u çok sık göremiyorduk ama son 4-5 yıl içerisinde yaptığı ataklarla adından sıkça söz ettirmeye başladı. Bu ataklardan belki de en önemlisi Tramvay hamleleri. Çünkü araştırmaların bize gösterdiğine göre Tramvay ağı güçlü olan şehirler zaman içerisinde güçlü bisiklet şehirlerine dönüşüyorlar. Bordeaux’un Tramvay ağı yapılan yatırımlarla müthiş hale gelmiş. Bisiklet ağına destek olarak ise Vcub adı verilen bisiklet paylaşım sistemi kurulmuş. Bu ulaşım olanakları, bisikletle ulaşımı çok ciddiye alan bir zihniyetle birleşince ortaya çıkan tablo şehir bisikletçiliği için mükemmel oluyor. Yapılan çalışmalara ve şehrin ivmesine bakıldığında çok yakın bir zamanda listelerde zirveyi zorlayacağı ve hatta ele geçirebileceği düşünülüyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nin siyasal üssü ve başkenti olan Washington, bundan 5 yıl öncesine kadar bisikletli ulaşım açısından neredeyse bir çölmüş. Ta ki Washington Bölgesi Bisiklet Birliği “Nehrin Doğusu” projesine başlayana kadar. Bu projeyle birlikte insanlara ücretsiz tamir merkezleri ve bisiklete binme kursları sunulmuş. Gönüllü mekanizması devreye girmiş, İnsanlar kendilerini gösterip bisikletle alakalı arkadaşlarını da çağırarak kamuoyu yaratılmış. Ailelerin tamamı bisikletlerini de getirmiş etkinliklerine. Tüm bu çalışmalardan sonra beş yıl öncesine kadar bir kaç bisiklet yoluna sahip olan ve hiç bisiklet dükkanı bulundurmayan şehir büyük bir dönüşüm geçirerek barındırdığı motorsuz taşıt ulaşımı potansiyeline kavuşmuş ve listelerde daha da ilerleyecek gibi.
İsveç’in 3. Büyük şehri olan Malmö’nün en önemli dinamiklerinden biri pek çok kuzey şehrinde olduğu gibi ekonomik etmenler. Ama ekonomik durum şehrin tek dinamiği değil. Yenilikçi iletişim anlayışı ve şehir insanlarının kollektif bir şekilde şehirlerini geliştirmek istemeleri diğer iki büyük etken kentin gelişiminde. Şehir, önümüzdeki altı yıl için 47 milyon euroluk bütçe ayırmış trafik düzenlemeleri ve bisiklet kullanımı özendirmek amacıyla. Bunun dışında “Saçma Araba Tuzaklarına Hayır!” adıyla diğer şehirlerle etkileşimli bir halde bir kamya da yürütülmekte.
Malmö’de yapılan en önemli yeniliklerden biri de bisiklet yollarına isim verilmesi. Bu adres tariflerinin yanı sıra gps sistemleri içinde oldukça önemli bir uygulama.
Her gün aynı olayların yaşandığı bir ülkede yüzlerce yıl bir gün gibidir ve siz sadece bir günü anlatarak bütün bir tarihi kucaklayabilirsiniz. Belki de bu yüzden James Joyce, Ulysses’de sadece bir günü anlatmıştır. Biz Türkçe’den okumaya çalışan insanlar olarak belki de bir dil farklılığı yüzünden bir kitabı tam anlamıyla anlamak, hatta bitirmekten mahrum kalıyoruz. İşte İrlanda’nın hikayesi de bir türlü bitmiyor. Bisiklet anlamında pek çok adım atmasına ve Dublin’in bisiklet dostu bir şehir olarak anılmasına rağmen hala şüpheyle yaklaşılıyor şehre. Ama yine kent, son hız ilerlemeye devam ediyor ve oldukça başarılı bir bisiklet paylaşım ağına sahip. Potansiyeli bu anlamda en yüksek şehirlerden biri.
Dünyanın en büyük şehirlerinden biri olan Tokyo’da indekslere göre bisikletle ulaşım rahatlığı düşse de şehir hala çok büyük bir bisiklet dostu. Şehirde Motorlarla birlikte bisikletle ulaşım kentte oldukça popüler. Bisikletçiler Tokyo’da park sorunu neredeyse hiç yaşamıyorlar. Tokyo yönetiminin en önemli planlarından biri bisikletle ulaşıma destek oluşturmak için metronun kullanımını 24 saate çıkarmak.
ABD şehirlerinin listedeki ağırlıkları göz önüne alındığında kapanışı yapmak ABD’den bir şehre yakışsa gerek. Köprüsüyle ünlü bu şehrin planlı yerleşimi bisikletçiler için de büyük bir olanak. Bir milyona yaklaşan bir nüfusu olmasına rağmen bisiklet paylaşım istasyonlarının barındırdığı bisiklet sayısı oldukça dikkat çekici. 2400’e yakın bisiklet aktif hizmette. Tüm listelerde yükselişini sürdürüyor ve bisikletle alakalı projelere ayrılan fon iki katına çıkarılmış. Eh ne diyelim? S. Franciscolu bisiklet severler için her şey yolunda.