Ağaçlar kesilirken, ormanlar yanarken hepimizin yüreği parçalanıyor. Bakışımızı karadan denize doğru çevirelim ve ormanlar ile balinaları kıyaslayalım!
“Elma ile armut kıyaslanmaz” dediğinizi duyar gibiyim… Ama bu kıyası yapan pek çok bilim adamı var. Evet, ormanlar havamızı temizler, erozyonu önler, habitatı korur ve binlerce fonksiyonu vardır. Balinaların fonksiyonları daha fazla…
Buyurun, balinaların az bilinen dünyasına!
En büyük balina türü olan mavi balina, 200 tona kadar çıkabilir ve 100 fit uzunluğa ulaşabilir.
● Arktik Okyanusu dışındaki tüm okyanuslarda bulunur.
● Halâ 80'den fazla türü varlığını sürdürüyor.
● İnsanlar gibi sosyal canlılardır ve gruplar halinde yaşarlar.
● Zeki yaratıklardan olup birbirleriyle çeşitli sesler kullanarak iletişim kurdukları biliniyor.
İlk bakışta iri, hantal ve amaçsız okyanuslarda dolaşan görünen bu canlıların dünya hayatımız için vazgeçilmez özelliklerine bir bakalım:
Karbon tutumu:
Balinalar nefes aldıklarında CO2 verirler. Ancak vücutlarında da CO2 depolarlar. Bunun nedeni balinaların metabolizma hızı yüksek büyük hayvanlar olmasıdır. Öldüklerinde, vücutları okyanusun dibine batar ve CO2 orada binlerce yıl hapsedilir.
Tek bir balina öldüğünde ortalama 33 tona kadar CO2'yi saklayabiliyor. Bu, balinaların atmosferden CO2 çıkarmada ağaçlardan çok daha etkili olduğu anlamına gelir.
Okyanusun koruyucusu:
Dünyadaki en görkemli yaratıklardan olan balinalar aynı zamanda çevrede önemli bir rol oynarlar. Gezegendeki en etkili doğal CO2 lavabolarından biridir, diyebiliriz.
Balinaların CO2 lavaboları olarak rolü, dışkılarıyla okyanustaki fitoplanktonların gelişimini desteklemeleri ve böylece daha fazla CO2’nin fotosentez yoluyla oksijene dönüştürülmesine katkıda bulunmalarıdır.
CO2 stoklaması rollerinin yanı sıra deniz ekosisteminde de önemli bir rol oynayan bu devler; sağlıklı bir besin ağını destekleyen maddelerinin okyanus boyunca dağıtılmasına yardımcı olur. Ayrıca kril gibi diğer deniz hayvanlarının popülasyonlarını kontrol etmeye de katkısı olur.
Habitat dengesi:
Balina karkasları, çöpçüler, bakteriler ve solucanlar da dahil olmak üzere çeşitli deniz organizmaları için yaşam alanı sağlar. Bu organizmalar balinanın vücudunu parçalamaya ve besin maddelerini ekosisteme geri dönüştürmeye yardımcı olur.
Ekosistem mühendisi:
Onlara ekosistem mühendisleri de diyebiliriz. Beslenme ve göç düzenleri, besin maddelerinin ve diğer kaynakların okyanustaki dağılımı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Örneğin, kambur balinalar Kuzey Kutbundaki beslenme alanları ile tropik bölgelerdeki üreme alanları arasında göç eder. Bu göç modeli, çeşitli deniz türlerine fayda sağlayabilecek besin maddelerinin Kuzey Kutbu'ndan tropikal bölgelere kadar dağıtılmasına yardımcı olur.
Bunlar, okyanuslardaki balinaların ekolojik işlevini nasıl değerlendirebileceğimize dair sadece birkaç örnek. Bu yaşam ortamının etkileşimdeki farklı yollarını anlayabilsek, deniz ekosisteminin sağlığı için önemlerini daha iyi takdir edebiliriz.
İnsanlara doğrudan bakan yönleri
Her geçen gün daha popüler hale gelen balinaların insanların günlük hayatına bakan yönleri de bulunuyor:
● Turizm: Balina izleme, her yıl milyarlarca dolar gelir elde eden popüler bir turizm faaliyetidir. Bu gelir, koruma çabalarını desteklemek ve yerel topluluklara fayda sağlamak için kullanılabilir.
● Mitoloji: Yüzyıllardır insan kültürünün bir parçası olmuş olan ve genellikle güç ile bilgeliğin sembolleri olarak görülen balinalar, ayrıca birçok kültürün mitolojisinde ve folklorunda rol oynuyor.
● İnsanlara benzeyen özellikleriyle de bilim dünyasının yeni araştırma alanında şaşırtıcı yeni bilgileri hayatımıza sunuyorlar.
Balinaları korumak için
Avcılık, olta takımlarına dolanma ve habitat kaybı gibi bir dizi tehditle karşı karşıya olan balinaları korumak için deniz koruma alanları kurmak ve kirliliği azaltmak gibi yapılabilecek bir takım şeyler var:
● Karbon ayak izimizi azaltalım. Balinalar, iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir rol oynarlar, ancak aynı zamanda iklim değişikliğinden de etkilenirler.
● Plastik kullanımını azaltalım. Plastik atıklar, okyanuslarda büyük bir sorundur. Balinalar, plastikleri yiyecek sanarak yutarlar veya plastiklere dolanarak boğulurlar.
● Okyanusları koruyan kuruluşlara destek olalım.
● Sorumlu bir şekilde seyahat edelim. Balinaları görmek istiyorsak, onlara saygılı ve sorumlu bir şekilde yaklaşalım. Balinaları rahatsız etmeyelim, onlara çok yaklaşmayalım, onlara dokunmayalım veya beslemeyelim.
● Aynı ağaçlar konusunda olduğu gibi, balinaları korumak için bilinçli ve aktif bir vatandaş olalım.
Balinalar ve ormanların her ikisi de önemli doğal CO2 yutaklarıdır. Ancak ikisi arasında bazı önemli farklar var.
Balinalar atmosferden CO2 çıkarmada ormanlara göre çok daha verimlidir. Tek bir balina öldüğünde ortalama 33 ton CO2'yi ele geçirebilirken, tek bir ağaç yılda yalnızca 48 kg CO2'ye kadar emebilir.
Ancak balinalar da yok olmaya karşı ormanlardan daha savunmasızdır. Yüzyıllardır saldırılara maruz ve hala dünyanın bazı bölgelerinde avlanılıyor. Ormanlar ise yok olmaya karşı savunmasız değildir.
Genel olarak, atmosferden CO2 çıkarmada ormanlardan daha verimli canlılardır. Ancak aynı zamanda yok olmaya karşı daha savunmasızdırlar. Sonuçta, iklim değişikliğini azaltmak için hem balinaları hem de ormanları korumak önceliklerimizden olmalıdır.
İnsanlar, ağacı her an görüyor, dokunabiliyor ve gölgesinde serinliyor. Ve ağacı insanlığın en önemli varoluş simgesi yaptık. Dünyanın üçte ikisini kaplayan okyanuslardaki yaşam dengesinde de balinalar böyle… Ormanları ve balinaları birbiriyle kıyas edelim ama birbirinin yerine ikame etmeyelim.
Her kıyıya vuran balina gördüğünüzde; her kesilen, yakılan ağaç gördüğünüzde yukarıdaki yazıları unutmayın!
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
Bu kadar kasmayın, dünya üzerinde hatta evrende insan dışındaki her varlığın bir faydası var. Bir tek insan bi boka yaramıyor.