Yeni bir çalışma, ülkelerin 1980'lerin sonunda ozon tabakasına zarar veren kimyasalları yasaklama konusunda net bir tavır sergilemeseydi neyle karşılaşacağımızı ortaya çıkardı. Eğer Montreal Protokolü imzalanmasaydı, iklim değişikliğiyle birlikte küresel ısınma 2040'larda çok daha feci bir hâl alacaktı. Montreal Protokolü'nün neyi başardığını ve bizi neden kurtardığını merak ediyorsanız içeriğimize buyurun. 👇
Hesaplamalara göre kloroflorokarbon artışı 2040'larda ozon tabakasının dünya çapında etkisizleşmesine neden olacak, bu da bitki ve hayvanların üzerine yağan zararlı kızılötesi radyasyonun artmasına yol açacaktı. Kimyasalların üretimi dünya çapında yasaklanmasaydı 2100'e kadar ozon tabakasının %60'ı kaybolacaktı ki bu, 1980'lerin başında Antarktika'da oluşan ozon deliğinden çok daha büyük olacaktı.
Bu durumda da bitki dokuları zarar görecek, büyümeleri önemli ölçüde yavaşlayacak ve dünyanın pek çok yerinde (kimi yerlerde diğerlerinden daha fazla bitki türü) fotosentez yapma yetisini kaybedecekti. Ozon tabakasının iyice delinmesiyle 2100 yılına kadar ormanların ve diğer bitki örtüsünün 580 milyar ton karbondioksiti emmesi engellenecek, bu da atmosferdeki kloroflorokarbon yoğunluğunun %40 ila %50 arasında artmasına neden olacaktı.
Kloroflorokarbonlar da sera gazı olduğundan 80'lerde yasaklanmamaları durumunda 2100 yılına kadar gezegenin ısısının 1.7 santigrat derece daha artmasına sebep olacaklardı. Montreal Protokolü, Dünya'nın toplamda 2.5 santigrat derece ısınmasına engel oldu. Günümüzde Dünya'nın ısı artışını 2 santigrat derecenin altında tutmak için fosil yakıt emisyonlarımızı frenlemeye çalıştığımızı düşünecek olursak, ciddi bir tehlikeyi atlattığımızı söyleyebiliriz.
Dünyamızı bir 'seraya' dönüştürmenin eşiğinde olduğumuz aşikâr, fakat Montreal Protokolü olmasaydı şu anda yanıp kül olma yolunda adım adım ilerleyen bir gezegende yaşıyor olacaktık. Lancaster Üniversitesi'nden Paul Young konuyla ilgili olarak, 'Bu kimyasalların kullanılmaya devam edilip koruyucumuz olan ozon tabakasının delindiği bir dünya, hem bitki örtüsü hem de canlıların sağlığı açısından felaket olurdu. Bitkilerin atmosferdeki karbonu emme kabiliyeti büyük ölçüde engelleneceğinden havadaki karbondioksit seviyesi artar ve küresel ısınma pik yapardı' diyor.
Fosil yakıt emisyonlarını tersine çevirmek için çaba göstermeli ve bu esnada kloroflorokarbonlar konusunda kayıtsız kalmamalıyız. Kısa süre önce yapılan bu araştırmada elde edilen sonuçlar, Montreal Protokolü'nün başarısını vurgulasa da olası başarısızlıklarını da es geçmiyor. Anlaşmaya uymaktan vazgeçmemiz hâlinde iklim krizinin etkisini azaltma şansımızı nihai bir şekilde baltalamış olacağız.
Ozon tabakası şimdiden bazı iklimsel değişiklikleri stabilize etmeye başladı bile. Birkaç yıl önce bilim insanları yükselişte gibi görünen gizemli bir kloroflorokarbon kaynağına rastlamıştı. Sonradan emisyonların, teşhis edilen kimyasalın muhtemelen yasa dışı bir şekilde üretildiği Çin ana karasında bulunan bir sanayi bölgesinden yayıldığı tespit edildi. Bu durum, Montreal Protokolü'nün ve dünyanın kolektif bir şekilde hareket etmesi durumunda neler başarılabileceğinin unutulmaması gerektiğini ortaya koydu.