Halka arz gerçekten kazandırıyor mu? Halka arz için neler yapmalı? Nelere dikkat edilmeli? Tüm bu soruları yatırım ve finans alanında yazar olan Dr. Hakan Özerol'a sorduk, o da yanıtladı. Yanıtları keşfedelim!
Dr. Hakan Özerol Anlatıyor: Halka Arz Her Zaman Kazandırır mı?
0
Öncelikle halka arzın tanımına bakalım!
Bir şirketin hisselerinin yatırımcılara sunularak borsada işlem görmeye başlamasıdır. Şirket sermaye artırırken, yatırımcılar da şirkete ortak olur. Yani arz edilen şirketin hisseleridir.
Her şirket halka arz edilmemektedir.
Halka arz süreci, belirli kurallar ve denetimler çerçevesinde gerçekleşir. Türkiye’de Sermaye Piyasası Kurulu halka arz için şirketlerin belirli kriterleri karşılamasını şart koşar. Bunlar arasında belirli bir sermaye büyüklüğüne sahip olmak, bağımsız denetimden geçmiş finansal raporlar sunmak ve bazı durumlarda kâr etmiş olmak gibi şartlar yer alır. Yani her şirket halka arz edilemez ve süreci tamamlayanlar da her zaman iyi bir yatırım fırsatı sunmayabilir.
Peki halka arz fiyatı nasıl belirlenir?
Şirketin değeri, farklı yöntemlerle hesaplanır. Genellikle şirketin varlıkları, kârlılığı, sektördeki konumu ve gelecekteki büyüme potansiyeli değerlendirilerek bir fiyat belirlenir. Halka arz fiyatı genellikle bu hesaplanan değerin altında bir seviyede belirlenir. Bunun sebebi yatırımcıları teşvik etmek ve hisselere olan ilgiyi artırmaktır. Ancak fiyat belirlenirken şirket sahiplerinin hisselerini ederinin çok altında bir fiyattan satmayacaklarını unutmamak gerekir.
Halka arzdan hisse satın almak, o şirkete ortak olmak anlamına gelir.
Yatırımcılar, bir hisseyi aldıklarında sadece kısa vadeli kazançları değil, uzun vadede şirketin nasıl performans göstereceğini de göz önünde bulundurmalıdır. Eğer bir şirketin gelecekte büyüme potansiyeli varsa, halka arzdan sonra kısa vadeli fiyat hareketlerinden bağımsız olarak uzun vadede de değer kazanabilir.
Halka arz edilen hisseler her zaman garanti kazanç getirmez.
Son yıllarda birçok halka arz edilen hisse senedi kısa sürede yükseliş gösterse de bu durum her zaman tekrar edecek diye bir kural yoktur.
Halka arz edilen bir şirketin hissesi başlangıçta ilgi görse bile ilerleyen dönemde piyasa koşulları, şirketin performansı ve ekonomik durum gibi faktörlere bağlı olarak düşüş yaşayabilir.
Halka arz sonrası yükseliş beklentisiyle yapılan yatırımlar, bilinçsiz şekilde gerçekleştiğinde zarar getirebilir.
Borsada her halka arz edilen şirketin hisseleri yükselmez.
Bazı hisseler ilk günlerden itibaren yatırımcısına kazandırırken, bazıları beklenen getiriyi sağlamayabilir. Halka arz edilen şirketlerin finansal durumu, sektör dinamikleri ve piyasa koşulları büyük önem taşır. Bir şirketin halka arzı büyük ilgi görse bile bu ilginin sürdürülebilir olup olmadığına dikkat edilmelidir.
Birçok yatırımcı, halka arzdan aldığı hisseleri daha yüksek fiyata satabileceğini düşünerek alım yapar. Ancak bu strateji, her zaman işe yaramaz.
Eğer yatırımcılar sadece fiyatların artacağına güvenerek hisse alıyor ve bu hisseleri daha yüksek fiyata satabilecek bir 'daha büyük aptal' bulacaklarını düşünüyorlarsa, bu durum büyük risk taşır. Çünkü piyasada her zaman daha yüksek fiyata alıcı bulunmayabilir ve fiyatlar hızla düşebilir.
Halka arz edilen şirketlerin sadece popüler olmalarına bakarak yatırım yapmak yanlış bir yaklaşımdır.
Şirketin bilançosu, kârlılığı, borç durumu ve faaliyet gösterdiği sektör detaylıca incelenmelidir. Şirketin gelecekte büyüme potansiyeli olup olmadığı, piyasa içerisindeki konumu ve rekabet gücü analiz edilmeden yapılan yatırımlar büyük riskler taşıyabilir.
Halka arz dönemlerinde yatırımcılar arasında bir "kaçırma korkusu" (FOMO - Fear of Missing Out) oluşabilir.
Büyük bir kitle halka arza katıldığında yatırımcılar da bu hareketin bir parçası olmak isteyebilir. Ancak bu psikolojiyle yapılan yatırımlar, çoğu zaman bilinçsizce gerçekleşir ve fiyat yükseldikten sonra düşüşe geçtiğinde zarar edilebilir. Sadece başkaları alıyor diye bir hisseye yatırım yapmak yerine, şirketin potansiyeli değerlendirilmelidir.
Halka arzlar yatırımcılar için önemli fırsatlar sunabilir, ancak her halka arz kazandıracak diye bir garanti yoktur.
Yatırım yaparken şirketin değerini, finansal durumunu ve piyasa koşullarını analiz etmek gerekir. Sadece fiyatların yükseleceğine inanarak yatırım yapmak yerine, şirketin uzun vadeli büyüme potansiyelini değerlendirmek daha sağlıklı bir strateji olacaktır.
