Bankalardan kredi çekenlerin büyük şikâyetlerine konu olan ‘dosya masrafı’ BDDK’nın son taslağıyla hayatımızdan çıkacak. Ancak ‘dosya masrafı’ kaleminin ‘kredi tahsis ücreti’ adıyla bu kez yasal olarak tüketiciden tahsil edilmesi gündeme geldi
Kadife Şahin
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) bankaların aldığı işlem ücretleri ve komisyonlarla ilgili çalışması sonrasında bankalar yeni dönemde müşterilerinden 20 kalemlik liste dışında herhangi bir bedel tahsil edemeyecek. BDDK hazırladığı taslakla daha önce masraf çıkarılan 26 kalemden ücret alınamayacağını da ortaya koydu.
Hazırlanan listeye bakıldığında ücret alınamayacak kalemler listesinde tüketicilerin en çok şikayet ettiği konulardan biri olan dosya masrafının da yer aldığı görülüyor. Bunun anlamı BDDK’nın çalışmasının hayata geçmesinin ardından bankalar dosya masrafı adı altında tüketiciden ücret alamayacak.
Taslakta ‘dosya masrafı’ kalktı gibi görünüyor olsa da, aslında durumun gerçeği yansıtmadığı 20 maddelik onaylı ücret listesindeki ‘kredi tahsis ücreti’ kaleminin dosya masrafının yerine geçtiği belirtiliyor.
‘Yeni bir isim aldı’
TÜKODER (Tüketiciyi Koruma Derneği) Disiplin Kurulu Başkanı Şükran Eroğlu, bu konuyla ilgili olarak “BDDK, tahsis ücreti alınabileceğine ilişkin düzenlemesiyle dosya masraflarını yeni bir isimle tüketicinin karşısına çıkarıyor. Uygulamada bu tip ücretlerin haklı, makul ve belgeli olması koşuluyla alınabileceğine ilişkin binlerce karar varken ve bankalar bu kesintileri belgeleyemedikleri için iade etmek zorunda kalıyorlarken BDDK, bu kararları görmezden gelip yönetmeliğe tahsis ücreti koyuyor” diyor.
Banka müşterileri bireysel kredi, konut kredisi ve Otomobil kredisi kullanırken bankalara faiz yükü dışında 250 ile 800 lira arasında dosya masrafı ödüyorlardı. Yeni dönemde de bu ücretin tüketicilerden ‘kredi tahsis ücreti’ adı altında alınacağı ifade ediliyor.
Konuyla ilgili görüştüğümüz bankacılar, dosya masrafının tahsis ücreti olarak önümüzdeki dönemde alınacağı bilgisini onaylarken, kredi işlemleri sürecinde verilen hizmetlerin bir bedeli olmasının normal olduğu konusunda görüş bildiriyor.
Bilindiği gibi dosya masrafları konusu açılan davalarla son dönemde sık sık gündeme gelmiş, mahkeme kararları sonrası birçok tüketici geçmişe yönelik bankaların kestiği bu paraları geri almak için girişimde bulunmuştu.
‘Tüketiciyi korumuyor’
Yeni dönemde ‘kredi tahsis ücreti’nin yasal bir ücret haline girmesi sonrası tüketicilerin kesilen bu bedel için yeniden mahkemeye gitmesi bekleniyor.
Eroğlu ayrıca, “BDDK’nın sadece bankalar değil tüketici açısından da koruyucu şekilde düzenleme yapması zorunludur. Yönetmelikte alınabileceği öngörülen ücretlerin haklı, makul olması ve belgelenmesi şartının yer alması gerekiyor. Aksi halde yargı tüketicilerin başvurusu halinde aynı mahiyette kararlar vermeye devam edecektir” görüşünü savunuyor.
“Kredi kartları yıllık aidatının da tamamen kaldırılması gerekliydi” diyen Eroğlu, şunları ifade ediyor: “Bankalar kredi kartlarından birçok isim altında para alıyor. Örneğin, alışveriş faizi, dönem faizi, gecikme faizi, BSMV, KKDF... Dolayısıyla ayrıca bir aidat alınmasına gerek yok.”
6 AYLIK HİZMET GELİRİ: 12.5 MİLYAR TL
BDDK yönetmelik taslağıyla gündeme gelen bankaların ücret ve komisyonlardan elde ettiği gelir, bu yılın 6 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12 artarak 12.5 milyar lira oldu. Bankalar, bu hizmetler karşılığında geçen yıl yaklaşık 22.5 milyar lira gelir elde etti.
Bu yılın ocak-haziran dönemi değerlendirildiğinde sektörün söz konusu hizmet ve komisyonlardan elde ettiği gelirin toplamı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12 artarak 12.5 milyar liraya ulaştı. Bu gelirin 9.6 milyar lirasını bankacılık hizmet gelirleri, 2.8 milyar lirasını da kredilerden alınan ücret ve komisyonlar oluştururken, söz konusu gelirin toplam faiz dışı gelirler içindeki payı yüzde 63 olarak hesaplandı.
Bakanlık topu BDDK’ya atmıştı
Türkiye’de bankaların masraf ve komisyon uygulamalarına yönelik ilk tepkiler, üç yıl önce tüketici hakem heyetlerine yapılan şikayetler ve bunlara yönelik mahkeme ve Yargıtay kararlarının basına yansımasıyla gündeme gelmeye başladı.
Sonrasında Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, banka müşterilerinin şikâyetlerini dikkate aldıklarını belirterek bu alanlarda sert kurallar getirerek tüketiciyi koruyacakları yönünde açıklamalarda bulundu.
Finans sektörü müşterilerinin haklarının Tüketiciyi Koruma Hakkında Kanun kapsamı içinde yapılacak düzenlemelerle yasal korunmaya alınacağını ifade eden Yazıcı, ilk tepkisini “Bankalar tüketiciyi aldatıyor, bunu önleyeceğiz” sözleriyle dile getirmişti.
TBB’den görüş alındı
Ancak zaman içinde Gümrük ve Ticaret Bankanılığı, konunun yönetmeliklerinin bankacılık sektörünün düzenleyici ve denetleyici kurumu olan BDDK tarafından hazırlanması gerektiğini belirterek sürecin takibini Kurum’a bıraktı.