Ekonomide son dönemde birçok değişik yöntem izliyoruz. Bazen bu yöntemler o kadar hızlı değişiyor ki hatırlamakta zorlanıyoruz.
2 gün önce Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati artık alışılmışın dışına çıkarak Heterodoks politikalar izleyeceğimizi açıkladı.
Örneğin daha 1 ay önce Çin Ekonomisi Modeline geçiyorduk.
O dönemde tüm köşeler Çin Modeli ekonominin ne olduğunu yazar olmuştu. Kısaca artık bu yöntemi terk eden Çin'in yerine az maliyetle bol üretim, çok ihracat ile kalkınma yöntemi demekti. Maliyeti, dolar yükselip ithal ara mallarla üretim yapan bir ülke olarak düşürmenin de tek yöntemi ucuz iş gücü olacaktı.
Oysaki Çin'in örnek alınacak başka bir ekonomik hamlesi daha olduğu ortaya çıktı. Pandemi sürecinde tedarik sürelerinin uzamasına karşın gelişmiş ekonomilere daha yakın coğrafik konumda bulunan Türkiye'de yeterli değer verilmeyen Asya-Pasifik birleşmesi!
Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık olarak Türkçe'ye çevrilebilecek olan birlik Regional Comprehensive Economic Partnership, kısaca RCEP. Asya-Pasifik bölgesindeki 10 ASEAN ülkesi (Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland ve Vietnam) ve Avustralya, Çin, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore arasında bir serbest ticaret anlaşması yapıldı.
Cumhuriyet'in haberine göre, Kasım 2020'de imzalanan ve gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin bir karışımını içeren RCEP, dünyanın gayrisafi yurtiçi hasılasının ve nüfusunun yaklaşık yüzde 30'unu kapsıyor.
Ekonomist Arda Tunca yazısında dünya ticaret savaşlarını anlatırken RCEP'ten şu şekilde bahsediyor:
RCEP içinde Çin var ama ABD yok. RCEP üyesi ülkelere bakıldığında, RCEP’in Güney Asya ağırlıklı ülkelerde oluştuğu dikkat çekiyor.
RCEP, dünya nüfusunun 1/3’ü ve dünyanın milli gelir toplamının %29’u anlamına geliyor. Böylece, ABD, Kanada ve Meksika arasındaki ticaret antlaşması ile Avrupa Birliği’nin (AB) toplamından daha büyük bir yapı temsil ediliyor. The Peterson Institute for International Economics (PIIE) tarafından 2020’de yapılan bir çalışmaya göre RCEP’in küresel milli gelire 2030’a kadar yılda $186 milyar katkı sağlaması beklenmekte. Üye ülkelerin yıllık büyüme hızına katkısı ise %0.2 olarak hesaplanmış.
Uludağ Üniversitesi İktisat Fakültesi'nden Doç Dr. Derya Hekim de anlaşmaya şu şekilde değiniyor:
Biz kendi ekonomik gündemimizle yoğunlaşmışken Dünya’da dengeler değişiyor, ticaretin rotaları yeniden yazılıyor. 1 Ocak 2022’de Asya Pasifik’te Dünya’nın en büyük ticaret bloğu olan Bölgesel Kapsamlı Ekonomik İşbirliği (RCEP) Anlaşması yürürlüğe girdi. Bu anlaşma ile Dünya’nın en büyük ticari bloğu oluştu.
Türkiye için olası risklerini ve fırsatlarını da şu şekilde anlatıyor:
Türkiye’nin bölge ülkelerine olan ihracatı çok fazla değil. Yine de pazar kaybımız söz konusu olabilir. UNCTAD Türkiye’nin kaybının yaklaşık 200 milyon dolar olabileceğini tahmin ediyor.
Bizim açımızdan anlaşmanın küresel değer zincirlerindeki yaratacağı değişim daha önemli olacak. Eğer Çin, Güney Kore merkezli küresel değer zincirleri bloklaşır ve bölge içerisinde yoğunlaşırsa, ABD ve AB merkezli küresel değer zincirleri de üretimlerini başka ülkelere kaydırabilirler. Bu durumda üretim üssü olarak, Türkiye, Meksika, Brezilya gibi ülkeler daha düşük işgücü maliyetiyle öne çıkabilirler. Bu da bizim açımızdan bir fırsata dönüşebilir.
Özetle, Dünya ticaretinde oyunun kartları yeniden dağıtılıyor, bloklar yeniden şekilleniyor. Bizim de bu değişimi okuyabilmemiz ve ona göre kendimizi konumlandırabilmemiz gerek. Tabii bu değişimden yararlanabilmek ve üretim üssü olabilmek için önce istikrarı sağlamak önemli. İstikrarı sağlayamaz ve yatırım için uygun bir ortam oluşturamazsak, maalesef bu fırsatı da kaçırırız.
Eski bir banka Genel Müdürü olan Osman Tunaboylu bu gelişmenin yeterince gündem olmamasında ise rahatsız olarak şunları paylaşıyor:
Rcep Tayyip Erdoğan jajsjajs
Amk ondan sonra Erdoğana dünya lideri diyince kızıyosunuz. Adamların ortaklıklarının baş harflerinden oluşan kısaltmasının ismi bile RCEP mk 😂