Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor'un 1 Haziran 2021-30 Kasım 2021 dönemine ilişkin ara finansal tabloları yayımlandı.
Bu finansallara göre kulüplerin mali durumlarında olumluya sayılabilecek bir değişiklik bulunmazken, daha kötüsü de mi var?
Futbol ekonomisti Tuğrul Akşar T24 sitesinde 4 büyüklerin finansal durumlarını yazdığı yazıda halka açık şirketler de olan kulüplerin yapısını gözler önüne serdi:
2020 Mart'ında başlayan ve hızla yayılan Covid-19 nedeniyle kulüpler önemli gelir kayıplarına uğramıştı. Zamanla Covid-19 ile mücadelede önemli gelişmelerin kaydedilmesi, aşılamanın artması, başta futbol olmak üzere, sportif karşılaşmaların tekrar ivmelenmesini beraberinde getirdi. Ertelenen maçlar oynanmaya, seyircisiz maçlar seyircili oynanmaya, ertelenen alacaklar tahsil olunmaya başladı. Tüm bunlar kulüplerin pandemi kaynaklı yaralarının sarılmasına olumlu katkı yaptı. Ne var ki, bu kez de karşımıza ekonomi kaynaklı sorunlar çıkmaya başladı. Artan kurlar ve yüksek enflasyon ile finansal maliyetlerdeki önemli artışlar, zaten finansal sağlığı bozulmuş kulüpleri daha da çıkmaza itti.
Finansal tablolarda olumsuz ekonomik gidişatın, TL'nin yüksek devaülasyonunun, yükselen enflasyonun ve hâlâ tam anlamıyla giderilemeyen Covid-19'un etkisi gözleniyor.
Finansal sorunlar kulüplerimiz için ne yazık ki kronikleşmiş bir sorun haline geldi. Bugünkü eko-finansal sistem, kulüplerin bu finansal bataklıktan çıkmasına da izin vermiyor. Bir yandan geçmişten gelen kötü yönetim kaynaklı sorunlardan doğan finansal sıkıntılar, diğer taraftan ülke ekonomisinin içinde yaşadığı makro ekonomik olumsuzluklar ve pandemik sıkıntılar, kulüplerimizi iyice köşeye sıkıştırmış durumda.
Kulüpler;
I- Ekonomik konjonktürdeki olumsuzlardan,
II- Yönetsel yetersizliklerden kaynaklanan yapısal sorunlardan, (kötü yönetim nedenlerinden)
III- Covid-19 nedeniyle pandemik olumsuzluklardan etkilendiler
Bu kapsamda değerlendirdiğimizde;
Pandeminin olumsuz etkisinden gelirlerinin yüzde 30'unu kaybettiler. Özellikle maç günü gelirleri ve ticari gelirlerde bunu görüyoruz.
Ekonomide yaşanılan olumsuzluklar ve TL'deki devalüasyon, kulüplerin yabancı para maliyetlerini (oyuncu ücret maliyetleri) artırdı. TL'deki yaşanılan değer kaybının ve enflasyonun 4 kulübe etkisi yaklaşık 600 mio TL oldu. Geçen yıla göre toplam maliyetleri yüzde 50 arttı.
Yayın haklarında önce azalışa gidilmesi ve 2020'de de TL'ye dönülmesi nedeniyle, Süper lig kulüplerinin gelir kayıpları 1,9 milyar TL'ye ulaştı. Bundan en büyük yarayı 4 büyük kulüp aldı.
Kulüp yönetimleri ne yazık ki yetersiz: İyi yönetilememekten dolayı kulüplerin her geçen yıl sorunları giderek arttı ve diğer ekonomik olumsuzlukların da etkisiyle finansal bir krize dönüştü.
Dört kulübün döviz yükümlülükleri, döviz varlıklarını aştığı için, döviz açığı veriyorlar. Bu durum kulüplerin yüksek kur riskine maruz kalmalarına neden oluyor. 4 Kulübün döviz pozisyon açığı toplamı 896 milyon TL civarında. En yüksek döviz pozisyon açığı olan kulüp ise 290 milyon TL ile Galatasaray.
Bu verilere göre dört kulübün finansal dengeleri kaybolmuş durumda. Mali dengesini yitiren bu yapıların sürdürülebilirliği kalmamıştır.
Sağlığını ve dengesini yitirmiş bu finansal yapılar, zaman içinde kulüplerin sportif anlamda rekabetçi yeteneklerini de daraltıcı bir etkiye sahiptir.
Dört kulübün sahip oldukları finansal veriler, bu kulüplerin mevcut koşullar içinde, benzer politikalarla içinde bulundukları mali olumsuzluklardan kurtulamayacaklarını bize gösteriyor.
Yukarıda söylenenlerden hareketle dört kulübün her geçen yıl artan zararları, onların özkaynak açıklarının daha da artmasına neden oluyor. Bunun hukuki ifadesi TTK 376 uyarınca Teknik İflas demek oluyor.
Finansal yeterliğe, sağlıklı ve sürdürülebilir bir mali yapıya sahip olmayan futbol yapılanmasında, futbolun uluslararası rekabet gücü düşer. Bu düşüş kendisini kulüp futbolunda UEFA sıralamasında, milli takımlar futbolunda da FIFA sıralamasında gerileme olarak gösteriyor zaten.
Bugün itibariyle UEFA'da 15. Sıraya, FIFA'da da 37. sıraya gerilemiş durumdayız.